Kapucijner
Voor de rooms-katholieke orde, zie kapucijnen.
De kapucijner (Pisum sativum var. arvense) is een variëteit van de erwt. Een andere naam voor de kapucijner is velderwt. Oudere veel gebruikte benamingen zijn: schokkererwt, vale erwt en grauwe erwt. In de krijgsmacht worden kapucijners vanouds raasdonders genoemd. De Texelse bijnaam is grauwe ganzen. In Noord-Holland wordt met de benaming grauwe erwt een andere erwt (rozijnerwt) bedoeld.[1]
Kapucijners zijn klimplanten die bloeien met purperen bloemen, de peulen zijn blauw/paars gekleurd.
De kapucijner is een oud gewas en wordt al ten minste 7000 jaar geteeld. De oudste vondsten dateren uit archeologische opgravingen in Turkije.
Rassen
Er zijn rassen met langstro (rijs- of klimerwten) en met kortstro.
- Langstrorassen. Deze rassen moeten aan gaas of rijshout geteeld worden. Een ras dat veel door de amateurtuinder wordt gebruikt is de 'Blauwschokker'.
- Kortstrorassen. Deze rassen worden in de landbouw gebruikt voor de verse consumptie. In 2003 was er bijna 700 ha in Nederland. De teelt vindt hoofdzakelijk plaats in Zeeland. Het ras 'Solido' wordt hiervoor gebruikt. Het ras is zogenaamd semi-bladloos en is weinig vatbaar voor topvergeling. Bij dit ras is een gedeelte van de bladeren omgevormd tot ranken, waardoor het gewas opener is en er minder ziekten optreden.
Teelt
Blauwschokkers worden gezaaid in januari en februari onder platglas. Bij het uitplanten in maart en april wordt de hoofdwortel ingekort om de vorming van zijwortels te stimuleren. Het planten gebeurt in dubbele rijen of een enkele rij aan kippengaas of rijshout. Blauwschokkers kunnen 150 tot 200 cm hoog worden. Ook is er een kortstroras, 'Desirée', dat tot 75 cm hoog wordt.
Blauwschokkers worden vanaf half juni tot augustus geoogst. Ze kunnen rijper geoogst worden dan de erwten, omdat ze minder gauw melig en hard worden.
Inhoudstoffen
De voedingswaarde van 100 gram verse kapucijners is:
| Energetische waarde | 418 kJ |
|---|---|
| Koolhydraten | 18 gram |
| Eiwit | 6 gram |
| Vet | 0,4 gram |
| Vitamine C | 2 mg |
| Vitamine B1 | 0,08 mg |
| Vitamine B2 | 0,08 mg |
| Calcium | 35 mg |
| IJzer | 1,9 mg |
Ziekten en beschadigingen
Een belangrijke virusziekte is topvergeling. Deze ziekte wordt door bladluizen overgebracht van luzerne op kapucijners, erwten en tuinbonen. Topvergeling komt het meeste voor in het zuiden, zuidwesten en Flevoland.
Zie ook
- ↑ Droge peulvruchten - Erwten en kapucijners (Pisum sativum Spp.). Dekooktips.com. Gearchiveerd op 28 april 2016. Geraadpleegd op 6 april 20166 april 2016. “Kapucijners (blauwschokkers / raasdonders / vale erwten) en grauwe erwten (of rozijnerwten) zijn alleen vers goed van elkaar te onderscheiden. (...) De naam rozijnerwten komt oorspronkelijk uit Noord-Holland, daar werden vroeger (vooral ten noorden van Alkmaar) grauwe erwten gemengd met rozijnen als bruiloftsmaal geserveerd.”