Australië (land)
.svg)
.svg){kind=small}
Australië (Engels: Australia), officieel het Gemenebest van Australië (Commonwealth of Australia), is een land op het zuidelijk halfrond bestaande uit het Australische vasteland en een groot aantal eilanden in de Indische en Grote Oceaan, waarvan Tasmanië (ten zuidoosten) het grootste is. Het land ligt ten noordwesten van Nieuw-Zeeland en ten zuiden van Indonesië, Oost-Timor en Papoea-Nieuw-Guinea. Het heeft een oppervlakte van 7.692.000 km² en is daarmee het op vijf na grootste land ter wereld naar oppervlakte. Van de circa 27 miljoen inwoners woont het grootste deel in en nabij de grote steden, zoals Sydney, Melbourne, Brisbane, Perth en Adelaide. De hoofdstad is Canberra.
De oorspronkelijke bewoners van Australië zijn de Aboriginals. Het land werd door hen al enkele tienduizenden jaren bewoond voor de immigratie uit Europa begon. Nadat Willem Jansz Australië in 1606 opmerkte, duurde het nog tot 1770 voor de oostkust gekoloniseerd werd door de Britten, die het eiland in eerste instantie als strafkolonie gebruikten. Van 1650 tot 1817 heette het hele continent Nieuw-Holland; de namen Arnhemland, Nieuw-Zeeland en Tasmanië herinneren nu nog aan de Nederlandse ontdekkingsreizen in dit gebied. New South Wales was in 1788 de eerste kolonie en in de 19e eeuw volgden nog vijf andere koloniën, de voorlopers van de huidige Australische staten. Op 1 januari 1901 voegden de zes koloniën zich samen tot één federatie en werd het (hoewel nog niet volledig) onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Australië ontleent zijn soevereiniteit aan het zogenoemde settled colony principle dat bepaalt dat het land vreedzaam werd gekoloniseerd.
Het tegenwoordige Australië is een federale parlementaire democratie en constitutionele monarchie (een Commonwealth realm) met als staatshoofd koning Charles III, vertegenwoordigd in Australië door de gouverneur-generaal. Internationaal is Australië lid van de Verenigde Naties, de G20, het Gemenebest van Naties, de OESO en de WTO.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Geschiedenis van Australië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
De meest recente archeologische vondsten wijzen erop dat de eerste mensen ongeveer 65.000 jaar geleden naar Australië kwamen. Dit waren de Aboriginals.[5] Doordat destijds het zeeniveau veel lager lag, bestonden er natuurlijke bruggen tussen Azië en Australië waardoor mensen waarschijnlijk maar een klein stukje hoefden te varen om Australië te bereiken. Toen de aarde later opwarmde, het ijs begon te smelten en het zeeniveau steeg, werd Australië een eiland. Rond het einde van de ijstijd, zo'n 15.000 jaar geleden, ontstond de Aboriginal-cultuur zoals wij die vandaag de dag kennen. Daarmee heeft Australië de langst doorlopende culturele geschiedenis ter wereld.[6]
De Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem Janszoon zag met zijn Duyfken Australië als eerste Europeaan in 1606, toen hij langs het Kaap York-schiereiland in het noorden van Australië voer. De westkant van Australië werd later ook verschillende malen door Nederlanders en andere Europeanen bezocht, maar dit Nieuw-Holland groeide niet uit tot een kolonie. In 1770 ging de Engelse ontdekkingsreiziger James Cook bij de oostkust van Australië aan land. Het gebied werd New South Wales genoemd en later gebruikt als strafkolonie voor Engelse gevangenen. Daarna werd het land ook populair onder vrije burgers. In 1849 werd er voor het eerst goud gevonden in Australië en daarna nam de bevolking snel toe.
In 1901 keurde Australië een federale grondwet goed en werd een zelfregerend deel (dominion) van het Britse Rijk. Australische troepen namen aan beide wereldoorlogen deel. In de Tweede Wereldoorlog vochten Australische eenheden onder meer op Ambon, in Egypte, op Kreta en in de Pacific.
Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het winnende ontwerp van de Amerikaanse architect Walter Burley Griffin werd uitgevoerd vanaf 1913 en in 1927 werd het aldus ontstane Canberra de nieuwe hoofdstad.
Bestuurlijke indeling
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Bestuurlijke indeling van Australië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Australië kent naast de centrale overheid ook andere bestuurslagen, territoriale onderdelen waar regels vastgesteld en beslissingen worden genomen over bepaalde gebieden en hun bewoners. Het betreft de volgende bestuurslagen:
| Bestuurslagen[7][a] | ||||
|---|---|---|---|---|
| federaal niveau | staatsniveau | lokaal niveau | ||
Gemenebest van Australië[b]
|
staten
|
lokaal bestuursgebieden[c]
| ||
territorium[d]
| ||||
territorium[e]
|
lokaal bestuursgebieden[c]
| |||
territorium[f]
| ||||
externe territoria[g]
|
lokaal bestuursgebieden[c]
| |||
externe territoria[h]
| ||||
| ||||
| Staat | Afkorting | Inwoners | Hoofdstad |
|---|---|---|---|
| New South Wales | NSW | 7.272.800 | Sydney |
| Victoria | Vic | 5.603.100 | Melbourne |
| Queensland | Qld | 4.560.059 | Brisbane |
| West-Australië | WA | 2.451.400 | Perth |
| Zuid-Australië | SA | 1.650.600 | Adelaide |
| Tasmanië | Tas | 512.100 | Hobart |
| Territoria | |||
| Australian Capital Territory | ACT | 373.100 | Canberra |
| Noordelijk Territorium | NT | 233.300 | Darwin |
| Jervisbaaiterritorium | JBT | 760 | (Jervis Bay Village) |
Daarnaast beslaat het Australische Gemenebest nog 7 externe territoria. Norfolk had een zekere mate van zelfbestuur, maar sinds 2015 valt het, net als de andere territoria, onder het bestuur van de Australische overheid.
| Territoria | Afkorting | Inwoners | Hoofdstad |
|---|---|---|---|
| Norfolk | NF | 2.302 | Kingston (Norfolk) |
| Christmaseiland | CX | 2.072 | Flying Fish Cove |
| Cocoseilanden | CC | 596 | West Island |
| Ashmore- en Cartiereilanden | geen permanente bevolking | ||
| Australisch Antarctisch Territorium | AAT | geen permanente bevolking | Davis Station |
| Heard en McDonaldeilanden | HIMI | geen permanente bevolking | (Atlas Cove) |
| Koraalzee-eilanden | geen permanente bevolking[8] | (Willis Island) |
Geografie
[bewerken | brontekst bewerken]Fysieke kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]
,_Uluru-Kata_Tjuta_National_Park,_Uluru_--_2019_--_3679-83.jpg)
.jpg)
Australië, het kleinste continent en door sommigen ook beschouwd als het grootste eiland, wordt in het noorden door de Timorzee, de Arafurazee, de Golf van Carpentaria en de Straat Torres begrensd, in het oosten door de Koraalzee en de Tasmanzee en ten zuiden door de Straat Bass en de Grote Australische Bocht. De Indische Oceaan ligt ten zuiden en westen van Australië. Het land heeft een totale kustlijn van 25 760 km en het is tevens het grootste land dat in zijn geheel op het zuidelijk halfrond ligt. Hierbij moet opgemerkt worden dat Brazilië groter is, maar ook nog een gedeelte op het noordelijk halfrond heeft liggen.
Een groot deel van Australië bestaat uit woestijn. Enkel in het noordoosten zijn er regenwouden, die verder naar het zuiden vaak meer subtropisch dan tropisch zijn. In de dorre, hete binnenlanden zijn er naast woestijnen ook steppe- en savanneachtige gebieden, de scrublands.
Australië is het laagste en vlakste continent. Een groot deel van het woestijngebied ligt net boven de zeespiegel, met in het westen het Centrale Laagland en het Westelijk Plateau. Aan de oostkust liggen bergketens en bevindt zich ook de hoogste berg, Mount Kosciuszko, met een hoogte van 2228 meter. Andere bekende bergen en rotsen zijn: Uluṟu (Ayers Rock), Kata Tjuṯa (de Olga's), Mount Augustus, de Devils Marbles en Wave Rock.
Door het droge klimaat kent Australië rivieren waarvan vele een deel van het jaar helemaal droogstaan. Het land heeft twee belangrijke rivieren die het hele jaar door water bevatten: de Murray en de Darling. Er bevinden zich in het land ook meren zoals het Eyremeer, het Torrensmeer en het Gairdnermeer die meestal droog liggen. Grote baaien zijn de Grote Australische Bocht, Golf van Carpentaria en de Spencergolf.
Steden
[bewerken | brontekst bewerken] Zie ook de Lijst van steden in Australië, Lijst van grote Australische steden en de Lijst van grootste metropolen van Oceanië._2019-06-21.jpg)
De tien grootste verstedelijkte gebieden (urban centres) van Australië waren volgens de volkstelling van 2013:[9]
| Plaats | Staat | Inwoners |
|---|---|---|
| Sydney | New South Wales | 5.312.000 |
| Melbourne | Victoria | 4.347.955 |
| Brisbane | Queensland | 2.238.394 |
| Perth | Western Australia | 1.972.358 |
| Adelaide | South Australia | 1.291.666 |
| Gold Coast | Queensland | 591.473 |
| Newcastle | New South Wales | 540.796 |
| Canberra | Australian Capital Territory | 411.609 |
| Wollongong | New South Wales | 292.190 |
| Sunshine Coast | Queensland | 251.081 |
Flora en fauna
[bewerken | brontekst bewerken] Zie ook: Fauna van Australië
.jpg)
In de regenwouden komen de meeste diersoorten voor. Ook in de dorre, hete binnenlanden komen vele soorten voor. In de binnenlandse scrublands leven onder meer de kangoeroes. Een groot deel van de Australische fauna, en dat geldt vooral voor de buideldieren, is uniek. Deze zijn een voorbeeld van adaptieve radiatie en nog vrij primitief. Vermoedelijk hadden de Australische buideldieren ooit maar een beperkt aantal voorouders. Ook bestaan er in Australië grootpoothoenders die hun eieren in hopen rottend plantenmateriaal uitbroeden en de temperatuur daarvan controleren (thermometervogels); zodra de kuikens geboren zijn, laten ze die aan hun lot over.
Australië wordt regelmatig geteisterd door bosbranden. Droogte en harde wind zorgen voor een snelle verspreiding van het vuur. Hoewel het gevaarlijk is voor de bewoonde wereld, zijn de bosbranden een noodzakelijk onderdeel voor de vernieuwing van de bossen. De zaaddozen van de eucalyptus hebben grote hitte nodig om open te springen. Ook de geblakerde moederboom loopt meestal weer uit.
Klimaat
[bewerken | brontekst bewerken]De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan die van het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus. Australië heeft voor het grootste gedeelte een subtropisch klimaat, in het uiterste noorden heerst een tropisch klimaat.
Van oktober tot eind november is het 'vroege stormseizoen'. December en januari vormen het 'vroege regenseizoen', soms heel nat. Het 'late regenseizoen' valt in februari en maart, met zeer zware regenval. Het 'late stormseizoen' van april en mei heeft zware stormen. In juni en juli is het klimaat zeer aangenaam. Heet en droog is het in augustus. In de regentijd komen er regelmatig zware stormen voor, gemiddeld vijf per jaar. Gemiddeld valt hier circa 1470 mm neerslag.
Midden-Australië heeft een echt woestijnklimaat. In de zomer kunnen de temperaturen zeer hoog oplopen. In de winterperiode kan het 's nachts flink afkoelen. Hier valt minder dan 250 mm neerslag per jaar en het droge seizoen duurt meer dan acht maanden.
Het noorden van New South Wales en het zuiden van Queensland hebben een subtropisch klimaat met het hele jaar door aangenaam weer, hoewel het in de zomer behoorlijk warm kan worden. Grote steden als Sydney, Perth en Adelaide hebben een mediterraan klimaat met warme zomers en milde winters.
Victoria en Tasmanië in het zuiden hebben een gematigd klimaat. In de winter kan het vrij koud worden met sneeuwval in de hogere gebieden. De rest van het jaar is het zonnig en warm met kans op hittegolven in Victoria.
Opwarming
[bewerken | brontekst bewerken]Vanaf 1910 tot 2020 is de gemiddelde oppervlaktetemperatuur een graad gestegen. Klimaatverandering en opwarming van de Aarde zijn in Australië te merken aan een verminderde hoeveelheid regen, hetgeen lokaal tot forse droogte leidt. Voor zoet water wordt men steeds meer afhankelijk van ontziltingsinstallaties. Tevens neemt het aantal bosbranden toe. Het klimaatrapport voor 2016 voorspelt dat deze trend zal toenemen.[10]
De opwarming van de aarde heeft geleid tot een toename van de risico's van bosbranden.[11] Al onder 1 graad opwarming breidt het bosbrandseizoen "met veel vertrouwen" uit.[11] Dit effect kan worden waargenomen in Australië. Het klimaatrapport van het Australian Bureau of Meteorology en de onderzoeksorganisatie CSIRO toont de afgelopen decennia een significante toename van het risico op brand.[12] Het rapport vat dit als volgt samen: "Klimaatverandering, inclusief stijgende temperaturen, draagt bij aan deze veranderingen."[12] De grote bosbranden in Australië in 2019 en 2020 verbrandden een recordoppervlakte van ongeveer anderhalf miljoen hectare. Dit komt overeen met een kwart van het gebied van Zwitserland. Enkele honderden huizen waren het slachtoffer van de vlammen.
Uit het State of the Environment-rappport uit 2022 blijkt dat klimaatverandering, maar ook habitatverlies, invasieve soorten, vervuiling en de winning van energiebronnen zoals mijnbouw een grote negatieve invloed hebben op het milieu van het land.[13]
Politiek
[bewerken | brontekst bewerken].jpg)
Zes toenmalige Britse koloniën, New South Wales, Tasmanië, Queensland, Victoria, Zuid-Australië en West-Australië werden in een federale staat verenigd. Iedere deelstaat heeft een eigen regering, rechterlijke macht, grondwet en overheid met een eigen gekozen premier. Federaal zijn de Australische Senaat en het Australische Huis van Afgevaardigden die het Australische Parlement vormen.
Regeringsleider is de premier van Australië. Het gemenebest heeft bovendien twee zelfregerende gebieden: het Australisch Hoofdstedelijk Territorium (het gebied van de federale hoofdstad Canberra) en het Noordelijk Territorium met Darwin als hoofdstad. Tot het gemenebest behoren ook: Jervisbaaiterritorium aan de Australische oostkust, Christmaseiland in de Indische Oceaan, Norfolk in de Stille Oceaan en Heard en McDonaldeilanden in de Zuidelijke Oceaan.
Het Gemenebest van Australië is naast een federale parlementaire democratie ook een constitutioneel koninkrijk (een Commonwealth realm) met als staatshoofd Charles III met de titel King of Australia (koning van Australië). Parlementsleden vertegenwoordigen een kiesdistrict volgens het systeem van de alternative vote. In iedere deelstaat wordt het staatshoofd vertegenwoordigd door een gouverneur en in de federale overheid door de gouverneur-generaal van Australië. Het staatshoofd wordt in het gemenebest algemeen vertegenwoordigd door de gouverneur-generaal, die door de Kroon wordt aangesteld voor 5 jaar op advies van de Australische premier. Hoewel de meeste taken door de gouverneur-generaal en stedelijke gouverneurs worden uitgevoerd, zijn er enkele die het staatshoofd zelf uitvoert door persoonlijke aanwezigheid. In een referendum in 1999 is uitgesproken dat de bevolking van Australië een overgang naar een republiek afwees.
Binnen de grenzen van Australië ligt sinds 2013 de zelf uitgeroepen Murrawarrirepubliek, die door geen enkel land erkend wordt.
Economie
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Economie van Australië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Australië heeft een vrijemarkteconomie, die wordt gedomineerd door de dienstensector. Deze beslaat 68% van het Australische bruto binnenlands product. De landbouw- en de mijnbouwsector (samen 10% van het bbp) zijn samen verantwoordelijk voor 57% van de export van Australië.
De Australische economie is, gemeten naar maatstaven voor economische vrijheid, een van de meest laissez-faire kapitalistische economieën ter wereld. Het bruto binnenlands product van Australië is qua koopkrachtpariteit iets hoger dan dat van het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk. In de Index van de menselijke ontwikkeling van de Verenigde Naties 2009 stond het land op de tweede plaats.
Toerisme
[bewerken | brontekst bewerken]Australië is een populaire vakantiebestemming en de toerismesector, waarin circa 500.000 Australiërs werkzaam zijn, vormt een belangrijk deel van de economie. Behalve de grote steden Sydney en Melbourne is vooral de uitgestrekte natuur populair. Bekend zijn onder meer het Nationaal park Uluṟu–Kata Tjuṯa met de iconische berg Uluṟu (Ayers Rock) en Kata Tjuṯa (The Olgas), het nationaal park Kakadu in het noorden, de koraalriffen van het Groot Barrièrerif, de wildernis van het eiland Tasmanië, het Willandramerengebied in New South Wales en Great Ocean Road langs de zuidkust. Australië telt een aantal monumenten op de Werelderfgoedlijst. Jongeren tot 30 jaar uit onder andere West-Europa, Canada en Oost-Azië kunnen werk (vaak seizoenswerk op het platteland) en reizen combineren met behulp van een speciaal visum gericht op backpackers.
Religie
[bewerken | brontekst bewerken]De census van 2011 en 2016 brachten de volgende uitkomsten:[1][14]
| 2011 | 2016 | absoluut verschil [pp] |
relatief verschil [%] | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | % | Aantal | % | |||
| Katholiek | 5.439.200 | 25,3 | 5.291.800 | 22,6 | −2,7 | −2,7 |
| Anglicaans | 3.680.000 | 17,1 | 3.191.200 | 13,3 | −3,8 | −13,3 |
| Uniting Church | 1.065.800 | 5,0 | 870.200 | 3,7 | −1,3 | −18,4 |
| Presbyteriaan | 599.500 | 2,8 | 526.700 | 2,3 | −0,5 | −12,1 |
| Orthodox | 563.100 | 2,6 | 502.800 | 2,1 | −0,5 | −10,7 |
| Baptist | 352.500 | 1,6 | 345.100 | 1,5 | −0,1 | −2,1 |
| Pentecostal | 238.000 | 1,1 | 260.600 | 1,1 | 0 | +9,5 |
| Lutheraan | 251.900 | 1,2 | 174.000 | 0,7 | −0,5 | −30,9 |
| Overige christenen | 960.700 | 4,5 | 1.039.200 | 4,4 | −0,1 | +8,2 |
| Christenen | 13.150.600 | 61,1 | 12.201.600 | 52,1 | −9,0 | −7,2 |
| Moslim | 476.300 | 2,2 | 604.200 | 2,6 | +0,4 | +26,9 |
| Boeddhist | 529.000 | 2,5 | 563.700 | 2,4 | −0,1 | +6,6 |
| Hindoe | 275.500 | 1,3 | 440.300 | 1,9 | +0,6 | +59,8 |
| Joods | 97.300 | 0,5 | 91.000 | 0,4 | −0,1 | −6,5 |
| Andere religie | 168.200 | 0,8 | 221.600 | 0,9 | +0,1 | +31,7 |
| Geen religie | 4.796.800 | 22,3 | 7.040.700 | 30,1 | +7,8 | +46,8 |
| Weigerde te antwoorden of gaf geen duidelijk antwoord | 2.014.000 | 9,4 | 2.238.300 | 9,6 | +0,2 | +11,3 |
| Totaal bevolking | 21.507.700 | 100 | 23.401.400 | 100 | n.v.t. | n.v.t. |
Katholieken
[bewerken | brontekst bewerken]Onder de christenen vormen de katholieken qua aantal de grootste geloofsgemeenschap van Australië. Van de Australiërs ging in 2006 bijna 4% naar een katholieke kerk gedurende het weekend. Alhoewel absoluut het aantal katholieken in de laatste 5 jaar toenam (vooral door immigratie), nam het relatieve aantal katholieken lichtjes af: van 26,7% in 2001 naar 26% in 2006.
Het aantal kerkbezoekers daalde van 864.000 in 1996 naar 763.276 in 2001, en naar 708.618 in 2006. Een afname van het aantal kerkbezoekers met bijna 20% in 10 jaar.[15]
Cultuur
[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds 1788 is de basis van de Australische cultuur sterk beïnvloed door de Anglo-Keltische westerse cultuur.[17][18] Een aantal opvallende culturele kenmerken zijn ook ontstaan uit de natuurlijke omgeving van Australië en uit inheemse culturen.[19][20] Sinds het midden van de 20e eeuw heeft de Amerikaanse cultuur die van Australië sterk beïnvloed, in het bijzonder door middel van televisie en film.[21] Andere culturele invloeden komen uit naburige Aziatische landen en via grootschalige immigratie uit niet-Engels sprekende landen.[21][22]
Kunst
[bewerken | brontekst bewerken]
Van de Australische beeldende kunst wordt verondersteld dat die is begonnen met de grotschilderingen, rotstekeningen en bodypainting van de inheemse volkeren. De tradities van inheemse Australiërs worden grotendeels mondeling overgeleverd, via ceremonie en door het vertellen van de Droomtijdverhalen.[23] Vanaf het begin van de Europese kolonisatie is een belangrijk thema in de Australische kunst het natuurlijke landschap,[19] dat bijvoorbeeld te zien is in de werken van Albert Namatjira,[24] Arthur Streeton en anderen die zijn geassocieerd aan de Heidelberg School[19] en Arthur Boyd.[25]
Het landschap is een blijvende bron van inspiratie voor de Australische modernistische kunstenaars. Het wordt afgebeeld in de geprezen werken van Sidney Nolan,[26] Fred Williams,[27] Sydney Lange,[28] en Clifton Pugh.[29]
De Australische literatuur is ook beïnvloed door het landschap. De werken van schrijvers als Banjo Paterson, Henry Lawson en Dorothea Mackellar vangen de ervaring van de Australische bush.[30] Het karakter van het nationale koloniale verleden van het land, zoals weergegeven in de vroege literatuur, is populair bij de moderne Australiërs.[19] In 1973 werd Patrick White de eerste Australiër die werd bekroond met de Nobelprijs voor de Literatuur,[31][32] Australische winnaars van de Man Booker Prize for Fiction zijn Peter Carey en Thomas Keneally.[33] David Williamson, David Malouf en John Maxwell Coetzee, die onlangs pas een Australische burger is geworden, zijn ook bekende schrijvers,[34] en Les Murray wordt beschouwd als "een van de belangrijkste dichters van zijn generatie".[35]
Media
[bewerken | brontekst bewerken]De Australische filmindustrie begon in 1906 met The Story of the Kelly Gang, die wordt beschouwd als 's werelds eerste lange speelfilm.[36] Zowel de Australische speelfilmproductie als de distributie van de Britse films daalde dramatisch na de Eerste Wereldoorlog als Amerikaanse studio's en distributeurs de filmindustrie monopoliseren.[37] Tegen de jaren 1930 is ongeveer 95 procent van de in Australië vertoonde speelfilms geproduceerd in Hollywood. Tegen de late jaren 1950 houdt de speelfilmproductie in Australië feitelijk op te bestaan en worden er geen volledig Australische speelfilms meer gemaakt in de tien jaar tussen 1959 en 1969.[38]
Australië heeft twee publieke omroepen (de Australian Broadcasting Corporation en de multiculturele Special Broadcasting Service), drie commerciële televisiezenders, verschillende betaal-tv-diensten en talrijke openbare, non-profit televisie- en radiostations. Elke grote stad heeft minstens één dagelijkse krant en er zijn twee landelijke dagbladen, The Australian en The Australian Financial Review
Keuken
[bewerken | brontekst bewerken]
Het eten van inheemse Australiërs werd grotendeels beïnvloed door de omgeving waarin ze leefden. De meeste stammen leefden van een eenvoudig jager-verzamelaardieet. Ze jaagden op inheems wild en vis en verzamelden inheemse planten en fruit. De algemene term voor de inheemse Australische flora en fauna die wordt gebruikt als voedselbron is bush tucker.[39][40] De eerste kolonisten introduceerden gerechten op het continent,[41] die voor een groot deel bepaalden wat nu beschouwd wordt als typisch Australisch eten. Sinds het begin van de 20e eeuw is het eten in Australië in toenemende mate beïnvloed door immigranten uit diverse landen, met name uit Zuid-Europese en Aziatische culturen.[41][42] De Australische wijn wordt geproduceerd in 60 verschillende productiegebieden van in totaal ongeveer 160.000 hectare. Ze liggen voornamelijk in het zuidelijke, koelere delen van het land. De wijnregio's in elk van deze staten produceren verschillende druivenrassen en stijlen die gebruikmaken van de lokale klimaten en grondsoorten. De overheersende wijnrassen zijn Shiraz, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Sémillon, Pinot Noir, Riesling en Sauvignon Blanc.[43][44][45][46][47]
Sport
[bewerken | brontekst bewerken]
Ongeveer 24 procent Australiërs boven de leeftijd van 15 jaar neemt regelmatig deel aan georganiseerde sportactiviteiten in Australië.[49] Australië heeft sterke internationale teams in cricket, hockey, korfbal, rugby League en rugby union. In elk van deze sporten zijn ze de afgelopen 25 jaar ten minste tweemaal olympisch of wereldkampioen geworden bij zowel de mannen als de vrouwen (voor zover van toepassing).[50][51][52][53][54][55][56][57] Australië is ook sterk in baanwielrennen, roeien en zwemmen en eindigt consequent in de top vijf van medaillewinnaars op de Olympische of WK niveau sinds 2000.[58][59] Zwemmen is de sterkste van deze sporten. Australië is de op een na meest productieve medaillewinnaar in deze sport in de Olympische geschiedenis.[60][61][62]
In juni 2022 wonnen Simon Whitlock en Damon Heta de World Cup of Darts voor Australië.[63] Het was voor het eerst dat het wereldkampioenschap voor landenteams werd gewonnen door een niet-Europees land.[64]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]
- Het werelddeel Australië
- Aboriginals
- Asia-Pacific Economic Cooperation
- Vlag van Australië
- Settled colony principle (principe van vreedzame kolonisatie)
- Australië van A tot Z
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]Bronnen
- Davison, Graeme; Hirst, John; Macintyre, Stuart (1999). The Oxford Companion to Australian History. Oxford University Press, Melbourne, Vic.. ISBN 0-19-553597-9.
- Jupp, James (2001). The Australian people: an encyclopedia of the nation, its people, and their origins. Cambridge University Press. ISBN 0-521-80789-1.
- Smith, Bernard; Smith, Terry (1991). Australian painting 1788–1990. Oxford University Press, Melbourne, Vic.. ISBN 0-19-554901-5.
- Teo, Hsu-Ming; White, Richard (2003). Cultural history in Australia. University of New South Wales Press. ISBN 0-86840-589-2.
Voetnoten
- ↑ a b 2016 Census of Population and General Community (Sheet G14) Australian Bureau of Statistics. Gearchiveerd op 5 januari 2022.
- ↑ (en) Verenigde Naties 2013
- ↑ a b (en) Laatste census 9 augustus 2011 (via V.N.)
- ↑ Niet-officiële schatting CIA Factbook juli 2020, berekend door US Bureau of the Census (gearchiveerd)
- ↑ (en) Evidence of first peoples, National Museum of Australia
- ↑ Eerste bewoners van Australië, www.australie.nl
- ↑ Bronnen over bestuurslagen:
- (en) Commonwealth of Australia Constitution Act (staatsinrichting, hoofdstuk 5 over de staten, artikel 122 over territoria)
- (en) Report of the World Observatory on Subnational Government Finance and Investment: Australia, OECD/UCLG, 2019
- (en) Territories of Australia, Government of Australia (territoria, inclusief overzeese territoria)
- (en) Commonwealth Local Government Handbook: Australia, Commonwealth Local Government Forum, 2018
- (en) Christmas Island, Legal framework and administration, Government of Australia
- (en) Cocos (Keeling) Islands, Legal framework and administration, Government of Australia
- (en) Norfolk Island, Government of Australia
- (en) Local Government in Australia. Gearchiveerd op 19 oktober 2021.
- ↑ Op Willis Island is een weerstation gevestigd waar sinds 1921 te allen tijde vier mensen verblijven die ieder halfjaar afgelost worden. Zie: ABC News, 'How Willis Island weather observers survive life working at the remote outpost off Queensland', 29 maart 2018. Geraadpleegd op 10 november 2019. Gearchiveerd op 31 oktober 2019.
- ↑ (en) Australian Bureau of Statistics
- ↑ Australië verwacht meer extreem weer, meer droogte
- ↑ a b IPCC (2019). https://www.ipcc.ch/report/srccl/. Gearchiveerd op 23 juli 2020.
- ↑ a b http://www.bom.gov.au/state-of-the-climate/State-of-the-Climate-2018.pdf. Gearchiveerd op 28 december 2021.
- ↑ State of the Environment.
- ↑ Cultural diversity in Australia: Reflecting a Nation: Stories from the 2011 Census Australian Bureau of Statistics 21.06.2012. Gearchiveerd op 23 september 2017.
- ↑ (en) Australische Katholieke Kerk
- ↑ About Australia: World Heritage properties. Department of Foreign Affairs and Trade. Gearchiveerd op 25 juli 2010. Geraadpleegd op 4 december 2012.
- ↑ Jupp, blz. 796–802.
- ↑ Teo and White, blz. 118–20.
- ↑ a b c d Davison, Hirst and Macintyre, blz. 98–99.
- ↑ Teo and White, blz. 125–27.
- ↑ a b Teo and White, blz. 121–23.
- ↑ Jupp, blz. 808–12, 74–77.
- ↑ Ross, Margaret Clunies, Australian Aboriginal Oral Traditions. Center for Study in Oral Tradition (1986). Gearchiveerd op 5 september 2012. Geraadpleegd op 4 december 2012.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blz. 452.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blz. 85.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blz. 469–70.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blz. 686–87.
- ↑ Smith and Smith, blz. 97–103.
- ↑ Smith and Smith, blz. 323–28, 407–08.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blz. 381–82, 393–94, 404, 496–497.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blzp. 683.
- ↑ Hansson, Karin, Patrick White – Existential Explorer. The Nobel Foundation (29 August 2001). Gearchiveerd op 13 december 2007. Geraadpleegd op 4 december 2012.
- ↑ The Man Booker Prize. The Booker Prize Foundation. Gearchiveerd op 14 augustus 2012. Geraadpleegd op 4 december 2012.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blz. 394.
- ↑ Tranter, John (1977) A warrior poet living still at Anzac Cove: Review of The Vernacular Republic: Selected Poems. Johntranter.com (29 January 1977). Gearchiveerd op 29 augustus 2012. Geraadpleegd op 4 december 2012.
- ↑ Chichester, Jo, Return of the Kelly Gang. UNESCO Courier. UNESCO (2007). Gearchiveerd op 4 februari 2010. Geraadpleegd op 5 december 2012.
- ↑ The first wave of Australian feature film production. Docs.google.com. Geraadpleegd op 5 december 201.
- ↑ Culture.gov.au – "Film in Australia". Australian Government: Culture Portal. Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts, Commonwealth of Australia (22 november 2007). Gearchiveerd op 21 oktober 2012. Geraadpleegd op 5 december 2012.
- ↑ Bush Tucker Plants, or Bush Food. Teachers.ash.org.au. Gearchiveerd op 11 mei 2011. Geraadpleegd op 5 december 2012.
- ↑ Bush Tucker. Theepicentre.com. Gearchiveerd op 13 mei 2011. Geraadpleegd op 5 december 2012.
- ↑ a b Australian food and drink. Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (23 september 2008). Gearchiveerd op 8 april 2011. Geraadpleegd op 5 december 2012.
- ↑ Modern Australian recipes and Modern Australian cuisine. Special Broadcasting Service. Gearchiveerd op 3 mei 2010. Geraadpleegd op 5 december 2012.
- ↑ "Australian Wine Industry Statistics", Winebiz – Wine Industry Statistics. Gearchiveerd op 21 augustus 2010. Geraadpleegd op 22 October 2010.
- ↑ Ed, McCarthy, Mary Ewing-Mulligan (2006). Wine For Dummies. For Dummies. ISBN 0-470-04579-5. Geraadpleegd op 3 december 2012.
- ↑ T. Stevenson The Sotheby's Wine Encyclopedia Dorling Kindersley 2005 ISBN 0-7566-1324-8
- ↑ Hugh Johnson & Jancis Robinson (2007). The World Atlas of Wine. Mitchell Beazley; 6th Revised edition. ISBN 978-1-84533-414-7.
- ↑ Oz Clarke (2002). Oz Clarke's New Wine Atlas: Wines and Wine Regions of the World. Harcourt; 6th Revised edition. ISBN 978-0-15-100913-8.
- ↑ Davison, Hirst and Macintyre, blz. 162–163
- ↑ Australian Bureau of Statistics. Year Book Australia 2005. Gearchiveerd op 20 december 2021.
- ↑ A brief history. Cricinfo. Gearchiveerd op 16 augustus 2009. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ "Women's World Cup history", BBC News, 15 March 2005. Gearchiveerd op 2 december 2010. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ "Australia lift Women's World Cup", BBC News, 10 april 2005. Gearchiveerd op 2 december 2010. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ Results Archive. International Hockey Federation. Gearchiveerd op 17 september 2010. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ History. World Netball Championships 2011. Gearchiveerd op 14 maart 2011. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ History. Rugby League World Cup 2008. Gearchiveerd op 17 oktober 2008. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ "Rugby World Cup History | 1999", BBC News, 7 October 2003. Gearchiveerd op 2 december 2010. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ "Rugby World Cup History | 1991", BBC News, 7 October 2003. Gearchiveerd op 2 december 2010. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ Track World Championships 2010 – Bane VM 2010. Cyclingworld.dk (28 March 2010). Gearchiveerd op 31 maart 2010. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ 2009 Pruszkow WCH are a history now!. track-pruszkow2009.com (29 March 2009). Gearchiveerd op 14 mei 2011. Geraadpleegd op 23 april 2010.
- ↑ "Swimming's big splash", BBC Sports, 5 July 2004. Gearchiveerd op 2 december 2010. Geraadpleegd op 8 november 2006.
- ↑ Gordos, Phil, "Phelps causes biggest splash", BBC Sports, 21 August 2004. Gearchiveerd op 21 augustus 2006. Geraadpleegd op 19 november 2006.
- ↑ 100 of our Finest. Australian Olympic Committee. Gearchiveerd op 18 januari 2009. Geraadpleegd op 31 January 2009.
- ↑ Jetze Jan Idsardi, Australië eert Anderson met winnen World Cup of Darts. DartsActueel.nl (19 juni 2022). Geraadpleegd op 21 juni 2022.
- ↑ Australië draagt stunt in World Cup op aan overleden Kyle Anderson: ‘Dacht de hele tijd aan hem’. Algemeen Dagblad (20 juni 2022). Geraadpleegd op 21 juni 2022.
· 
· 
· · · ·