Oterdum (waterschap)
| Waterschap in Nederland | |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Locatie | |||
| Provincie | Groningen | ||
| Coördinaten | 53°17'31,852"NB, 6°57'50,872"OL | ||
| Oppervlakte | 1569 ha | ||
| Geschiedenis | |||
| Opgericht | 27 juli 1870 | ||
| Opgeheven | 1967 | ||
| Ontstaan uit | Oterdumerzijlvest | ||
| Opgegaan in | Oldambt | ||
| |||
Oterdum is een voormalig waterschap of boezemwaterschap in de provincie Groningen.[1][2] Het was de rechtsopvolger van het Oterdumerzijlvest en lag in de Oosterhoek tussen de plaatsen Delfzijl, Termunterzijl en Wagenborgen.
Het waterschap was oorspronkelijk in vijf onderdelen verdeeld. Bovendien lagen binnen het boezemwaterschap vijf andere waterschappen of molenpolders. In 1908 werden de afzonderlijke onderdelen opgeheven en hun taken overgenomen, zodat zij als afzonderlijke polders ophielden te bestaan. De deelnemende waterschappen waren:
- Oterdumerpolder of Oterdumermolenpolder, opgericht in 1895 (245 ha)[3]
- Lalleweer: opgericht in 1857 (434 ha)[4]
- Heveskes: opgericht in 1860, als fusie van Heveskes, de Overtogsterpolder en de Zomerdijksterpolder (447 ha)[5]
Wanneer de eerste poldermolens werden gebouwd, is niet precies bekend. De zogenaamde Nijenhuistermolen voor het onderdeel Lalleweer bestond in elk geval in 1822. De Grote of Oterdumermolen aan de Maarlaan (in de Oterdumermeeden) staat vermeld op de kadasterkaart van 1832, net als twee kleinere spinnenkopmolens bij de Overtocht en Zomerdijk. Omstreeks 1860 werd in Heveskes een nieuwe molen aan het Kloostermaar gebouwd, waarna de beide molentjes aan de Zomerdijk werden afgebroken. Daarnaast waren er twee kleine molentjes in de Pompmolenpolder (1876) en de Smitspolder (1886).[6]
Voor de afwatering maakte men gebruik van het Oterdumerzijl bij Oterdum. In 1907 is er op de plek van de zeesluis een stoomgemaal gebouwd, die in 1923 werd vervangen door een Bronsmotor. Of de poldermolens direct daarna zijn afgebroken, is niet bekend. In de jaren 1972-1974 werd een nieuw gemaal Oterdum aan het Termunterzijldiep gebouwd. De belangrijkste watergang van het waterschap was het Oterdumerzijldiep, waarop het Kloostermaar, het Oterdumermaar, het Ortjesmaar en de Lalleweerstermolenwatering uitkwamen.
Waterstaatkundig gezien ligt het gebied sinds 2000 binnen dat van het waterschap Hunze en Aa's.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Oosterhoek: Geschiedenis van het Waterschap Oterdum
- Situatie van het Oterdumer Zijlvest (1843) – via Beeldbank Groningen.
- Molenkoloniën in de Termunter en Oterdummer Zijlvestenijen (1857) – via Beeldbank Groningen.
- ↑ mr. C.C. Geertsema (1910) De zeeweringen, waterschappen en polders in de provincie Groningen, Groningen: Erven B. van der Kamp, blz. 528, kaarten: Blad 3 en Blad 4
- ↑ Inventaris Waterschap Oterdum (1853) 1870-1973 (1976). Groninger Archiefnet.
- ↑ Inventaris Waterschap De Oterdummermolenpolder of Oterdummerpolder 1895-1908. groningerarchiefnet.nl.
- ↑ Inventaris Waterschap Lalleweer 1857-1908. groningerarchiefnet.nl.
- ↑ Inventaris Waterschap Heveskes 1860-1908. groningerarchiefnet.nl.
- ↑ Of Heveskes al voor 1860 een eigen molen had, is moeilijk vast te stellen. Op de gedrukte waterschapskaart van 1857 werd de molen gewoonlijk met de hand bijgetekend. De topografische kaart liep vermoedelijk nogal achter bij de feiten. De molentjes aan de Zomerdijk en de molen van Oterdum staan tot 1902 resp. 1907 vermeld. De beide molens van Heveskes en Lalleweer verschenen pas in 1908 op de kaart en werden bij een volgende herziening in 1932 weer verwijderd.