Inex-cyclus

De inex-cyclus is een eclips-cyclus van 10571,95 dagen (ongeveer 29 jaar minus 20 dagen). De cyclus werd in de moderne tijd voor het eerst in 1901 beschreven door Crommelin, maar is bekend geworden doordat George van den Bergh het benoemde in een onderzoek een halve eeuw later. Er wordt wel gesuggereerd dat de cyclus in de oudheid al bekend was bij Hipparchos.

Lengte

De lengte van een inex-cyclus komt overeen met:

• 358 synodische maanden
• 30,50011 draconische jaren
• 388,50011 draconische maanden
• 383,67351 anomalistische maanden

Periodiciteit

Het aantal draconische jaren 30,50011 betekent dat na een zons- of maansverduistering één inex-cyclus later opnieuw een nieuwe of volle maan zal plaatsvinden, maar dan in de tegenovergestelde knoop van de banen van aarde en maan, onder omstandigheden waarbij wederom een verduistering kan optreden.

Vergelijk met Saros-cyclus

In tegenstelling tot een saros-cyclus, die een periode heeft van ongeveer 6585,3333 dagen (18 jaar + 11 dagen), heeft een inex-cyclus niet een aantal anomalistische maanden dat dicht bij een geheel getal ligt. Opeenvolgende verduisteringen zijn daardoor niet erg vergelijkbaar in hun uiterlijk en eigenschappen. De restwaarde 0,67351 ligt dicht bij 2/3 waardoor bij elke derde eclips in een inex-serie de maan een vergelijkbare positie in de elliptische baan en schijnbare diameter zal hebben. De kwaliteit en type van de zonsverduisteringen worden daardoor herhaald in 3 cycli, die bij elkaar ongeveer 87 jaar minus 2 maanden zullen duren, deze periode wordt een triade genoemd.

Hoewel een inex-serie veel langer duurt dan een saros-serie is deze niet ongebroken. Aan het begin en einde van een inex-serie kunnen eclipsen uitblijven, ook kan een inex-serie tijdelijk stoppen en later weer verdergaan. Zodra een inex-serie is begonnen is deze zeer stabiel en duurt deze duizenden jaren.

Doordat de lengte van een inex-cyclus dicht bij een geheel aantal dagen ligt (ca. 10571,95) zullen opeenvolgende verduisteringen plaatsvinden op ongeveer dezelfde geografische lengtegraad. Variaties in de snelheid van de maan op verschillende momenten tijdens een verduistering maskeren deze relatie. Daarnaast treden opeenvolgende verduisteringen op in tegenovergestelde geografische breedtegraden, omdat deze plaatsvinden in tegenover elkaar gelegen knopen van de banen van aarde en maan, wat een extra maskerend effect is. Dit in tegenstelling tot een saros-cyclus, waarbij opeenvolgende verduisteringen ongeveer 120 lengtegraden uit elkaar plaatsvinden in hetzelfde knooppunt waardoor ze dezelfde breedtegraad hebben.

De waarde van deze cyclus zit hem niet in de voorspelling, maar in de organisatie van verduisteringen. Elke eclipscyclus, ook de cyclus tussen twee eclipsen, kan worden uitgedrukt als een combinatie van Saros en Inex cycli. Een nieuwe Saros-serie begint vaak één Inex-cyclus nadat een oudere Saros-serie is afgelopen. Deze cyclus van 29 jaar tussen een oude en nieuwe Saros-serie is mogelijk de naamgever van de Inex-cyclus.

Solar Saros-Inex panorama

Een Saros-Inex panorama is gemaakt door Luca Quaglia en John Tilley. Iedere kolom in dit panorama bevat een complete Saros-serie, iedere rij een Inex-serie. Het panorama toont het tijdvak 11000 v.Chr. tot 15000 n.Chr. met al z'n 61775 zonsverduisteringen. Een Saros-serie verloopt normaliter soepel, maar een Inex-serie juist grillig getuige de golfbeweging in het panorama.

Aantaloverzicht

Serienr	Eclipsen	Segmenten	Serienr	Eclipsen	Segmenten	Serienr	Eclipsen	Segmenten	Serienr	Eclipsen	Segmenten
-59	2	2	-19	183	5	21	680	44	60	658	7
-58	3	2	-18	187	7	22	711	41	61	653	8
-57	7	3	-17	195	6	23	732	37	62	647	8
-56	10	2	-16	198	6	24	756	37	63	637	8
-55	12	2	-15	206	7	25	780	33	64	627	11
-54	15	3	-14	208	7	26	795	33	65	624	11
-53	19	3	-13	216	7	27	804	26	66	611	15
-52	22	4	-12	220	7	28	812	19	67	601	13
-51	24	4	-11	228	7	29	816	11	68	592	14
-50	30	4	-10	234	7	30	816	6	69	575	15
-49	30	6	-9	240	7	31	812	6	70	565	18
-48	38	9	-8	246	7	32	804	7	71	553	15
-47	44	6	-7	252	8	33	801	5	72	538	18
-46	46	7	-6	261	9	34	798	6	73	523	14
-45	53	9	-5	267	10	35	790	7	74	508	15
-44	57	6	-4	275	13	36	787	5	75	496	16
-43	62	8	-3	284	12	37	781	7	76	478	17
-42	67	7	-2	294	13	38	776	6	77	463	17
-41	69	5	-1	308	13	39	773	5	78	449	19
-40	75	7	0	322	15	40	767	7	79	431	18
-39	81	6	1	331	18	41	760	6	80	417	20
-38	85	5	2	345	18	42	756	6	81	399	21
-37	91	7	3	356	19	43	751	6	82	378	24
-36	97	6	4	376	16	44	744	5	83	359	21
-35	101	5	5	388	18	45	738	6	84	339	23
-34	107	6	6	399	18	46	733	7	85	316	25
-33	112	7	7	412	16	47	729	5	86	288	32
-32	116	7	8	427	21	48	724	6	87	261	36
-31	122	6	9	445	22	49	719	6	88	233	39
-30	129	5	10	458	22	50	712	5	89	199	42
-29	133	7	11	474	21	51	709	8	90	165	41
-28	140	8	12	490	24	52	700	7	91	130	34
-27	143	5	13	505	25	53	696	8	92	105	31
-26	147	7	14	525	26	54	691	9	93	83	28
-25	154	8	15	541	27	55	685	6	94	59	26
-24	158	6	16	557	28	56	681	8	95	36	21
-23	164	9	17	580	35	57	676	8	96	22	16
-22	168	6	18	605	39	58	670	7	97	10	10
-21	172	6	19	630	40	59	665	7	98	3	3
-20	180	7	20	661	44

Zie ook

• Saros-cyclus
• Zonsverduistering
• Maansverduistering

Bronnen, noten en/of referenties