Naar inhoud springen

Paulus de boskabouter

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Paulus de boskabouter
Beeld van Paulus in Arnhem
Beeld van Paulus in Arnhem
Land van oorsprong Vlag van Nederland Nederland
Oorspronkelijke taal Nederlands
Genre kinderstrip, tekststrip, fantasystrip
Creatieteam
Schrijver(s) Jean Dulieu
Tekenaar(s) Jean Dulieu
Publicatie
Uitgever Uitgeverij De Meulder
Publicatie Het Vrije Volk, Kris Kras, Bobo, Avrobode en Eva
Huidige status stopgezet
Eerste publicatie 2 februari 1946
Laatste publicatie 1984
Portaal  Portaalicoon   Strip

Paulus de boskabouter is een Nederlandse tekststripreeks en kinderboekenreeks, van 1946 tot 1984 geschreven en getekend door Jean Dulieu, een pseudoniem van de violist Jan van Oort, die van 1944 tot 1947 deel uitmaakte van het Concertgebouworkest.[1] Hij tekende in 1946 de eerste Paulusstrip in Het Vrije Volk. De serie werd al snel een succes en werd ook in boekvorm gepubliceerd. Later volgden een radiohoorspelserie en een televisiepoppenserie. De boekjes werden vertaald, onder andere in het Duits, Engels, Zweeds en Japans.

Paulus
Een aardige kabouter die in het bos woont en graag een pijpje rookt.
Oehoeboeroe
Een wijze uil (oehoe) die ietwat archaïsch taalgebruik hanteert. Hij houdt van muizen, iets wat Paulus niet erg aanstaat.
Gregorius
Een das. Hij is niet al te helder en zijn taalgebruik zit dan ook vol versprekingen en spoonerismes. Hij is gulzig en lui.
Salomo
Een raaf. Hij beschouwt zichzelf als een wijze vogel, net als Oehoeboeroe. De twee zijn dan ook vaak in elkaars gezelschap te vinden. Salomo houdt van sprinkhanen, maar Paulus hoort dat niet graag.
Wipper
Een konijn dat altijd op de vlucht is voor Reintje de vos.
Pieter
Een veldkabouter die erg bang is voor het bos.
Poetepa en Moetema
Twee beren en de ouders van Poetepoet.
Poetepoet
Een klein berenwelpje dat bij zijn ouders is weggelopen omdat hij een grote beer wilde zijn.
Mol
Een mol die Paulus vaak helpt.
Pluim
Een eekhoorn.
Pak
Een stiekeme ekster die altijd klaar staat om iets te stelen.
Radboud
De sterke visotter die altijd klaarstaat om Paulus bij te staan als het spannend wordt.
Dorus Bezem
Een huisbezem, een dommige goeierd die door morsen met levenswater tot leven is gekomen.
Priegeltje
Een elfje en een prinses, die goed bevriend is met Paulus. Ze is ooit door Eucalypta vervloekt en veranderd in de beer Kenarrepoere. Oehoeboeroe en Salomo hebben allebei stiekem een oogje op Priegeltje.

Vijanden van Paulus

[bewerken | brontekst bewerken]
Eucalypta
Een kwaadaardige heks en Paulus' aartsvijand.
Krakras
Een kraai die door Eucalypta werd betoverd tot een onbestemd kuikenachtig wezen. Zij werkt vaak samen met Eucalypta.
Reintje
Een boosaardige vos, die vaak op andere dieren aast en soms met Eucalypta samenwerkt.
Mietje
Een andere kwaadaardige heks die doet alsof ze een vriendin is van Eucalypta, maar die eigenlijk jaloers is op haar.

Dulieu heeft drie reeksen krantenstrips geschreven:

  1. De eerste reeks liep van 1946 tot 1957 en telde ruim 3500 afleveringen. Er wordt geen onderscheid in verhalen gemaakt. Wél zijn in latere boekuitgaven indelingen gemaakt, maar lang niet alle afleveringen zijn ooit in boekvorm verschenen.
  2. De tweede reeks liep van 1963 tot 1967 en telde ruim 1400 afleveringen. Dulieu maakte hierbij een onderverdeling in zeven verhalen, die aan de nummering te herkennen zijn. Een latere boekuitgave heeft aan de verhalen titels meegegeven, en nog drie verhalen toegevoegd die nooit in de krant zijn verschenen (P, R en S):
    1. Van oela's en oorkraaien 1 (A1-A100)
    2. Tovenaar Kalebassus (B1-B100)
    3. Van oela's en oorkraaien 2 (C1-C150)
    4. Ali Baba en de rover (D1-D250)
    5. Een beer in het bos (E1-E300)
    6. De boemelvis (F1-F260)
    7. Het nachtpaard (G1-G232 & 233-248) – De afl. 233-248 zijn niet in de boekuitgave verschenen, alleen in de krant.
    8. Wat een gemier (P1-P250)
    9. De baard van Pieter (R1-R250)
    10. De reis naar de Puntster (S1-S150)
  1. Vrijwel tegelijk met de tweede televisieserie keerde Jean Dulieu terug naar Paulus als krantenstrip. Hij tekende 23 tekststripverhalen van elk exact honderd afleveringen en zette toen resoluut een punt achter zijn krantenstrips:
    1. De hooikooi
    2. Het blokkenplan
    3. De mussenklus
    4. De heldenmol
    5. De buitenborrel
    6. De kraakvogels
    7. De boebomen
    8. De uitvinder
    9. Eikeligheden
    10. Het Bretonse beest
    11. Het hoedenfeest
    12. De sneeuwschuiver
    13. De vliegkip
    14. Eendracht maakt macht
    15. De hansop
    16. Het driemanschap
    17. Het flessenmannetje
    18. De jaarvergadering
    19. De kikkerbruid
    20. Bouterbijters in het bos
    21. De hanenhelm
    22. In de nesten
    23. Slakkenpraat

De derde reeks is integraal in boekvorm verschenen bij uitgeverij De Meulder. In deze reeks zijn de verhalen grotendeels (maar niet helemaal) chronologisch opgenomen.

Afgezien van boeken waarin de krantenstrips zijn gebundeld, heeft Dulieu ook een aantal verhalen rechtstreeks voor boekpublicatie geschreven en getekend. Het betreft de volgende titels, die inmiddels deels door uitgeverij De Meulder opnieuw zijn uitgegeven:

  1. Paulus' winterboek (1948)
  2. Paulus de hulpsinterklaas (1952-1; 1961-2)
  3. Paulus en Wawwa (1952-1; 1956-2; 1963-3)
  4. Paulus en Eucalypta (1953-1; 1963-2)
  5. Paulus en het draakje (1955)
  6. Paulus en Kenarrepoere (1957)
  7. Paulus en Priegeltje (1957)
  8. Het ei (1959)
  9. De verrassing (1959)
  10. 't Klaaghemd (1959)
  11. Poetepoet (1959)
  12. Paulus en het levenswater (1962)
  13. Paulus en Joris het vispaard (1962)
  14. Paulus en Mol (1962)
  15. Paulus en Pieter (1963)
  16. Paulus en Salomo (1963)
  17. Paulus en de drie rovers (1963)
  18. Paulus en schipper Makreel (1964)
  19. Paulus en de eikelmannetjes (1965)
  20. Paulus en de insecten (1981)
  21. Paulus en het beest van Ploemanac (1982)
  22. Paulus en de toverhoed (1983)

Naast deze reeks heeft hij tien boeken vervaardigd naar aanleiding van de eerste poppenfilmserie. De foto's in deze boeken zijn door hemzelf gemaakt:

  1. Het eukelknijn (1970)
  2. Japie de eenhoorn (1970)
  3. Het oliebollenfeest (1970)
  4. Heksenvakantie (1970)
  5. De rokomobiel (1970)
  6. De reus Worrelsik (1970)
  7. De bergbouters (1971)
  8. De beren (1971)
  9. Het boomspook (1971)
  10. De bruiloft (1971)

Paulus de boskabouter was ook een radiohoorspel van zo'n 10 minuten voor het slapen gaan. Jean Dulieu deed alle stemmen zelf,[2] behalve de stem van Prinses Priegeltje, die werd ingesproken door zijn dochter Dorinde van Oort. In totaal werden er 900 afleveringen gemaakt, die tussen 1955 en 1964 werden uitgezonden door VARA-radio.

De herkenningsmelodie was Dance of an ostracised imp van Frederic Curzon. Er werden ook diverse singletjes en cd's van het hoorspel uitgebracht.

Restauratie en herhalingen door VPRO radio

[bewerken | brontekst bewerken]

VPRO-radio heeft bijna 30 jaar later een aantal afleveringen die origineel in de periode 1961-1963 door VARA-radio uitgezonden waren in privé-archieven teruggevonden, gerestaureerd en opnieuw uitgezonden.

Deze gerestaureerde afleveringen zijn vervolgens ook uitgegeven op 16 cassettes.

Cassette Kant 1 Kant 2 Originele uitzending

(VARA radio)

Herhaling

(VPRO radio)

1
  • Eucalypta bevrijd uit de kerker van Pikelores
  • Eucalypta is vriendelijk geworden
  • Eucalypta leert Paulus toveren
  • Eucalypta leert Paulus toveren (vervolg)
  • Eucalypta en Amantaboeroe en de
  • flessengeest Eucalypta en Amantaboeroe
1962 februari-april 1990
2
  • Paulus en Amantaboeroe
  • Na bezoek Priegeltje weer naar huis
  • Paulus maakt schoon
  • De mislukte inbraak
  • Briefje van Gregorius aan Eucalypta
  • Eucalypta en Krakras bereiden toverkunst voor
1962 februari-april 1990
3
  • Een kruikje voor Paulus
  • Eucalypta hoort een schildpad
  • Eucalypta wordt losgelaten
  • Joris het vispaard
  • Joris en Knoebelebats
  • Joris en Knoebelebats (vervolg)
1962 mei-juli 1990
4
  • Eucalypta heeft het moeilijk
  • Een moeilijke huisgenoot
  • Eucalypta in de pan
  • Het gevecht
  • Rein de Vos valt uit een boom
  • Joris betoverd
1962 mei-juli 1990
5
  • Proviand voor op reis
  • Drie dappere reizigers
  • De poolcirkel
  • De noordpool en de ijscobouter
  • De thuiskomst
  • Het pijpje van Paulus
maart 1963 eind 1990
6
  • Paulus en het huis voor Joris het vispaard
  • De dieren bouwen het huis voor Joris
  • Een huis voor Joris
  • Inwijding van het huis
  • Joris en de drie spoken 1
  • Joris het vispaard en de drie spoken 2
april 1963 eind 1990
7
  • Knoebelebats neemt Joris met huis en al mee
  • De muis in het broekje van Paulus
  • Paulus bewaakt de eieren van eendje Kwek
  • Paulus op zoek naar eendje Kwek
  • Paulus bevrijdt eendje Kwek
  • Rein de Vos ontvoert Paulus
april-mei 1963 eind 1990
8
  • Paulus en Mol houden Rein de Vos gevangen
  • Eucalypta wil Paulus ontvoeren
  • De toverspreuk van Eucalypta
  • Piekeloris heeft de waterleiding aangelegd
  • Paulus laat het levenswater stelen
mei-juni 1963 eind 1990
9
  • Paulus als hulpsinterklaas
  • vervolg
  • vervolg
  • Paulus als hulpsinterklaas
  • vervolg
  • vervolg
1961 begin 1991
10
  • Paulus als hulpsinterklaas
  • Paulus in het heksenhutje
  • vervolg
  • Paulus en de Sneeuwman
  • Eucalypta en de Sneeuwman
  • Sneeuwvrouw en Sneeuwkinderen
1961 begin 1991
11
  • De Sneeuwfamilie vertrekt
  • Malle mol
  • De vliegmachine van professor Punt
  • Voorbereidingen voor de vlucht
  • De vlucht
  • In het Berenwoud
1961 begin 1991
12
  • De oude berenbekenden
  • Nog verder naar het Noorden
  • Op de Adelaarspiek
  • De adelaar
  • Storm
  • De vliegmachine betoverd
1961 begin 1991
13
  • De vliegmachine van professor Punt 1
  • De vliegmachine van professor Punt 2
  • De vliegmachine van professor Punt 3
  • De vliegmachine van professor Punt 4
  • De vliegmachine van professor Punt 5
  • De vliegmachine van professor Punt 6
1961 april 1991
14
  • Dirrekie 1
  • Dirrekie 2
  • Dirrekie 3
  • Dirrekie 4
  • Dirrekie 5
  • Dirrekie 6
1962 april 1991
15
  • Het levenswater 1
  • Het levenswater 2
  • Het levenswater 3
  • Het levenswater 4
  • Het levenswater 5
  • Het levenswater 6
1963 april 1991
16
  • Poetepoet 1
  • Poetepoet 2
  • Poetepoet 3
  • Poetepoet 4
  • Poetepoet 5
  • Poetepoet 6
1963 april 1991

Televisieseries

[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn meerdere series over Paulus de boskabouter gemaakt.

  • Paulus de boskabouter (1967-1968): In 1967 kwam Paulus de boskabouter als poppenserie op de Nederlandse televisie. Ook hier werden alle stemmen ingesproken door Jean Dulieu, die ook de marionetten maakte. Van 1 oktober 1967 tot 29 december 1968 werden 39 afleveringen uitgezonden. De serie werd geëxporteerd naar het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland, Canada en Australië.
  • Paulus de boskabouter (1974-1976): In 1974 werd opnieuw een poppenserie over Paulus de boskabouter gemaakt, ditmaal door de studio van Thijs Chanowski met Loek de Levita als producent. Leen Valkenier schreef hiervoor de teksten. De afleveringen werden dagelijks uitgezonden van 29 september 1974 tot 31 mei 1975. Elsje Scherjon, Frans van Dusschoten en Ger Smit, die ook De Fabeltjeskrant inspraken, zorgden voor alle stemmen. De poppen waren ditmaal niet door Dulieu gemaakt, maar door de gebroeders Slabbers. Valkenier introduceerde ook nieuwe personages, zoals Stien Fee, Laurens de Tuinkabouter en de robot Boelie (Joris het Vispaard was een personage gebaseerd op een der boeken van Dulieu). Dulieu was ontevreden over het resultaat. Zijn personages waren erg kleurloos geworden. Verder was Krakras een man geworden en werd Gregorius veel netter uitgebeeld dan oorspronkelijk. Er werd ook een elpee van uitgebracht.

Tijdschriften

[bewerken | brontekst bewerken]

In verschillende tijdschriften zijn korte, geïllustreerde verhaaltjes verschenen. Het betreft onder andere Kris Kras, Bobo, Avrobode en Eva.

In de populaire cultuur

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
  1. Oort, Dorinde van Paulus de Boskabouter of het dubbelleven van Jean Dulieu, Cossee, 2012, sectie "Voorwoord", ISBN 9059363264, ISBN 9789059363267
  2. Jan Van Oort, beeldengeluidwiki.nl