Overleg:Corpus Hermeticum

  Kwaliteitsbeoordeling

• Reviews en/of Etalagenominaties

Herziening

Het artikel vond ik te beknopt en te beperkt, maar ook had ik hier en daar vraagtekens bij de formulering en correctheid. Bovendien ontbraken bronnen. Hieronder parkeer ik nu gemakshalve eerst de oude tekst.

----Het Corpus Hermeticum is een verzameling van 17 (soms ook ingedeeld als 13, 19 of 20) verschillende Griekse teksten die hoogstwaarschijnlijk van verschillende auteurs stammen. Het Corpus Hermeticum wordt ook wel de ::Poimander of Pimander (Grieks voor "mensenherder") genoemd, maar slechts het eerste deel van het Corpus handelt over de Poimandres. Het Corpus Hermeticum is veelal in dialoogvorm geschreven, in welke Hermes Trismegistus ::geheime kennis betreffende uiteenlopende filosofische en religieuze thema's leert, zoals alchemie, magie, gnosticisme en neoplatonisme.

Het Corpus Hermeticum kreeg grote bekendheid door de Latijnse vertaling uit 1471 van de hand van Marsilio Ficino aan het hof van Cosimo de' Medici de Oude. Neoplatonist Ficino merkte de overeenkomsten op tussen de filosofie ::uit het Corpus en de dialogen van Plato en meende hieruit te mogen concluderen dat Hermes Trismegistus een tijdgenoot van Mozes moest zijn geweest. Isaac Casaubon toonde in 1614 aan dat sommige teksten (voornamelijk de ::filosofische verhandelingen) vocabulaire bevatten dat uit de eerste of tweede eeuw na Christus stamt. Recentelijk (Fowler, 1986) is vastgesteld dat de teksten ondanks de late datum een continuïteit vertonen met de cultuur ::van faraonisch Egypte, hetgeen na Causabon onwaarschijnlijk werd geacht. Desondanks blijft het Corpus Hermeticum intellectueel een eclectische verzameling teksten.

Een eerste editie (1471) van Marsilio Ficino's Latijnse vertaling van het Corpus Hermeticum bevond zich in de Bibliotheca Philosophica Hermetica te Amsterdam.

Het Corpus Hermeticum is in zijn geheel vertaald in het Nederlands door Gilles Quispel en Roelof van den Broek. Het is uitgegeven door uitgeverij In De Pelikaan onder de gelijknamige titel (ISBN 907160812-3).

In het Plantin-Moretusmuseum te Antwerpen bevindt zich een 16e-eeuwse Middelnederlandse vertaling, bewaard onder de naam Pimander, gemaakt in opdracht van Christoffel Plantijn zelf, die ze echter niet durfde publiceren uit ::schrik voor de op ketters jagende Spaanse bezetter.

Kiro Vermaas (overleg) 28 mrt 2015 19:53 (CET)

Een aantal opmerkingen

Beste Kiro,

Naar aanleiding van je vraag op mijn OP een paar opmerkingen.

• Ik heb zelf heel weinig met het instituut etalage artikelen. Ik vind een aantal aspecten daaraan ronduit onzinnig. Maar als ik nu even een strikt persoonlijke norm mag hanteren zou ik het passend vinden als zo niet alle, dan wel toch de belangrijkste traktaten ook eerst een eigen zelfstandig artikel krijgen. Ik heb voor het nog te herschrijven artikel gnostiek vrijwel de gehele gnostische literatuur her- en geschreven. Dat waren ca. 60 artikelen.

Mijn overige opmerkingen gaan niet zozeer over het corpus zelf, maar meer over de achtergronden daarvan.

• Ik mis het feit, dat net zoals binnen de gnostiek ook binnen het hermetisme sprake was van een aanzienlijke heterogeniteit van opvattingen. Het wordt nu beschreven als een religieuze opvatting waarin die heterogeniteit ontbrak.

• Het is natuurlijk allemaal een kwestie van persoonlijke voorkeur. En de betere artikelen, zoals deze, krijgen vaak het meeste commentaar. Mijn voorkeur zou echter zijn om een hoofdstuk Invloeden en overeenkomsten anders te openen. Ik bedoel daarmee een tekstdeel, waarin veel meer expliciet wordt beschreven, dat in globaal dezelfde periode er meerdere religieuze systemen ontstonden – hermetisme, gnostiek,mandeïsme ( ook dat moet natuurlijk herschreven worden) – die alle het bereiken en ontvangen van gnosis als kern van hun religieuze opvatting hadden. Er moet dus meer expliciet de overeenkomsten beschreven worden voordat de verschillen aan de orde komen, zoals de vaststelling dat in (stromingen binnen) de gnostiek daarin de meest radicale opvatting gevonden was.

• Gezien het feit, dat die die religieuze systemen ongeveer in in dezelfde periode ontstonden, past daarin een beschrijving van de culturele en andere ontwikkelingen van die tijd, die van belang waren voor het ontstaan van die religieuze systemen. Van den Broek schrijft in Gnosis in de Oudheid daar wat aardige dingen over. Hij benoemt dat met opmerkingen als het ontstaan van a gnostic state of mind of the gnostic mood was in the air . Ik heb daar geen digitale versie van, maar ik kan het wel kopiëren van een pfd – versie van de Engelse vertaling van – het grootste deel van – dat boek, namelijk Gnostic religion in Antiquity . Ik heb die tekst op Gebruiker:Renevs/Kladblok gezet onder het kopje Spirit of the age . Als jij die gekopieerd hebt kan je die weer verwijderen. Zie ook bijvoorbeeld The Hermetic Λόγος : Reading the Corpus Hermeticum as a Reflection of Graeco - Egyptian Mentality

• Een detail is, dat ik in het tekstdeel Overlevering en reputatie iedere invloed van het hermetisme en het CH in de Arabische wereld mis, terwijl daar toch veel literatuur over is.

Zie bijvoorbeeld dit e-book The Arabic Hermes en How hermetic knowledge reached medieval and Renaissance Europe

Vriendelijke groet, Renevs (overleg) 4 jul 2017 18:58 (CEST)

Beste Renevs, bedankt voor je opmerkingen. Ik ga er eens over nadenken, zal nog wat nalezen, en zal vervolgens waar nodig graag nog van gedachten wisselen. Groeten, Kiro Vermaas 4 jul 2017 19:37 (CEST).

Beste Renevs, ik heb erover nagedacht. De heterogeniteit van het hermetisme en C.H. staat nu vermeld. Gnosis zijnde gangbaar in de eerste eeuwen met vermelding van andere stromingen staat ook vermeld. Ik heb het opgezocht, en in de Arabische wereld bestond geen C.H.-traditie. Meer in het algemeen probeer ik een en ander goeddeels te scheiden: religie in de klassieke oudheid met daaronder Gnostiek, Hermetisme etc., en daaronder de concrete teksten. Dit artikel gaat enkel over een specifieke tekstverzameling. Ik beschrijf bijvoorbeeld de Alexandrijnse cultuur en het orfisme alleen in functie van het C.H. Je opmerkingen over de religieuze context zijn goed, maar passen naar mijn mening beter op het hogere, overkoepelende niveau van Hermetisme. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de overlevering van hermetische teksten in de Arabische wereld. Bedankt voor je feedback. Groeten, Kiro Vermaas 7 aug 2017 14:04 (CEST).

Dubbel notensysteem

Wel een beetje verwarrend, twee sets noten, waardoor ik aanvankelijk geheel op het verkeerde been werd gezet toen ik iets opzocht over de goddelijke figuur Hermanubis. Is het niet beter om de noten van begin tot eind door te nummeren? Glatisant (overleg) 13 okt 2017 07:55 (CEST)

Ik weet niet wat het concreet inhoudt als je zegt dat je op het verkeerde been werd gezet toen je iets opzocht over Hermanubis. Bij het notenapparaat staan echter twee koppen voor primaire (de klassieke teksten) en secundaire bronnen (vakliteratuur), wat transparant is. Voor wie graag meer degelijke informatie wil, kan vervolgens kijken in de literatuurlijst. Groeten, Kiro Vermaas 13 okt 2017 08:03 (CEST).

Tweemaal dezelfde notennummering mag transparant lijken, het is ook verwarrend. En met mijn verkeerde been bedoel ik, dat niet iedereen een artikel van a tot z als verhaal leest, maar het ook kan gebruiken om even iets op te zoeken. Waarom niet gewoon doornummeren? Onderaan blijkt vanzelf welke noten bij de primaire teksten (1-14) en welke bij de vakliteratuur (15-89) horen. Glatisant (overleg) 14 okt 2017 14:24 (CEST)