Johnstone Stoney
George Johnstone Stoney (Oakley Park, 15 februari 1826 – Londen, 5 juli 1911) was een Iers natuurkundige. Hij is vooral bekend van de introductie van het begrip elektron als eenheid voor elektriciteit.
Biografie[bewerken | brontekst bewerken]
Stoney werd geboren in Oakley Park, nabij Birr, in de Ierse midlands als zoon van een verarmde landeigenaar. Hij bezocht de Trinity College in Dublin, waar hij in 1848 zijn bachelor (BA) verkreeg en in 1852 zijn mastergraad (MA). In 1848 werd hij de eerste Astronomical Assistent van William Parsons, 3e hertog van Rosse. Deze Parsons had in Birr 's wereld grootste telescoop gebouwd, de 72-inch Leviathan van Parsonstown.
In 1852 werd Stoney benoemd tot professor natuurfilosofie aan de Queen's College te Galway (tegenwoordig de Nationale Universiteit van Ierland, Galway). In 1857 verhuisde hij naar Dublin als secretaris van de Queen's College. Gedurende zijn tijd in Dublin was hij meer dan 20-jaar lang eresecretaris van de Royal Dublin Society, om vervolgens als vicepresident te dienen. Samen met de sociëteit zette hij zijn wetenschappelijke en academische werk voort.
Aansluitend werd hij hoofdinspecteur bij de Civil Service Examination in Ierland, een positie die hij behield tot aan zijn pensionering in 1893. Datzelfde jaar vestigde hij, wegens familieomstandigheden, zich in Londen. Stoney overleed op 85-jarige leeftijd, thuis in Notting Hill, Londen. Hij was gehuwd met zijn nicht, Margaret Stoney, met wie hij twee zonen en drie dochters kreeg.
Wetenschappelijk werk[bewerken | brontekst bewerken]
Stoney publiceerde vijfenzeventig wetenschappelijke artikelen in verscheidene tijdschriften, waarbij hij belangrijke bijdragen leverde op het gebied van de kosmische natuurkunde en de theorie van gassen. Van aanzienlijke betekenis was zijn werk in spectroscopie. Volgens hem werden de waargenomen spectraallijnen teweeggebracht door de interne beweging van gasmoleculen.[1]
Stoney's belangrijkste wetenschappelijke werk was de voorstelling en de berekening van de grootte van het "atoom van elektriciteit". Hoewel hij reeds in 1874 sprak om het begrip 'elektron' te gebruiken als fundamentele eenheid van elektrische lading, was het pas in 1891 dat hij het begrip publiekelijk gebruikt in een publicatie aan de Royal Dublin Society. Zijn bijdragen op dit gebied van wetenschappelijk onderzoek legde de basis voor de uiteindelijke ontdekking van het deeltje door J.J. Thomson in 1897.
Erkenning[bewerken | brontekst bewerken]
Stoney was de ontvanger van vele onderscheidingen en prijzen. Kraters op Mars en de Maan zijn ter ere naar hem vernoemd. In 1899 mocht hij als eerste de Boyle-medaille in ontvangst nemen, ingevoerd door de Royal Dublin Society ter erkenning van zijn wetenschappelijk onderzoek van uitzonderlijke verdienste door Ieren. Bijna vijftig jaar lang was hij Fellow of the Royal Society (FRS) en daarnaast was hij corresponderend lid van de National Academy of Sciences in Washington en de door Franklin opgerichte American Philosophical Society.
Bronnen, noten en/of referenties
|