Overleg:Charivarius

Charivarius

Hoewel het artikel al sinds het ontstaan Gerard Nolst Trenité heet, wil ik de titel wijzigen in Charivarius. Dat was niet zomaar een pseudoniem als dertien in een dozijn, dat was zijn schrijversnaam. Bij geen bezwaar wil ik morgenavond de aanpassing doen.

Naar Nolst Trenité wijzen 6 links: 1946, 1870, 9 oktober, 20 juli, Lijst van pseudoniemen en Gerlach Royen. De naam staat volkomen nietszeggend in datalijsten, zelfs The Chaos wordt erbij gehaald om hem een profiel te geven. Charivarius zou daar staan als zichzelf. Alleen de laatste link is inhoudelijk. Naar Charivarius zelf wijzen 4 links, allemaal inhoudelijk, Inversie (stijlfiguur), De Groene Amsterdammer, Tante en Pyramus en Thisbe.

Bob Dylan staat ook bij Bob Dylan, ookal is Robert Allen Zimmerman zijn echte naam. Ivory 28 okt 2006 21:09 (CEST)

Een poging tot titelwijziging resulteerde zojuist in een foutmelding, "ongeldige naam", vermoedelijk omdat er een redirect vanaf de doelnaam bestaat en ik geen mod ben. Ik plaatste een verzoek op Wikipedia:Verzoekpagina voor moderatoren/Artikelverplaatsen. Als laatste voorbeeldje nu van een tot op zekere hoogte vergelijkbaar geval zou ik op Tessa de Loo willen wijzen. Ivory 10 feb 2008 23:42 (CET)

Charivari

Het artikel geeft een dubbele verklaring voor zijn pseudoniem: (1) de ondertitel van het Engelse humoristische tijdschrift is "Punch, or the London Charivari" is; en (2) het woord charivari staat voor kabaal of ketelmuziek. Is het nuttig om de ondertitel van een tijdschrift erbij te halen? Mij maakt dat niets duidelijk. De ketelmuziek is wel duidelijk. De Nederlandse Winkler Prins van 1907 (die ik hier toevallig voorhanden heb) definieert charivari direct als ketelmuziek: getier en geraas, vergezeld van gefluit en van het gebons van tegen elkander geslagen voorwerpen, bij voorkeur keukengereedschap, waardoor zij ... hunne afkeuring te kennen geven over de een of andere handelswijze. Ceinturion 10 feb 2008 17:38 (CET)

Zoals de titel 'Punch, or the London Charivari' al aangeeft, was er ook een originele, Franse Charivari, een satirisch tijdschrift dat bestond van 1832-1937. Daarin verschenen bijvoorbeeld de bijtende spotprenten van Honoré Daumier. En meer dan 'getier en geraas' was een charivari overigens een carnavaleske optocht, waarin zoveel mogelijk lawaai en ketelmuziek gemaakt werd. Dat is ongetwijfeld waarnaar het Franse tijdschrift Le Charivari zich genoemd heeft. Dit vind je gewoon op de Franse wikipedia. Nolst Trenité heeft naar ik aanneem zijn naam ontleend aan een rond 1900 bijna archetypisch woord voor een humoristisch tijdschrift, Charivari. Soczyczi 10 feb 2008 18:49 (CET)

Bij de heruitgave van Is dat goed Nederlands? in 2007 schrijft bezorger Wim Daniëls in de inleiding[1]: "Zeker is het niet, maar waarschijnlijk ontleende Nolst Trenité zijn rubrieksnaam en pseudoniem aan de titel van het satirische Engelse tijdschrift Punch, or the London Charivari. De betekenis van dit 'Charivari' is 'grappige kritiek' of 'afkeurend geluid'".

De auteurs van het BWN weten het wel zeker [2]: "Deze schuilnaam is afgeleid van de naam van zijn taalrubriek 'Charivari' (later 'Charivaria'), een naam die teruggaat op de rubriek 'Charivaria' in het Britse satirische tijdschrift Punch, or the London Charivari , waarvan Nolst Trenité een groot bewonderaar was."

Het Franse blaadje verdient dus eventueel alleen vermelding in het artikel als inspirator van de naam van het Londense blad. De suggestie dat Charivarius zelf aan het Franse tijdschrift heeft gedacht, kan ik niet met bronnen onderbouwen. Voor de Engelse afleiding pleit ook het vak dat hij onderwees, maar omdat ik een dergelijk argument nog nergens ben tegengekomen, is dat oo en bovendien kennelijk overbodig.

Het is trouwens grappig om mijn eigen verwaarloosde voorstel tot titelwijziging hierboven te lezen, er zijn geen bezwaren geuit en er wel links bijgekomen, ik zal zo maar eens de daad bij het woord voegen. Voor wie nog twijfelt aan de gangbaarheid: op DBNL[3] hebben ze het ook over de "Waalsche predikant Nolst Trénité, de vader van Charivarius". Mvg, Ivory 10 feb 2008 23:27 (CET)

Ik buig het hoofd. Het zou nuttig kunnen wezen om er de eerste Charivaria van Charivarius op na te slaan, waar hij er wellicht iets over zegt. Overigens staat in het artikel dat Charivarius zijn rubriek in 1903 begon, terwijl het BWN het op 1909 houdt. En in het Letterkundig Museum bevinden zich brieven van Herman Heijermans gericht aan Nolst als Charivarius, uit het jaar 1901. Althans volgens de NCC. Wat mag dat betekenen? Als we dat nou eens onderzoeken, er een artikeltje over publiceren en dan er hier verslag van doen. Dan zien we wel verder. En nu ook. Soczyczi 11 feb 2008 00:31 (CET)

1901? Interessant, ik meen ook te herinneren te hebben gelezen dat de naam een bijnaam werd genoemd, hetgeen op diepere wortels kan duiden, en het is misschien wat al te eenvoudig om naar een enkel jaartal te vragen. Mijn boekenkast biedt ook geen uitsluitsel, in Ruize-Rijmen 1914 schrijft hij in het voorwoord: "Deze Rijmen zijn alle in de Groene verschenen, enkele ook in mijn eersten bundel "Charivari"; de laatste heb ik volledigheidshalve hier opgenomen; in den volgenden bundel Charivari, die in voorbereiding is, zal dan het hoofdstuk "Poëzie" ontbreken." terwijl wij weten dat die volgende bundel een letter extra zou krijgen. Ivory 11 feb 2008 02:18 (CET)

Afbeelding

FYI: Een afbeelding van hem (1915) staat op de dbnl-auteurspagina, maar deze werd gemaakt door Annie de Meester = Anna Maria Johanna Roland Holst-de Meester (1893-1987; vrouw van Marius Roland Holst), die wel meer schrijvers portretteerde. PD-oud geldt dus nog lang niet. --hardscarf 5 jul 2009 23:57 (CEST)

Onderbouwing zou fijn zijn

"Weinigen zouden hebben gehoord van contaminaties, pleonasmen en germanismen, als Charivarius er niet was geweest en het is niet te gewaagd te veronderstellen, dat de oprichting van het Genootschap Onze Taal in 1931 een gevolg was van zijn vurig ijveren voor correct taalgebruik. Zijn boekje Is dat goed Nederlands? (Amsterdam, 1940), hoewel niet het eerste taaladviesboek, haalde liefst tien edities en is zelfs nog in 1998 in facsimile herdrukt, hoewel de houding ten opzichte van taal tegenwoordig aanzienlijk toleranter is dan in Charivarius' dagen." In deze alinea worden twee aannames geponeerd zonder enig bewijs. Ten eerste: het is zeker gewaagd te veronderstellen dat het Genootschap Onze Taal werd opgericht vanwege Charivarius. het wordt minder gewaagd als er bron bijstaat. De geschiedenis van OnzeTaal is goed gedocumenteerd, daar is vast iets in te vinden. Ten tweede: "de houding ten opzichte van taal tegenwoordig aanzienlijk toleranter is dan in Charivarius' dagen." Dat lijkt me onwaar: er verschenen nog nooit zoveel taalgidsen als de afgelopen 20 jaar. Sommige daarvan (bv. die van Frederieke de Raat, of de Elsevier Stijlgids) zijn uitgesproken intolerant.

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Charivarius. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20110104100443/http://www.englishspellingsociety.org/journals/j17/caos.php toegevoegd aan http://www.englishspellingsociety.org/journals/j17/caos.php

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 4 sep 2017 14:07 (CEST)

Tante Betje

Ik heb een stukje over deze stijlfout toegevoegd, lijkt me, gezien de iconische status, niet meer dan terecht. Ook wat andere kleinere aanpassingen, waaronder het weghalen van niet-onderbouwde uitspraken.Vandermeulski (overleg) 26 aug 2019 09:31 (CEST)