Ode (dichtkunst)

John Keats schreef het gedicht Ode aan een nachtegaal

Een ode (Oudgrieks: ᾠδή (ooidè) = ‘zang’) is een lofdicht of lofzang, gewijd aan een persoon of zaak. Het karakter is vaak zeer lovend en hoogdravend, de betrokkene kan geen kwaad doen.

Behalve gedicht kan de ode ook een muziekstuk zijn. Maar niet alle lofzangen zijn gezongen.

Is het onderwerp religieus van aard, dan spreekt men van een hymne of van een dithyrambe. Een proza lofrede, niet op rijm, noemt men wel een éloge of elogium.

Voorbeelden zijn:

• Ode aan Napoleon (Bilderdijk)
• Gebed aan het socialisme (Henriette Roland Holst)
• Ode aan Den Haag (Gerrit Achterberg)
• Ode an die Freude (Ludwig van Beethoven, tekst: Friedrich von Schiller)

In de retoriek is een panegyricus een lofspraak, net als de laudatio.