Naenia (gedicht)
Naenia is de titel van een strofisch gedicht uit 1902-1903 van P.C. Boutens (1870-1943), gedrukt in een zeer kleine oplage.
Geschiedenis
Boutens schreef het gedicht, dat bestaat uit 52 strofen van zes regels, ter nagedachtenis aan een van zijn leerlingen op Instituut Noorthey te Voorschoten, waar hij klassieke talen doceerde van 1894 tot 1904. Op 12 juni 1900 stierf jhr. Willem van Tets (geboren in Constantinopel op 19 augustus 1885) op veertienjarige leeftijd aan hersenvliesontsteking. Volgens de directeur van de school, dr. J.W. Lely (1852-1923), was hij "een allerliefste jongen, vriendelijk en voorkomend, werkzaam en vlug van verstand, de lieveling van allen".
Willie van Tets
Van Tets was lid van het geslacht Van Tets en een zoon van jhr. mr. Dirk Arnold Willem van Tets van Goudriaan (1844-1930) en Henriette Marie Sophie barones Schimmelpenninck van der Oye (1856-1925), vrouwe van Heerjansdam. Zijn vader was tussen 1893 en 1905 buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Berlijn alvorens in 1905 minister van Buitenlandse Zaken te worden in het kabinet-De Meester. Zijn moeder was vanaf 1908 Dame du Palais van koningin Wilhelmina. Van Tets had een oudere broer en twee jongere zussen.
In memoriam
Boutens werkte vanaf 1894 als docent klassieke talen op Noorthey. Hij bleek zeer aangedaan door het overlijden van Van Tets en schreef meteen het gedicht 'In memoriam' dat hij publiceerde in De Gids. Later zou het worden opgenomen in zijn bundel Praeludiën (1902).
Naenia
In 1902 begon Boutens aan het nog langere gedicht Naenia (lijkdicht) ter herinnering aan de jonggestorven Van Tets. In datzelfde jaar trad hij in onderhandeling met de Haarlemse drukkerij Koninklijke Joh. Enschedé om het te laten drukken in een oplage van tien exemplaren. Boutens schakelde ook de kunstenaar Jan Toorop (1858-1928) in, die uiteindelijk twee initialen voor de uitgave ontwierp. In mei 1903 verscheen dan Naenia; tot de gedachtenis van Willem van Tets; waarbij zijn herdrukt de strofen In memoriam; geschreven van 12-18 juni 1900 en nu gegeven aan George van Tets. Parit Crux Beatos. George van Tets was de genoemde oudere broer van Willem: jhr. mr. George Catharinus Willem van Tets, heer van Oud- en Nieuw Goudriaan, (1882-1948), eveneens leerling op Noorthey en later directeur van het Kabinet der Koningin. De uitgave vermeldt geen auteursnaam, maar de woorden Parit Crux Beatos ("Het kruis brengt gelukzaligen voort") sluiten Boutens' initialen P.C.B. in zich.
De uitgave
De oplage van de uitgave staat niet vast. Volgens het colofon bedraagt die twaalf exemplaren. maar Boutens zelf spreekt van dertien. De briefwisseling met Drukkerij Enschedé suggereert dat er veertien zijn. Een aantal exemplaren werd gebonden in heelperkament en sommige hebben met de hand ingekleurde initialen. Het exemplaar in de Koninklijke Bibliotheek heeft nog andere versieringen van de hand van Toorop zelf.
In 2005 waren elf exemplaren achterhaald. Vijf bevinden zich in openbaar bezit, het exemplaar in het Museum Meermanno is afkomstig uit het bezit van mr. dr. Timon Henricus Fokker (1880-1956). In het zeldzame geval dat er een exemplaar te koop komt, is dat zeer kostbaar.
Externe link
- Marco Goud, Een ondraaglijke drukfout. De ontstaansgeschiedenis van P.C. Boutens' Naenia gevolgd door acht brieven van Boutens aan Joh. Enschedé en Zonen. Woubrugge, Avalon Pers, 2005
- Nederland's Adelsboek 95 (2010), pp. 141-144 (Van Tets)