Limietpalen Oosterpark

Limietpalen Oosterpark
	De limietpaal met opdruk (december 2019)
Jaar	1838
Materiaal	zandsteen
Locatie	Oosterpark, Amsterdam-Oost
Portaal	Kunst & Cultuur

De Limietpalen Oosterpark zijn twee zuilen in Amsterdam-Oost.

In het Oosterpark staan twee bijna identieke limietpalen (die de grens tussen twee gemeenten aangaven) of banpalen (1,5 mijl buiten de gemeente grens; de grens tot waar bannelingen de stad mochten naderen). Beide zuilen vermelden limietpaal en 1838 in het steen, maar één vermeldt ook Kom der Gemeente Amsterdam en laat een zwarte pijl zien. Beide palen zijn van elders afkomstig. De twee zuilen belandden in 1947 in de tuinen van het Stedelijk Museum Amsterdam. Toen dat museum een deel van haar tuin opofferde voor een nieuwe vleugel (1954) verhuisden de twee zuilen naar het Beatrixoord dat aan de noordzijde van het Oosterpark gevestigd was. Ze kregen daarbij gezelschap van de Banpaal Spaarnwouderdijk. De twee palen vormden een soort poort in een hekwerk tussen sanatorium en park.

Een soortgelijke limiet- of banpaal is te zien op een schilderij van Mattheus Ignatius van Bree (Intocht van Napoleon te Amsterdam, 9 oktober 1811). Van Bree schilderde het moment dat Napoleon Bonaparte de stadssleutels van Amsterdam overhandigd krijgt in de buurt van de Linnaeusstraat die langs het Oosterpark loopt. De gemeentegrens van Amsterdam lag tussen wat later de Derde Oosterparkstraat en de Vrolikstraat werden, die eveneens in de buurt van het Oosterpark liggen. Gerrit Lamberts tekende even later ook een soortgelijke limiet of banpaal. De palen in het Oosterpark dateren echter van voor 1810 of na 1813. In de periode tussen 1810 en 1813 werd het Wapen van Amsterdam dat de palen dragen afgesloten met een vogel (zie Van Bree); daarvoor en daarna met een gravenkroon (zie Lamberts).

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

M.I. van Bree Intocht met vogel boven het wapen
G. Lamberts: Oetewalersweg met een kroon

Bronnen, noten en/of referenties

Beeldbank Anmsterdam; de twee kom/limietpalen voor het Beatrixoord
Op straat in Amsterdam
Ons Amsterdam, Fanta Voogd, februari 2005 omschrijft de banpaal uit Amsterdam-West
Blogspot SPUA verzorgd door Sebas Baggelaar, later werkzaam bij Erfgoedvereniging Heemschut Amsterdam over op handen zijnde verhuizing
Kunstwacht Amsterdam (11 februari 2020); beheerder van kunst in de openbare ruimte, heeft het over de twee palen, waarbij de tekst (de verplaatste) niet aansluit bij de foto (bovenstaande palen)