René Stockman

René P.E. Stockman f.c. (Assenede, 13 mei 1954) is een Belgisch specialist psychiatrische verpleegkunde. Hij was sinds 2000 de elfde generaal-overste van de pauselijke congregatie van de Broeders van Liefde. In februari 2023 werd hij door het Vaticaan uit zijn competenties ontzet.

Opleiding[bewerken | brontekst bewerken]

Stockman studeerde aan het Sint-Laurensinstituut te Zelzate van 1966 tot 1972. Hij beëindigde zijn humaniorastudies in de richting economie.

In 1972 trad hij toe tot de congregatie der Broeders van Liefde en volgde de noviciaatsopleiding in Sint-Maria-Aalter van 1972 tot 1973. Het volgende jaar begon hij aan graduaatstudies verpleegkunde aan het Hoger Instituut voor Paramedische Beroepen in Gent, van 1973 tot 1976.

Aansluitend begon hij aan een licentiaatstudie medisch-sociale wetenschap en ziekenhuisbeleid aan de Katholieke Universiteit Leuven, van 1977 tot 1980. Zijn eindverhandeling was getiteld Inplanting van de geestelijke gezondheidszorg in Rwanda en Burundi. Aanvullend behaalde hij ook het aggregaatsdiploma voor hoger secundair onderwijs in 1981 te Leuven. Stockman vervolgde zijn opleiding met doctoraatsstudies in de maatschappelijke gezondheidszorg aan de Katholieke Universiteit Leuven. Zijn eindverhandeling, getiteld Plaats van de religieuzen in de geestelijke gezondheidszorg werd in 1986 met grote onderscheiding bekroond.

Beroepsactiviteiten[bewerken | brontekst bewerken]

De beroepsactiviteiten van Stockman begonnen in 1976, toen hij afdelingshoofd werd van de verpleegkundige dienst van het M.P.I. Sint-Juliaan in Gent (later Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain Gent). Hij bleef dat tot 1977.

Van 1980 tot 1987 was hij directeur van het Instituut voor Psychiatrische verpleegkunde Guislain in Gent en vanaf 1982 tot 1988 was hij algemeen directeur van het P.C. Dr. Guislain Gent.

In 1988 promoveerde hij tot verantwoordelijke voor alle Belgische instellingen van de Broeders van Liefde, die actief waren in de sectoren gezondheidszorg en orthopedagogische zorg. Hij bleef dit tot 1994 en werd dat jaar provinciaal overste van de Sint-Vincentiusprovincie.

In 2000 werd hij verkozen tot generaal overste van de congregatie der Broeders van Liefde. Sedertdien resideert hij hoofdzakelijk in Rome, en is wereldwijd veel op reis. In 2006 werd hij herverkozen voor een tweede ambtstermijn van zes jaar als generaal-overste en in 2012 opnieuw voor een derde ambstermijn. Op 9 juli 2018 werd hij herkozen voor een vierde ambtstermijn.

Sinds 2017 is de conservatieve Stockman verwikkeld in een conflict met sommige leden van de Belgische provincie van de Broeders van Liefde en met de lekenleiding van de vzw die de psychiatrische instellingen bestuurt, omtrent de eventuele toepassing van euthanasie in psychiatrische ziekenhuizen van de congregatie in België. In 2021 werd Fréderic Testaert, de abt van Postel, aangesteld om als apostolisch commissaris te bemiddelen.^[1] Hij kreeg tevens de voorlopige leiding over de Belgische regio. In februari 2023 werd abt-generaal van de norbertijnen, Jos Wouters, door het Vaticaan aangesteld om alle bevoegdheden van René Stockman en van de generale raad van de congregatie Broeders van Liefde wereldwijd over te nemen.^[2] Hij zou de congregatie financieel niet goed beheerd hebben en mensen hadden problemen met zijn leiderschapsstijl. Stockman blijft echter algemeen overste tot aan de verkiezingen van 2024.

Controverse[bewerken | brontekst bewerken]

In 2023 getuigden een ex-pedagogisch directeur van een Broedersschool en een ex-BOB'er dat Stockman hen verhinderd heeft bij het onderzoeken van een klacht van seksueel misbruik van een mentaal gehandicapt meisje door een pater die later in eerste aanleg schuldig is bevonden door de rechtbank van Kortrijk en in beroep is vrijgesproken op grond van twijfel of de bewuste pater degene geweest is die het misbruik gepleegd heeft. De ex-BOB'er heeft hij bedreigd met het ontslag van diens vrouw bij een katholieke instelling.^[3]

In dezelfde documentaire reageerde Stockman met een ontkenning van de aantijging van intimidatie van de ex-BOB'er, volgens Stockman heeft hij de bewuste onderzoeker enkel gebeld met het verzoek om de pater niet op te halen in een combi met zwaailichten, omwille van de ouderdom van de betrokken broeder. Stockman reageerde ook dat hij gedurende het onderzoek de broeder overgeplaatst heeft naar een rusthuis in Zelzate als bewarende maatregel. Over de intimidatie en het ontslag van de ex-pedagogisch directeur deed Stockman geen rechtstreekse uitspraken en haalde slechts aan: "Ik heb geprobeerd in deze zaak de sereniteit te bewaren en heb dat ook gevraagd aan de medewerkers in het instituut, wat geenszins betekende dat ik de reputatie van het instituut hoger achtte dan de veiligheid van het kind."^[3]

Nevenactiviteiten[bewerken | brontekst bewerken]

1976 - 2000: hoofdredacteur van het vaktijdschrift Psychiatrie en Verpleging,
vanaf 1980 docent aan het Instituut voor Psychiatrische Verpleegkunde Guislain te Gent,
vanaf 1983 secretaris en sinds 1989 Voorzitter van het Intercongregationeel Samenwerkingscentrum voor de gezondheidszorg,
vanaf 1984 directeur van de Hogere Kaderschool voor Congregationele Gezondheidsinstellingen,
vanaf 1986 conservator van het Museum Dr. Guislain te Gent,
vanaf 1986 directeur van het Vormingscentrum Guislain Gent,
1988 - 2000: beheerder van Caritas Oost-Vlaanderen,
1988 - 2000: beheerder van diverse gezondheidsinstellingen,
1989 - 2000: beheerder van het Verbond van Vlaamse Verzorgingsinstellingen (VVI),
1989 - 2000: beheerder van Caritas Catholica Vlaanderen,
vanaf 1989 voorzitter van het missiecomité der Broeders van Liefde en Caraes VZW voor ontwikkelingshulp,
vanaf 1990 hoofdredacteur Congregationeel tijdschrift Van Harte,
vanaf 1990 academisch consulent-lector faculteit geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven,
vanaf 1993 voorzitter van Fracaritatis VZW, centrum voor internationale samenwerking,
1996 - 2000: Voorzitter van de Vereniging van de Hogere Oversten van België,
vanaf 1997 lid van de Hoge Raad van de UFSIA, Antwerpen,
vanaf 1998 gastdocent EHSAL, Brussel,
vanaf 1998 gastdocent Kigali Health Institute, Kigali,
vanaf 2000 gastdocent Catholic University of America, Washington,
vanaf 2000 gastdocent Pontificale Universiteit Lateranen, Rome,
vanaf 2001 hoofdredacteur congregationeel tijdschrift Deus Caritas Est.

Eerbetuiging[bewerken | brontekst bewerken]

Commandeur in de Orde van het Heilig Graf van Jeruzalem, Landscommanderij België (1996);
Commandeur in de Leopoldsorde (2013);
Ereridder in de orde van Sint Jan van Jeruzalem;
Officier in de Orde van Verdienste (Roemenië).

Publicaties[bewerken | brontekst bewerken]

Plaats van de religieuzen in de geestelijke gezondheidszorg, Uitgeverij Acco, Leuven, 1983
Deontologie voor verpleegkundigen, Uitgeverij Aurelia - Paramedica, Gent, 1984
Mijmeringen bij de geschiedenis van het Guislaininstituut, Uitgave Museum Dr. Guislain, Gent, 1987
De Kerk en het verstoorde leven, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 1988,
Geen rede mee te rijmen. Geschiedenis van de psychiatrie, Uitgeverij Aurelia-Paramedica, 1989
Beroepsethiek voor de verpleegkundige, Uitgeverij Aurelia-Paramedica, 1990
Hoopvol op weg - Toekomstig beheer van congregationele gezondheidsinstellingen, Uitgeverij Acco, 1991
Vastenheiligen, wondermeisjes en hongerkunstenaars, Uitgave Museum Dr. Guislain, Gent, 1991
Bidden met Vader Triest - Prier avec le Père Triest - Praying with Father Triest, Broeders van Liefde, Gent, 1992
Prof. André Prims, zoals we hem kennen en waarderen, Liber amicorum prof. André Prims
Het beheer van congregationele gezondheidsinstellingen: historische achtergronden en toekomstperspectieven
De vis heeft geen weet van het water, Een ethiek van het onvolkomene, Uitgeverij Pelckmans, 1995
Het welzijn van de zorg, Acco, Leuven, 1996
Zorg op maat en met een gelaat, Uitgeverij Garant, 1996
Gezocht Gezicht, Uitgave Museum Dr. Guislain, Gent, 1996
Ni rime ni raison, histoire de la psychiatrie, Uitgave Museum Dr. Guislain, Gent, 1997
Met recht en rede - Waanzin tussen Wet en Kabinet, Uitgave Museum Dr. Guislain, Gent, 1997
Neither rhyme nor reason, history of psychiatry, Uitgave Museum Dr. Guislain, Gent, 1997,
Bij de Heer zijn: gebedenboek van de Broeders van Liefde, Lannoo, Tielt, 1997
Uw hand in mijn hand - Gebeden voor onderweg, Lannoo, Tielt, 1997
De goede mijnheer Triest: een biografie van Kanunnik Petrus Jozef Triest, 1998
Het beroepsgeheim in de zorgverleningssector, Uitg. Intersentia, redactie, 1998
Bouwen aan een spiritualiteit van gelukkig zijn, 4 audio-cassettes uitgegeven door het Dr. Anna Terruwe Centrum.
Religieus leven nu en morgen, in: Redactie verslagboek VHOB-URB-colloquium 6-7/11/1998
De maat van de liefde is liefde zonder maat, Davidsfonds, Leuven, 1999
Van nar tot patiënt, Davidsfonds, Leuven, 2000
Waar is in een bureaucratische cultuur de patiënt gebleven?, in: Hoe komt het dat ethici verschillend denken? Schijnwerper op de cultuur - Dr. W.J. Eijk, Dr. J.P.M Lelkens (ed.), Colombia, Oegstgeest (NL), 2000, Hoofdstuk IX: p. 143-151.
Uit handen gegeven, icoon van de schepping, Halewijn, Antwerpen. 2000
Denken voor Vlaanderen - Over levenskwaliteit, Davidsfonds, Leuven, 2001, p. 75-88
In the school of love - retreat about our life as Brothers of Charity, October 2001
Vader Triest - 20 meditaties, 2001,(ook in het Frans en het Engels)
Vader Triest voor elke dag, 2001, (ook in het Frans en het Engels)
A. Demeulemeester: een schildersleven. Ode aan de vriendschap, 2001, p. 83-87.
Rede en waanzin. Museum Dr. Guislain. De ontwikkeling van de morele behandeling in België of het ontstaan van de gestichtspsychiatrie, 2001, p. 141-185
In woorden geborgen - bloemlezing uit de geschriften van Vader Triest, 2002, (ook in het Frans - A l’abri des paroles - en het Engels - A harbour of words)
God makes history with people, 2002
Maria in het licht - Icoon van het leven van de Moeder Gods, Halewijn, Antwerpen, 2003
Ubi Caritas - Godgewijd leven, Carmelitana, Gent, 2003
Triest, een vader voor velen, Brothers of Charity Publications, Gent, 2003
Uitdagingen voor de paus, in: Habemus Papam, het profiel van de volgende paus, Rik Torfs en Kurt Martens (ed.), Leuven, Davidsfonds, 2004, p. 128-132
Liefde en barmhartigheid als weg van de bevestiging, in: Bevestiging, erfdeel en opdracht, Uitg. Damon Budel, 2004, p. 396-415.
Schatten van mensen, Halewijn, Antwerpen, 2004
A la lumière de Marie, Halewijn, Antwerpen, 2004
Weten in wiens dienst ik sta, in: Guido Deblaere, innovator en inspirator, Lannoo, Tielt, 2004, p. 99-102
Manual de nursing psichiatric, Bucuresti, 2004
Leiderschap in dienstbaarheid, de spiritualiteit van het leidinggeven, Lannoo, Tielt, 2004
Mag ik je broeder noemen? Religieuze broeders voor vandaag, Halewijn, Antwerpen, 2004
Met de ogen van je hart, Halewijn, Antwerpen, 2004
Triest Tour, 2005
Brandde ons hart niet?, Davidsfonds, 2006
Over een God die Liefde is, Halewijn, 2006
Vincentius a Paulo, 2006
Liefde in actie. 200 jaar Broeders van Liefde, Davidsfonds, 2007
Pro Deo, Pelckmans, 2008
Voor God alleen, Pelckmans, 2008
Vincentius achterna, onze voorkeursoptie voor de armen, Halewijn, 2009
Naar den Congo. 100 jaar Broeders van Liefde in Congo, Halewijn, 2011
Leiderschap met spirit, Lannoo, 2013
De doos van Pandora – Reflecties over euthanasie vanuit christelijk perspectief, Halewijn, 2014
Edward Poppe, een heilige voor deze tijd, 2014
Barmhartigheid wil ik, geen offers, Antwerpen, Halewijn, 2015.
Al kantelt de aarde, Antwerpen, Garant, 2015.
La boîte de Pandore, Namen/Parijs, Fidélité, 2015.
Laat niet verloren gaan één mensenkind, Oud-Turnhout / 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2018.
Zoektocht naar de ware vreugde. Een wandeling doorheen de zaligsprekingen, Oud-Turnhout / 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2019.
Petrus Jozef Triest. Op weg naar heiligheid, Oud-Turnhout / 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2019.
Peter Joseph Triest. On His Way to Sainthood, Oud-Turnhout / 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2019.
Pierre Joseph Triest. En chemin vers la sainteté, Oud-Turnhout / 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2019.
Wees niet bevreesd. De strijd tussen goed en kwaad in ons leven, Oud-Turnhout / 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2020.
Van Kruis naar Verrijzenis, Gent, Carmelitana, 2020.
Is geloven nog relevant?, Antwerpen/ 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2021
Met zicht op de eeuwigheid, Antwerpen/ 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2021
Van zorg naar bezorgd. De christelijke identiteit van onze zorgverlening, Antwerpen/ 's-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, 2022