Gyula (stad)

**Gyula**
Plaats in Hongarije
	;
Situering
Comitaat	Békés
Coördinaten	46° 39′ NB, 21° 17′ OL
Algemeen
Oppervlakte	255,8 km²
Inwoners ; (2004)	32.700 ; (129 inw./km²)
Overig
Postcode	5700, 5711
Netnummer	66
Website	gyula.hu
Portaal	Hongarije

Het stadje Gyula (Duits: Deutsch-Jula) ligt in het comitaat Békés, in Zuidoost-Hongarije op 4 km van de Roemeense grens, en 16 km ten oosten van Békéscsaba. Gyula ligt nabij de rivier de Körös die in de Tisza uitmondt nabij Csongrád. Tot 1950 was Gyula de hoofdstad van het comitaat Békés, een rol die daarna werd overgenomen door Békéscsaba.

Tot 1920 gold Gyula als het middelpunt van het toenmalige Hongarije. Door het verdrag van Trianon schoof de grens zover op dat de stad nu aan de Roemeense grens ligt.

Burcht

De gotische burcht is de enige in de Grote Laagvlakte die geheel bewaard is gebleven. Het robuuste van baksteen opgetrokken gebouw zonder ramen is rechthoekig en heeft een belfort of wachttoren, die de burchtpoort bewaakte. De burcht stamt uit de 15e eeuw. Ondanks het grimmige uiterlijk en de drie meter dikke muren slaagden de Turken, in 1566, erin hem te veroveren. Na 1950 werd de burcht gerestaureerd. De brede kant van de burcht grenst aan een dode zijarm van de rivier de Körös. Aan de lange zijde is een meertje waar geroeid wordt. Aan het eind van de tuin van de burcht begint een uitgebreid gebied met baden waarvan de bronnen met alkalihoudend water temperaturen tot 70° Celsius bereiken. In de burcht, in de vroegere kapel, is een museum ingericht met enkele interessante, zeer oude voorwerpen en documenten. Bij de burcht vinden iedere zomer openluchtvoorstellingen plaats, de zogenoemde 'burchtspelen'. Er worden dan middeleeuwse toernooien en nagebootste zwaardgevechten gehouden, met natuurlijk de klederdracht van toen.

Huis van Dürers ouders en Ferenc Erkel

Hier zijn vele oude huizen en monumenten van de volkskunst bewaard gebleven, waaronder vele woonhuizen, openbare gebouwen, kapellen en kerken op haar lijst staan. Onder ander, het huis aan het Apor Vilmos tér nº7, waar in 1810 Ferenc Erkel, die het Hongaarse volkslied componeerde en de Hongaarse Nationale opera stichtte, werd geboren. Op de muur van dit als Erkel-museum ingerichte huis staat op een gedenksteen te lezen, dat op de plek waar nu het huis van Frerenc Erkel staat, in de Middeleeuwen het huis gestaan heeft waar de ouders van de Duitse schilder Albrecht Dürer woonden. De barokke parochiekerk op het Szabadság tér heeft een aardig interieur.

Roemeense invloed

De Roemeense invloed is er voelbaar. De Körösrivier komt een kilometer ten noorden van Gyula in Hongarije binnen, waar ze in Roemenië de Crisul Alb noemt. Zij ontspringt in de Apusenen, de Roemeense westelijke Karpaten, tussen de stadjes Brad en Abrud.

Gyula ligt nabij de grens met Roemenië, aan de overzijde van de grens ligt het plaatsje Vărșand.

Bevolkingssamenstelling

De stad Gyula had in 1910 in totaal 27 810 inwoners, hiervan waren er 23 170 Hongaren, 1 586 Duitsers, 377 Slowaken en 2 632 Roemenen. In 2011 was de verdeling als volgt: 31 067 inwoners, 25 895 Hongaren, 971 Duitsers, 83 Slowaken en 974 Roemenen.