Jaja Dande
| Jaja Dande | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemene informatie | ||||
| Geboren | 18e eeuw | |||
| Land | Suriname | |||
| Religie | christendom | |||
| Bekend van | gaanmuye | |||
| ||||
Jaja Dande, ook geschreven als Dyadya Dande (18e eeuw), was een Surinaams gaanmuye (wijze vrouw). Het Jaja Dande Hospitaal in Djoemoe heeft uit respect haar naam gekregen.[1] Haar openhartige houding naar de koloniale ex-vijand maakte de weg vrij voor de evangelisatie van de Saramaccaners.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Jaja Dande was de levenspartner van granman Abini[2] en de moeder van granman Johannes Arabi.[1]
In 1762 sloten de koloniale machthebbers met haar man de vrede met de Saramaccaners. Jaja Dande had hierna het invloedrijke standpunt, dat bij het tekenen van het vredesovereenkomst de verantwoordelijkheid hoorde om vertrouwen te schenken aan de voormalige vijand. Zij haalde haar man en andere tegenstanders over om zendelingen van de Evangelische Broedergemeente (EBGS) toe te laten tot hun gebied. Haar man zorgde vervolgens voor een hartelijk welkom. Er waren aanvankelijk ook tegenstanders die de komst met argwaan tegemoet zagen en met de toorn van de goden dreigden.[2]
De zendeling Christian Schumann (1749-1794) kwam als eerste naar het gebied. Hij zorgde voor een woordenboek Saramaccaans en vertaalde de Bijbel. Arabi werd als eerste gedoopt en kreeg de voornaam Johannes. Zijn doop werd verricht door Christoph Kersten. Arabi zette zelf de rest van zijn leven de evangelisatie voort.[2]
Op 15 september 1962 werd in Djoemoe een ziekenhuis met dertig bedden geopend dat ter ere van haar de naam Jaja Dande Hospitaal draagt.[3] Het hospitaal werd in 1965 door prinses Beatrix[4] en in 1970 door prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven bezocht.[5]
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Wim Vlaanderen, Jaja Dande - Medische avonturen in Suriname (meerdere drukken)
- ↑ a b Werkgroep Caraïbische Letteren, Boek Surinaamse vrouwen in de geschiedenis?, Jerry Dewnarain, 8 maart 2014
- ↑ a b c Nico Eigenhuis, Jaja Dande, Anda Suriname
- ↑ Zeister Zending Genootschap, Gezondheidscentrum Djumu 60 jaar
- ↑ De nieuwe Limburger, Op haar rondreis door Suriname, 10 maart 1965
- ↑ Zierikzeesche Nieuwsbode, Prinses Margriet op weg naar Canada, 18 augustus 1970