Julia Hartwig
| Julia Hartwig | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Julia Hartwig in 2009 (foto: Mariusz Kubik)
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Geboren | 14 augustus 1921 | |||
| Geboorteplaats | Lublin[1] | |||
| Overleden | 14 juli 2017 | |||
| Land | Polen | |||
| Werk | ||||
| Genre | poëzie | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| ||||
Julia Hartwig-Międzyrzecka (Lublin, 14 augustus 1921 - Gouldsboro, Pennsylvania, 14 juli 2017)[2][3] was een Poolse dichteres, essayiste, vertaalster en kinderboekenschrijfster. Zij behoorde tot de generatie van Zbigniew Herbert en Wisława Szymborska[4] en wordt beschouwd als een van de belangrijkste Poolse dichteressen.[5]
Leven[bewerken | brontekst bewerken]
Hartwig werd geboren in de Poolse stad Lublin. Zij studeerde Poolse en Franse literatuur aan de Universiteit van Warschau en aan de Jagiellonische Universiteit in Krakau. Tijdens de Tweede Wereldoorlog studeerde zij clandestien en moest daarom enige tijd onderduiken. Julia Hartwig was sinds 1954 gehuwd met de Poolse dichter en politicus Artur Międzyrzecki[6] (1922-1996); het echtpaar woonde in Warschau. Międzyrzecki overleed daar op 2 november 1996.[7] Hartwig bleef in Warschau wonen. Zij overleed in 2017 te Gouldsboro in Pennsylvania (Verenigde Staten).
Werk[bewerken | brontekst bewerken]
Julia Hartwig debuteerde in 1956, enkele jaren na de dood van Stalin, met de bundel Pożegnania (Afscheid)[4]; hoewel haar eerste gedichten al in 1944 werden gepubliceerd in de krant Odrodzenie. In de periode 1947-1950 studeerde Hartwig met een beurs in Parijs. De weerslag van die studie van Franse auteurs publiceerde zij in 1954 in een verzameling artikelen Z niedalekich podróży (Van dichtbij).[8][9] Het heeft lang geduurd voordat haar poëzie erkenning kreeg.
Julia Hartwigs werk is vaak vergeleken met dat van haar land- en tijdgenoot Szymborska, maar Hartwig begeeft zich met haar poëzie in een ander “psychologisch landschap”. Zij heeft haar stijl ‘mystiek realisme’ genoemd, waarmee ze de gruwelen van de wereld aanvaardt, zodat haar gedichten naar een soort transcendentie kunnen reiken. Van de wereld “kan men zichzelf niet scheiden om alleen te zijn, als een ondergronds mens of een misantroop”.[9] Mystiek realisme distantieert zich niet van ons tegenwoordige zijn om zich in dromerige speculaties te verliezen; het wil juist onze aandacht, aanwezigheid en appreciatie ervoor versterken (ibidem).
Prijzen[bewerken | brontekst bewerken]
In oktober 2014 werd Julia Hartwig de Wisława Szymborska Poetry Prize uitgereikt in Krakau.[10] Ook was zij diverse malen genomineerd voor de Poolse Nike-literatuurprijs.
Gedicht (fragment)[bewerken | brontekst bewerken]
DE BOOM DIE IK OP DE HELLING ONTMOETTE
De winterse contour van de boom verliest langzaam zijn scherpte
de steeds overdadiger knoppen en loten
bezetten in een bliksemsnelle mars zijn dikke takken
vernietigen zijn rust
als familie die opeens in het huis van een eenzame verschijnt
Duizend bladeren als onuitstaanbare kinderen
stellen hem met hun geruis nooit eindigende vragen
en halen hem weg van de wolken die hem zo na stonden
maar de boom schikt zich nederig
wordt een prachtige voedermachine
.................................
.................................
maar er komt een ogenblik dat de boom weer vrij zal zijn
de wind aan hem rukt en schrijnende regens hem schoonspoelen
hij een kluizenaar wordt
hij zichzelf wordt[11]
Bibliografie (selectie)[bewerken | brontekst bewerken]
- poëzie
- Pożegnania (Afscheid) (1956)
- Wolne ręce (Vrije handen) (1969)
- Dwoistość (Dualiteit) (1971)
- Czuwanie (Vigilance) (1978)
- Chwila postoju (Een moment van rust) (1980)
- Obcowanie (Contact) (1987)
- Czułość (Tederheid) (1992)
- Zobaczone (Gezien) (1999)
- Zawsze od nowa (Altijd opnieuw) (1999)
- Nie ma odpowiedzi (Er is geen antwoord) (2001)
- proza
- Wielki pościg (De grote race) (1969) (kinderboek)
- Bez pozegnania (Geen afscheid) (2004)
Een aantal gedichten van Julia Hartwig is in Nederlandse vertaling verschenen in Memento: Nagelaten vertalingen van Gerard Rasch (samengesteld en ingeleid door Miriam Rasch) (2005). Pegasus, Amsterdam. (pp. 68-81) ISBN 9789061432944, alsmede in het literaire tijdschrift Tirade 47 (2003) nr.1.[12] De bloemlezing Na de dood stond ik midden in het leven (Uitgeverij P, Leuven, 2008) bevat vijftien gedichten van Hartwig, vertaald door Maarten Tengbergen.
Bronnen, noten en/of referenties
|
