Overleg:Europese hoornaar

Als ze niet op zoetigheid afkomen hoe verklaar ik dan een wespen vangpot vol hoornaars?

Ze komen op de rottende lijken af van de insecten die er al zijn omgekomen.

MWAK--84.27.81.59 3 nov 2004 22:31 (CET)

En ik zou in dat geval ernstig willen betwijfelen of het wel hoornaars waren. Het zijn in nederland tamelijk zeldzame dieren. Ik heb er de afgelopen 4 jaar 2x 1 gezien, en ik let erop. Ze zijn duidelijk groter dan gewone wespen en hebben een roodbruin borststuk. Evanherk 4 nov 2004 11:45 (CET)

Er zijn weinig goede nestplaatsen en imkers roeien alle hoornaarnesten uit. Jammer, want het is een prachtig en nuttig dier - behalve als een imker bent natuurlijk :o).

MWAK--84.27.81.59 5 nov 2004 21:05 (CET)

Ik heb dit jaar voor de tweede keer een hoornaar gezien. De vorige, nu twee jaar geleden, begon met de bouw van een "nest" in ons vogelhuisje, waar op dat moment een pimpelmees aan het broeden was. Helaas voor de jonge meesjes hielden pa en ma het na de komst van de hoornaar voor gezien. Vorig jaar en nu dus ook weer houden we het nestkastje goed in de gaten. De hoornaar moet maar een andere plek uitzoeken voor zijn nest.

Peter van de Riet - Geulle

Vorig jaar (2004) zagen wij in de nazomer een aantal hoornaars bij ons in de tuin. Toen het kouder werd zagen we ze ook maar zaten ze op de seringenbos de bast eraf te schrapen of te eten. Ze zaten er de hele dag ook als het donker werd. Volgens mij voedden ze zich aan die seringenbos. Toen het nog kouder werd verdwenen ze. Nu hebben we ze weer gezien, meer dan vorig jaar. Is het mogelijk dat die exemplaren die vorig najaar op de seringenbos zaten nu nieuwe nesten zijn begonnen. Zodat er steeds meer komen. Ria Kwakkel, Nieuwleusen

Alleen jonge koninginnen overwinteren. Gemiddeld zullen er niet meer komen maar op een specifieke lokatie kan evt wel eens een extra nest woren gebouwd waardoor je er een jaar meer ziet. dat gaat natuurlijk niet onbeperkt door. Evanherk 6 jul 2005 11:53 (CEST)

Is er een specifieke aantrekkingskracht op de hoornaar door onbewerkt redceder ? We hebben op balkon een zeer actieve kolonie hoornaars. Ze zijn niet hinderlijk aanwezig, echter wil ik wel weten wat voor schade ze bezorgen. Ze zitten achter potdeksel betimmering buitenkant, dus kunnen niet in de woning komen. Als ik ze vriendelijk edoch dringend wil verwijderen wat is de beste remedie? Lokatie Wehl ( Gemeente Doetinchem) Ben Peters

Bronnen

• Repeated predation of Odonata by the hornet Vespa crabro (Hymenoptera: Vespidae) (PDF)

Interessant artikel, maar kan ik hieruit ook opmaken dat de mannetjes de eidragers zijn? die doen immers blijkbaar de ovipositie! Misschien is dat ook wel een interessant gegeven om te bespreken in het artikel zelf. --Jeroenemans 14 aug 2006 15:55 (CEST)

4cm

Jongstleden heeft een familielid van mij er een platgeslagen omdat ze hem 'toch wel erg groot' vond. Jammer natuurlijk. Het exemplaar is bijna 4 cm lang. Echt groot dus. Vorig jaar, 2005, hadden een stel hornaars een nest in ons dak. Ik vind het mooie beesten, maar toch ook wel eng omdat ze gewoon groot zijn en er gevaarlijk uitzien. Het stelt me gerust dat ze in feite niet gevaarlijker zijn dan een wesp (toch?). Ik ken een hoop onzin (dus) over hornaars die baby's kunnen verlammen etc. Ik observeer weer gerust verder. Kan ik iemand nog verblijden met een foto van de platte hornaar van 4 cm?

Ja, Mij ! met een cmschaal er naast? als het echt zo groot was zal ghet eenkoningin geweest zijn die kunnen onheilspellende afmetingen aannemen. e-mail: evanherk[AT]xs4all.nl Bart (Evanherk) 21 jun 2006 12:27 (CEST)

Interessante Hoornaar-site

http://www.vespa-crabro.de/

In veel talen, maar dus ook duits. In Duitsland is de hoornaar een beschermd insect.

Hoornaars ken ik sinds een jaar of vier. Ook van heel dichtbij: werksters vliegen regelmatig mijn datsja binnen ;-)

Hoornaars op de Camping

Op de camping voor het eerst gezien zomer 2004 ,geen last van gehad. zomer 2006 zeker 8 gevangen in de door mij geplaatste wespenval. een aantal zien vliegen ,echter geen van de hoornaars scheen geintereseerd te zijn in onze aan wezigheid. ook geen last van ze gehad tijdens onze maaltijden . we vonden ze erg groot t.o.v de wespen,ik heb drie doden hoornaars gemeten ,3.3cm tot3.8cm De camping ligt 15km zuid-oost van zwolle.

Joepie .... foto's!, foto's!, foto's .... :o)

@anderen1: Dat 4cm per se een koningin zou zijn? Ik heb in mijn hele leven maar een paar keer een Hoornaar gezien, maar (3,5 tot) 4cm lijkt me helemaal geen raar getal - tering wat zijn die beesten groot.

@anderen2: Die 'hoornaars' die de hele tijd bast zaten te snoepen, kan dat niet ook wat anders geweest zijn? Er zijn nog een paar van dergelijke grote 'wespen' (waaronder geloof ik ook een zweefvlieg soort???) waar ook wat pure planteneters tussen zitten zoals de berkenknotssprietbladwesp (of iets dergelijks), maar die specifieke is dan weer zwart dus dat zal hem niet geweest zijn... ? - Pudding 3 sep 2006 23:05 (CEST)

Hoornaars drinken soms wel wondsappen, het zou ook een hoornaarsvlinder kunnen zijn maar die lijkt niet echt sprekend en leeft langs het water op bv wilg. B kimmel 5 okt 2006 18:52 (CEST)

Reuzenwesp?

Gekopieerd vanaf Overleg_gebruiker:Slipknol
Hoi Slipknol, ik vond je wijzigingen aan hoornaar_(insect) het dier in een te kwaad daglicht stellen die meer past in de lijn van volksfabels dan een encyclopedie - ik heb het daarom weer wat herschreven en hopelijk ook duidelijker geformuleerd dan het oorspronkelijk was. Eigenlijk moet het hele artikel een keer op de schop want indeling en inhoud kunnen beslist beter, maar dat is voor een andere keer.

Wel heb ik voor nu nog één vraag: Hoe kom je aan de 5,3cm die jij als maximale afmeting toevoegde? Zelf heb ik wel eens het idee dat de grootste die ik tegen kom eerder 4cm zullen zijn dan de oorspronkelijk genoemde 3,5cm, maar schijn bedriegt ook wel eens in het veld - het zijn toch vrij indrukwekkende dieren. Als je er geen erg betrouwbare bron voor hebt stel ik voor het weer terug te veranderen. Met vriendelijk groet - Pudding 30 sep 2006 17:25 (CEST)

Gekopieerd vanaf Overleg_gebruiker:Pudding4brains
Ik vind het goed dat je het artikel hebt herschreven want de inhoud van mijn toegevoegde tekst was inderdaad niet zo schitterend. Om even terug te komen over de 5,3 cm: Ikzelf weet niet 100% zeker wat nu de exacte maximale grootte van een hoornaar kan zijn, maar ik weet zeker dat het in iedere geval geen 3,5 cm is.

Op National Geographic Channel zijn er regelmatig reportages over de hoornaar te zien. En zo werd er in een van die reportages duidelijk vermeld dat een mannetjes hoornaar maximum 5,3 cm kan worden. Of dit voor de vrouwtjes ook telt weet ik niet.

Ook vertelden ze dat de hoornaar inderdaad geen groot gevaar voor de mens is, omdat hij niet snel steekt. Moest hij toch een mens steken, dan zou dit echter wel fataal kunnen worden als men geen injectie zou toedienen. De hoornaar is wél een zeer grote vijand voor bijen, wespen, enz. bijdrage van Gebruiker:Slipknol 2006-10-01T11:04:49

Okay, dat maakt het lastig, want echt alle bronnen die ik bij de hand heb (een stuk of 10 insectenboeken) en de meeste internet sites geven 35mm. Kan het zijn dat het programma op NGC erg op de VS gericht was en het over een soort heeft die groter is dan de "en:European Hornet"? Hmmm - voor andere en:Hornets geven ze op en: ook 35mm max.

Daar staat tegenover dat ik zelf ook wel eens de indruk heb dat ze groter kunnen zijn - kwam er laatst één tegen die érg zot deed en een tijdje op mij heeft rondgekropen en die had ik zeker 4cm gegeven. Ik vind overigens ook nergens dat er verschillen in afmeting zijn opgegeven tussen werksters, mannetjes en koningin? Voorlopig lijkt 35mm me echter een veiligere indicatie (gezien de vele andere bronnen, dus ik verander het even terug, maar laten we het wel een keer goed uitzoeken waar deze info van NGC vandaan komt en ook in het artikel afmetingen van de geslachten melden enzo. To be continued ... - Pudding 1 okt 2006 18:55 (CEST)

Over dat "gevaarlijk": Dat van de injecties klopt in zoverre wel indien je allergiesch voor wespensteken bent, maar geldt precies zo sterk voor gewone, kleine wespen. In de VS maken ze daar veel meer dan hier echt een punt van en zie je in de zomer legio mensen met een wespensteekinjectiekitje rondwandelen - hier weet men vaak niet eens dat je er allergisch voor kunt zijn en bijna niemand maalt erom. Heel misschien komt de allergie daar meer voor, maar volgens mij is het gewoon meer een kwestie van andere mentaliteit. - Pudding 1 okt 2006 19:00 (CEST)

Reactie Slipknol, hierheen verplaatst vanaf Overleg_gebruiker:Pudding4brains
Ik vind het goed, en logisch, dat je de maximale grootte hebt verandert in 35 mm. Hoe het dan zit met die ene reportage van NGC weet ik zelf ook niet. Misschien is de maximale grootte dan toch geen 5,3 cm, alhoewel het me zeer vreemd lijkt dat National Geographic hier een fout over zou maken. Het zou dus inderdaad zo kunnen zijn dat de reportage meer naar de VS is gericht, alhoewel het me zou verwonderen dat de hoornaars daar groter zouden zijn.

Omdat bijna alle bronnen dan toch vermelden dat de maximale grootte 35 mm is zullen we het daar dan maar bij laten, alhoewel heb ik er toch nog 1 opmerking over:

Ik ben al zeer veel hoornaars tegengekomen, zelfs eentje toen ik op vakantie was in Oostenrijk! Toen ik er hier dan eentje was tegengekomen heb ik zijn exacte grootte met een meetlat (!)gemeten. -Ik weet dat dit zeer ongeloofwaardig overkomt, maar het is toch echt de waarheid- Ik heb toen de grootte van het beestje genoteerd en de hoornaar was 4,2 cm groot! (Laat ons dit afronden naar 4 cm omdat het moeilijk is om het perfect af te meten.)

Dus het kan goed zijn dat die maximale grote geen 53 mm kan zijn, maar het is in ieder geval wél meer dan 35 mm. Ik heb het met mijn eigen ogen gezien, gemeten en genoteerd. En voor zo ver ik weet liegt een meetlat niet. Het lijkt me dan ook wel zeer onwaarschijnlijk dat ik een nieuwe soort ofzo heb uitgevonden.  :-p

Oke, ik zei dit bovenstaande stuk tekst helemaal niet om moelijk te doen ofzo, maar ik wilde het je in ieder geval wel laten weten.

Met vriendelijke groeten. bijdrage van Gebruiker:Slipknol 2006-10-01T22:16:02

Beste Slipknol, bedankt voor je aanvulling. Ik ben zeker genegen om je te geloven (zie ook de andere overlegbijdragen hierboven, ook van anderen). Ik heb zojuist nog eens alle (helaas tamelijk bewogen) kiekjes van die zenuweleier die laatst op mijzelf rondkroop nog eens geevalueerd - meetlat langs mijn schoenen en broek gehouden - en moet toch tot de slotsom komen dat die idd circa 30-35mm was en niet meer. Toch maakte het dier absoluut een grotere en vervaarlijke indruk met al z'n herrie ;o) (al leek deze nogal tamelijk 'de weg kwijt'). Maar laten we het vooral wel verder uitzoeken. Heb je enig idee hoe lang geleden je die NGC-reportage zag? - Pudding 1 okt 2006 22:28 (CEST)

Ik heb die reportages van de hoornaar al een paar keer gezien op NGC. Voor zover ik weet hebben ze er 2 verschillende reportages van. Het kan zijn dat er zelfs nog meer reportages zijn, maar die heb ik nog niet gezien. Op de ene reportage geven ze niet echt veel informatie over de hoornaar, maar filmen ze het meer, en volgen hun levensdoel.

Op de andere reportage zijn niet zoveel beelden, maar meer foto's te zien over de hoornaar. Men geeft daarin wél veel informatie over de hoornaar. Zo zegt men er op een moment ook in dat een hoornaar maximum 5,3 cm (53 mm) kan worden, terwijl ze dit zeggen laten ze ook een foto van een dode hoornaar zien waar een meetlat is ondergehouden, en ja: die hoornaar was duidelijk groter. Ik zag deze reportage voor de 2de of 3de keer geloof ik, en uit nieuwschierigheid ging ik heel dicht bij het scherm kijken, en ik zag zo zelfs dat de punt van de angel eerder nog doorging naar 5,4 of misschien zelfs 5,5 cm, maar laten we dit achterwegen houden.

De hoornaar kan dus zeker en vast groter worden dan de zoveel genoemde 35 mm. Om even terug te komen op mijn verhaal: ik heb ooit een hoornaar gezien en gemeten: hij was 4,2 cm. Kortom die 35 mm klopt niet.

Wanneer ik die reportage gezien heb kan ik niet exact zeggen. (Ik hou namelijk geen boekhouding bij waar in staat wanneer ik welk programma heb gezien ofzo. :p) Het is al een paar weken geleden denk ik. Overigens heb ik beide reportages ook al maanden geleden gezien. Ik herinner dat ik een van de reportages heb gezien tijdens de examen periode van pasen in het schooljaar 2005 - 2006. Dat is al een tijdje geleden, en ik weet het zeker! Ik moest toen namelijk Biologie leren. :p

met vriendelijke groet (graag wil ik een reactie van iemand) Slipknol 1 okt 2006 22:55 (CEST)

Misschien is het een plan NatGeo er dan maar eens over aan te schrijven - deze week maar eens uitzoeken hoe/wat/waar. - Pudding 2 okt 2006 05:05 (CEST)

Het heet "Hornets from Hell" en het is waarschijnlijk dit filmpje [1] (ook hier: [2]). - Aiko 2 okt 2006 17:20 (CEST)

http://home.hetnet.nl/~hoefnagels-frans/Bijen/ZWERMINF.htm Ook hier wordt een grotere afmeting van de hoornaar vermeld. Slipknol 3 okt 2006 20:09 (CEST)

Volgens mij ging die NGC-reportage over een japanse hoornaar - B.E. Moeial 3 okt 2006 23:19 (CEST)

Meer precies, over een "Japanese giant hornet" (bedankt Aiko!)- het moge duidelijk zijn dat het niet 'onze' Vespa crabro betreft. Kijk nou wat ik vind (via google *schaam*): en:Asian giant hornet (Vespa mandarinia) - Pudding

@Slipknol: Bedankt voor de link - het is een zeer lezenswaardig artikel; een stuk beter dan ons huidige pamflet. Wel heb ik enige moeite om er een referentie over de afmeting van hoornaars in te vinden, maar misschien kijk ik scheel. Of had je die misschien toch ergens anders gezien? - Pudding 3 okt 2006 23:52 (CEST)

De drie hoornaarwerksters in mijn collectie halen in ieder geval de 3,5 cm zeker niet; 2,5 zit er dichter bij. Ze zijn wel ongeveer twee keer zo lang als een gewone limonadewesp. Bart (Evanherk) 4 okt 2006 00:03 (CEST)

Wat hoor ik nou Bart? Dan kan hier toch vast nog wel wat mooiers bij? Bijvoorbeeld een plaatje die wat minder type 'actiefoto' is dan die van mij (ahum, blèh) waarmee het verschil in afmeting tussen een hoornaar en een limonadewsp ofzo lekker duidelijk wordt??

Wellicht dat die grote (kleine 35mm) die onlangs zo zot deed dan een koningin die opzoek was naar een holletje voor de winter ofzo? Hoop kabaal en veel gekruip en gedoe op de grond (en op mij). Hoe herken je een koningin trouwens? Kroontje op d'r kop? - Pudding 4 okt 2006 00:35 (CEST)

@Pudding: Ik kan je al gerust stellen: je kijkt niet scheel. :p De afmeting staat in de eerste zin van het stuk 'Socialer dan de mens'. De zin luidt: "De valk onder de insecten" zoals men de hoornaar ook wel noemt is onze grootste wespensoort met een grootte van vier cm.

Het kan in wel zijn dat die ene NG reportage over een japanse hoornaar ging, maar hoe verklaar je dan dat ik een hoornaar ben tegengekomen, die ik met de meetalt heb gemeten, en 4,2 cm groot was? Ik ben er trouwens zeker van dat van alle hoornaars die ik ooit ben tegengekomen, er daar zeker nog meer dan 4 cm groot waren.

btw.. ik wil ook wel eens weten hoe je nu een koningin herkent.. een kroontje op haar kop zou inderdaad wel kunnen..:-p

Met vriendelijke groeten, Slipknol 4 okt 2006 14:15 (CEST)

Nee, ben ik dus toch scheel ofzo :o? Ik heb natuurlijk het artikel naar cijfertjes 'gescand' - duh! - Pudding 4 okt 2006 14:43 (CEST)

Toch 4cm?

Maar goed, het probleem van die 5,3 cm lijkt me opgelost. Gaan we verder uitzoeken hoe het met die "circa 4cm" zit.
Mogelijkheden:

1. Alle (nou ja, héél veel) experts hebben het mis
2. Die beesten zijn naast een kerncentrale opgegroeid (of andere freaks of nature)
3. Mensen meten verschillend (inclusief antennes, dier 'oprekken' ofzo?)
4. Het waren geen hoornaars, maar aanverwante of erop gelijkende insecten (zie ook hier ergens halverwege de pagina)
5. ....

Het lijkt me zinnig alle mogelijkheden eens serieus te bekijken, bijvoorbeeld ook de auteur van dat artikel dat 4cm geeft eens aanschrijven voordat we tot de conclussie komen dat het #1 is. Eigenlijk zou ik willen stellen dat als we hier in het artikel de maat op willen schroeven boven 3,5cm dat we daar duidelijk "bewijs" voor moeten hebben (foto met meetlat, of mening van een paar erkende specialisten). Dat is niets ten nadele van de observaties van Slipknol, maar het is voor een encyclopedie wel wat hachelijk om gewoon op 'beweringen' van deze of gene af te gaan. - Pudding 4 okt 2006 15:05 (CEST)

Persoonlijk ben ik het hier helemaal mee eens. Als ik nog eens een hoornaar zie, die dan waarschijnlijk wél boven die zoveel genoemde 3,5 cm zal zijn, zal ik er een meetlat onderhouden en er een foto van proberen te trekken. Ja... ik hoor jullie al denken: makkelijker gezegt dan gedaan. =P

Hopelijk helpen jullie me hiermee door zelf ook zo'n soort foto te maken... ^ ^

En nee, toen ik een hoornaar van 4,2 cm had gezien en gemeten, had ik hem daarvoor niet (levend) vastgepakt en uitgerokken. Slipknol 4 okt 2006 15:49 (CEST)

Tuurlijk proberen we dat allemaal :o) - maar dat is denk ik ook precies het probleem: Hoe nauwkeurig kun je een rondvliegende/kruipende hoornaar 'opmeten'. Van de laatste drie die ik tegenkwam heb ik niet eens één fatsoenlijk scherpe/onbewogen foto kunnen maken - laat staan met een meetlat. Het beest dat op mij rondkroop was echt groter dan alle andere die ik tot nu heb gezien en ik had zelf zeker 4cm in gedachte. Eén onscherpe foto op mijn schoen stelde me in staat nog eens een meetlat langs mijn schoen te leggen. Hoewel toch wat onprecies, want het beest staat wat krom en er is natuurlijk een beetje een paralax tussen wesp en schoen op de foto, kan ik er toch echt maar amper 3,5cm van maken. Daarmee geef ik alleen aan dat het meten van een levend dier echt heel moeilijk is. Nogmaals, ik wil je best geloven dat je er eentje bent tegengekomen die groter was, maar om het hier te vermelden vind ik dat er toch iets meer nodig is dan jouw waarneming en mijn goedgelovigheid.

Maar nu we het er toch over hebben - hoe heb je dan precies 'gemeten'? - Pudding 4 okt 2006 17:41 (CEST)

Nee, ik had het beest niet doodgeslagen met mij schoen ofzo want dan zou hij al een heel stuk langer zijn geweest. =P

De hoornaar zat op een blad. Hoe ik het uiterijk van het blad moet verwoorden weet ik niet onmiddelijk. We hadden in onze tuin een struik die, voornamelijk, uit bladeren bestond. De hoornaar zat op een blad, bij een paar druppels water. Toen ik hem had gezien wist ik nog niet wat een hoornaar was, en ik vond het wel een zéér grote wesp. Vandaar dat ik een meetlat ging halen en het beestje had gemeten.

Om er even bij te voegen: De hoornaar zat met zijn kop naar het plasje, dat bestond uit een paar druppels water, toe gericht. Net alsof hij er van dronk. Wat hij precies aan het doen was weet ik niet. Slipknol 4 okt 2006 18:56 (CEST)

Insecten worden meestal gemeten van kop tot de punt van het achterlijf, zonder antennes. Een gedroogde wesp zal meestal wel wat lengte inleveren: bij het drogen schuift het achterlijf wat in elkaar. Mijn 4 (droge) hoornaars zijn 18, 19, 21 en 21 mm lang, zojuist gemeten. Hierbij is het achterlijf wat ingeschoven en naar beneden gezakt; bij leven zullen ze zo'n 23-27 mm geweest zijn schat ik. 4 cm lijkt mij buitengewoon onwaarschijnlijk behalve voor een koningin. Van levende enge dieren is bekend dat bij schatten de grootte meestal sterk wordt overschat. Bart (Evanherk) 4 okt 2006 19:05 (CEST)

Toch zijn er blijkbaar wél gewone hoornaars van (meer dan) 4cm. Degene die ik had gezien was geen koningin omdat, voor zover ik weet, een koningin altijd in het hol blijft. Slipknol 4 okt 2006 20:03 (CEST)

@Slipknol: Nee hoor, aan het begin van het jaar haalt ze zelf het voedsel voor de eerste lading eitjes en aan het eind van het jaar vliegen ze dacht ik ook uit. Begrijp ik het overigens goed dat je de meetlat langs het dier hebt gehouden, of heb je de posities op het blad onthouden en daar later de meetlat tegenaan gelegd?

@Bart: Weet jij hoe men een koningin kan onderscheiden - of weet je waar ik foto's kan vinden van de verschillen? - Pudding 4 okt 2006 20:25 (CEST)

Koninginnen kunnen wel degelijk buiten rondvliegen: einige weken bij het aanleggen van een nest tot er voldoende werksters zijn en 2) bij het maken van haar bruidsvlucht. Ze onderscheiden zich vooral in grootte. Op de engelse wiki staat overigens: koninginnen 25 tot 35 mm, workers kleiner. En dat lijkt me ook geloofwaardig. Ik denk ook dat het voor het aangeven van de gemiddelde grootte van een hoornaarwesp in het artikel bepaald misleidend zou zijn als we daar nu getallen groter dan 3,5 cm gaan roepen, en al zou het misschien u en dan voorkomen dat er een grotere wodt gesignaleerd: regel is dit zeker niet. Bart (Evanherk) 5 okt 2006 14:22 (CEST)

Ik had de meetlat echt naast de hoornaar gehouden. Omdat hij niet bewoog was dit zeer gemakkelijk, ik kon zo het echt zeer nauwkeurig meten.

De hoornaar zag er echter niet uit alsof hij dood was ofzo. Hij was overduidelijk iets met de druppels water aan het doen, omdat hij daar voor een paar minuten onberoerd bleef zitten.

Ja... hoe zie je nu of het een koningin is of niet???

Met vriendelijke groet - Slipknol 4 okt 2006 20:38 (CEST)

Geen idee of dit nog iets toevoegt, maar deze twee links kreeg ik per mail toegezonden, nadat ik om foto's had gebedeld, maar zonder telelens ziet deze dappere fotograaf dat niet zitten. Enfin, deze links: [3] en [4], groeten, - Aiko 4 okt 2006 21:41 (CEST)

Bedankt voor de links Aiko! Inderdaad heeft iemand het daar ook over 4cm ... ?! Ik ga eens op diverse fora een rondje vragen stellen.

Misschien aardig leesvoer inzake "gevaarlijke hoornaars": http://insektenfotos.de/forum/thread.php?threadid=3439

Groets - Pudding 5 okt 2006 14:14 (CEST)

Dit is een erg serieuze website van mensen die duidelijk weten waar ze het over hebben. Lees ook dit anders even. Ook het hierboven al aangestipte 'voorvalletje' in Duitsland van vandaag (met een Imker die op zijn website doodleuk beweert dat de beesten 5-7cm worden) komt aan de orde: [5] en [6] Tot zover deze update ;o) - Pudding 5 okt 2006 18:18 (CEST)

Ook mijn bron heeft het ook over max 35 mm, zelf metingen doen lijkt me geen goed idee. B kimmel 5 okt 2006 19:01 (CEST)

Ik wist wel dat een hoornaar groter kon worden dan 35 mm :) =p Slipknol 5 okt 2006 19:33 (CEST)

Hé Slipknol, even serieus, is het niet héél misschien toch mogelijk dat je één van onderstaande dieren te pakken hebt gehad? Met name die Reuzenhoutwesp of Hoornaarsvlinder lijken me toch zeker mogelijke kandidaten waar ik me wellicht ook nog mee zou vergissen - en ik weet wel wat een hoornaar is, terwijl jij aan hebt gegeven dat je het destijds nog niet wist?? - Pudding 5 okt 2006 22:22 (CEST)

Ik zie net trouwens dat in ons artikel wespen staat dat de koningin "de koningin wel 40 mm lang kan worden. Gemiddeld is de koningin echter 23-35 mm lang" - een bewer(k)ing van Rasbak uit 2004. Ga maar eens vragen hoe hij daarbij kwam ;o). - Pudding 5 okt 2006 22:43 (CEST)

Hier is nog een article over Le frelon waar ook 4 cm wordt genoemd (kreeg ik per mail) [7]. Groetjes, - Aiko 6 okt 2006 14:36 (CEST)

En ik kreeg nog een mailtje van bevriende bioloog, die temidden van de hoornaars woont:

Ik heb de discussie op Wikipedia gelezen en zou uit eigen ervaring kunnen melden:
* de koningin vliegt zeer uitgebreid rond
* de kleur van een hoornaar is zeer duidelijk roodbruin met geel, niet te verwarren met wespen 
die zwart met geel zijn
* de hoornaarzweefvlieg lijkt totaal niet op een hoornaar en is beslist een heel 
stuk kleiner
* de reuzenhoutwesp ken ik niet maar als ik naar de foto kijk lijkt ie veel slanker dan een 
hoornaar, die in alle opzichten fors oogt
* de hoornaar maakt een opvallend zwaar bromgeluid als ie vliegt
* we zagen ze hier dagelijks vliegen
* ... ik geef 4 cm best een kans!
* of er minuscule verschillen zijn tussen de koningin en de werksters weet ik niet, op veilige 
afstand gaan wij uitsluitend op de afmeting af

groet, - Aiko 6 okt 2006 14:48 (CEST)

@Pudding: Toen ik hem die dag zag dacht ik dat het een héél grote wesp was, daarom meette ik hem omdat hij wel érg groot was. Ik had toen nog nooit gehoord van een hoornaar. Een paar uur later kwam ik dan te weten dat het een hoornaar was. (Sindsdien ben ik me steeds meer gaan bezighouden met hoornaars). En volgens mij was het toch écht wel een gewone hoornaar. 1 Ding weet ik wel zeker: Het was geen reuzenhoutwesp. En ik denk ook eigelijk niet dat het een andere soort was zoals vb de hoornaarsvlinder.

Oké, misschien komt dit ongeloofwaardig over, daar bepalen jullie zelf maar over, maar ik ben hier dus echt niet uit mijn nek aan het lullen... Met vriendelijke groeten - Slipknol 6 okt 2006 20:40 (CEST)

Het blijft lastig allemaal.

De quote hierboven van Aiko over hoe verschillend de 'verwarbare' soorten zijn klopt voor zover het om mensen gaat die doorgaans goed naar zulke beesten kijken en wat ervaring hebben - maar de praktijk leert dat betrekkelijke leek, zoals ik ook wellicht, er een potje van maken met deze beesten - dat zelfs een Windepijlstaart regelmatig als hoornaar wordt aangezien spreekt boekdelen.

Het voorval van gisteren in Hattingen (Duitsland) en de website van de Imker die zijn geld verdient met nesten 'verplaatsen'(ahem) spreekt zelfs boekdelen over hoe nauwkeurig de kennis van zulke 'professionals' over de beesten is. Een aanval van 5000 (sic!) hoornaars en op de website staat dat ze 5-7cm kunnen worden (yeah right).

Alle reacties die ik krijg van mensen die veel met deze en andere hymenoptera te maken hebben lijken te suggereren dat maten in de richting van 4cm 'grofweg' maten zijn die vertekend kunnen zijn om dat de beesten gewoon een grote 'indruk' maken. Ondertsaande reactie van Christian Schmid-Egger van HymIS.de (één van de bekendste experts van Duitsland) is tamelijk 'typisch' voor hun stellingnames:

Die paar Königinnen, die ich in der Sammlung habe, sind um die 30 mm.
Die wirken schon ziemlich gross, daher glaube ich kaum, dass die Tiere
die in der Literatur genannten 35 mm übersteigen.
Auch 35 dürften eher selten sein, und an 42 mm glaube ich persönlich nicht.
Es gibt bei Tieren häufiger mal gigantische Messergebnisse, aber meiner
Erfahrung nach hängt das oft mit dem Expertenstatus zusammen.
Je mehr Experte, desto kleiner sind die Tiere letztendlich.
 Gruss, Christian (www.hymis.de)

Anderen reageerde vergelijkbaar.

@Slipknol: Nogmaals ik wil je graag geloven dat jij een dier op 42mm hebt gemeten - maar, onder andere gezien het bovenstaande moet ik toch serieuze twijfels houden over wat en hoe. In volgorde van waarschijnlijkheid denk ik dat het ongeveer zo ligt:

1. Het was toch een ander beest - je geeft zelf ook al aan dat je op het ogenblik van de meting nog niet wist wat een hoornaar was. Uit eigen ervaring weet ik dat later plaatjes opzoeken ook het beeld in je herinnering behoorlijk kan 'scheeftrekken'.
2. Het was een grote hoornaar (koningin), maar je hebt met een flinke paralax gemeten omdat je de lineaal naast het dier moest leggen.
3. Het was een hoornaar (die "naast een kerncentrale" is opgegroeid?).

Ik sluit die laatste ("Het was een hoornaar" punt) dus beslist niet uit, maar je zult me moeten vergeven dat ik die persoonlijk toch een lagere waarschijlijkheids rating geef dan de eerste twee. Daarmee zeg ik niet dat ik aan jouw waarnemingsvermogens twijfel, maar wel dat zowel meten als herkennen soms verdomd verneukeratief kunnen zijn - zeker in the heat of the moment als je begrijpt wat ik bedoel.

Het geheel heeft echter ook nu al wel genoeg stof opgeleverd om het artikel tzt eens leuk mee aan te kunnen vullen. Juist het feit dat er zoveel meldingen zijn van "een cm of 4" is iets dat absoluut (zorgvuldig geformuleerd) vermeld zou moeten worden. - Pudding 7 okt 2006 13:08 (CEST)

Oke, ik ga even moeilijk doen: Het was zeker weten geen parallax. Ik had de hoornaar op een paar manieren gemeten. Een parallax komt toch trouwens meer voor door iets van bovenaf te meten, dan door iets van een zijkant te meten? Of het nu een hoornaar was of niet, het dier was zeker en vast 4,2 cm. Persoonlijk vind ik het ook zeer vreemd omdat ik er toch écht wel denk dat het een gewone hoornaar was. Het zou wel kunnen dat het een koningin was. En of hij nu naast een kerncentrale zou opgegroeid zijn zou ik al evenmin kunnen antwoorden. Hoe raar het allemaal ook klinkt, we kunnen niks uitsluiten... toch? =P

Volgens mij zijn er toch echt wel hoornaars boven de 4 cm, maar ik moet wel zeggen: Die website die een grootte van 5 tot 7 cm vermeld is wel écht overdreven. Vriendelijke groeten - Slipknol 7 okt 2006 13:32 (CEST)

Waarom geeft niemand nog een reactie?? =P

Omdat we te beleefd zijn om je een jokkebrok te noemen :-) Ik geloof het pas als ik een foto met schaalverdeling erop heb. Bart (Evanherk) 13 okt 2006 10:35 (CEST)

Ik had al zoiets in gedachten :P. Ik vind het uiteraard vrij logisch dat jullie mij niet geloven. Hetgeen wat ik heb meegemaakt is inderdaad ook zéér ongeloofwaardig, moest ik in jullie plaats zijn, dan zou ik het zelf ook niet geloven :P

Met vriendelijk groet - Slipknol 17 okt 2006 18:41 (CEST)

Mogelijke vegipsingen

Deze dieren worden regelmatig vermeld als het erom gaat dat mensen "Hoornaars" hebben gezien. Let op - gegevens over afmetingen zijn erg grofweg en vaak uit slechts één bron - nog niet in artikel verwerken dus ... - Pudding 5 okt 2006 19:10 (CEST)

Groter

• 
  Hoornaarsvlinder (Sesia apiformis) tot 45mm
• 
  de:Großer Weiden-Glasflügler (Sesia bembeciformis) 32-42mm of zie Google
• 
  Reuzenhoutwesp (Urocerus gigas) 40-50mm
• 
  Gele kamlangpootmug (Ctenophora ornata)
• 
  Windepijlstaart Op Commons

Kleiner

• 
  de:Keulhornblattwespen (Cimbex) 20-30mm
• 
  Hoornaarzweefvlieg (Volucella zonaria) tot 25mm
• 
  de:Große Lehmwespe (Delta unguiculata) 16-26mm
• 
  de:Mittlere Wespe (Dolichovespula media) 15-22mm
• 
  de:Feldwespen (Polistinae) circa 12-18mm
• 
  Bijenwolf_(wesp) (Philantus triangulum) 8-18mm

hoornaar in drenthe

We hebben zowel vorig jaar als dit jaar regelmatig een/meerder hoornaarnen in onze tuin, Smilde Drenthe. Kennelijk breidt het verspreidingsgebied zich uit.

waarom? ze kwamen volgens mij 'altijd al' in Drenthe voor. 194.151.165.92 5 okt 2007 14:24 (CEST)

Ik heb ze zelf in NL nooit gezien, maar mijn ouders weten te vertellen dat ze in Drente een nest hebben moeten uitroeien. Handige Harrie 5 okt 2007 16:38 (CEST)

Zie bijvoorbeeld hier voor NL en hier voor Drenthe Kaart(zit ook een nest van 1200 bij). En dat zijn alleen waarnemingen van amateurs/vrijwilligers - kunnen die van jullie ook bij dus ;o)

In Twente zie ik ze vrij regelmatig vliegen, zelfs in de "stad", het is toch wel een vrij algemene soort. Groetengedoe - Pudding 6 okt 2007 15:14 (CEST)

Vespa mandarinia

Er wordt over drie soorten gesproken, maar is de Asian giant hornet (Vespa mandarinia) dan geen hoornaar? --hardscarf 16 aug 2009 14:22 (CEST)

niet alls vespa's zijn hoornaars!

de duitse wesp, vespa germanica, noemen we geen hoornaar, en de middelste wesp ook niet. Bart (Evanherk) (overleg) 18 mei 2011 08:41 (CEST)

Er staat toch alleen dat ze tot het geslacht Vespa behoren? -B kimmel (overleg) 18 mei 2011 17:43 (CEST)

Ik las ook in de tekst dat er over drie hoornaarsoorten gesproken wordt, terwijl het over andere wespensoorten gaat: Duitse wesp (Vespula germanica), middelste wesp (Dolichovespula media). Deze twee behoren dus duidelijk niet tot het genus Vespa. Beeman (overleg) 18 jul 2011 22:01 (CEST)

Taxobox

Dan moet je het bij alle, duizende taxoboxen doen. Lijkt me niet wenselijk. Rasbak (overleg) 21 jul 2013 08:24 (CEST)

Welke horzel?

Op 17-5-`17 achter in mijn hof een zeer dikke en plm. 3,5-4 cm lange ,,horzel" of ,,hoornaar" gezien. Het beest was bijna zo dik als mijn wijsvinger, achterlijf IETS plat, vloog met een zwaar brommend geluid. Hij ging even tussen de planten op de grond zitten, en vloog toen weg. Maar nu: Ik kon hem even goed bekijken, het was duidelijk een wespesoort, de kop, vleugels,voelsprieten, maar een afwijkende kleur. Het achterlijf was fijnbehaard en donker steenrood, het voorlijf (,,torso")zoals een ,,normale" hoornaar. Het beest had een beetje traag lompe, maar zeer soepele vlucht. Een ge-importeerde soort? (gezien in Eindhoven-oost) Harry2.

Ik denk aan een hoornaar inderdaad. Sommige zweefvliegen zoals de stadsreus worden ook wel groter maar maximaal 2,5 cm. Een hoornaarsvlinder lijkt op een grote wesp maar heeft een geel behaard achterlijf. -B kimmel (overleg) 18 mei 2017 15:57 (CEST)

Als hij (waarschijnlijker: zij) leek op een wesp. was het waarschijnlijk een hoornaar. Een horzel is wat anders. Maar een hoornaar wordt ten onrechte wel een horzel genoemd. Handige Harrie (overleg) 18 mei 2017 15:58 (CEST)

Kijk eens bij steenhommel. Rasbak (overleg) 18 mei 2017 19:29 (CEST)

bedankt voor het meedenken. Hij was dikker als een ,,standaard" hoornaar, torso donkergeel-roodachtig met zwart, maar dat achterlijf ,,klopte" ergens niet. En wat een zware brom als die vloog. Wel een mooi insect. Harry2.p.s. ik denk een buitenlandse soort uit zuidelijker streken, met het warme weer hier heen gekomen.

Foto's toevoegen?

Ik heb 2x gezien dat een hoornaar een Cicade aanviel. Beide keren een identieke aanval. De cicade was groter en zwaarder dan de hoornaar zelf. Ik heb er macrofoto's van gemaakt, van het gevecht, dat de hoornaar een stuk uit de thorax bijt en dat hij probeert weg te vliegen wat moeilijk lukt met zo een groot stuk in zijn kaken. De hoornaar kwam later 1x terug om nog een stuk mee te nemen. Het voor het abdomen had hij geen belangstelling. Hoe kan ik de 1 of 2 foto's toevoegen? Het moet wel op zo een manier, dat het goed bij het artikel past. Kan iemand helpen. Een "moderator" voor dit artikel?