Selectief mutisme
| Selectief mutisme | ||||
|---|---|---|---|---|
| Coderingen | ||||
| ICD-10 | F94.0 | |||
| ICD-9 | 309.83 313.23 | |||
| MedlinePlus | 001546 | |||
| eMedicine | ped/2660 | |||
| NHG-standaard | D009155/samenvatting | |||
| ||||
Selectief mutisme is een zeldzame psychische aandoening In het DSM-IV is de aandoening ingedeeld bij de ontwikkelingsstoornissen. Mensen met deze aandoening zijn wel in staat te spreken en begrijpen de taal goed, maar spreken niet in bepaalde sociale situaties, terwijl dat wel wordt verwacht. Op andere gebieden functioneren mensen met selectief mutisme in principe normaal.
Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat een kind in de peuterspeelzaal of op school lange perioden niet spreekt, terwijl het zich thuis verbaal wel normaal gedraagt. De zwijgzaamheid kan ook optreden als er vreemden in de buurt zijn.
Kenmerken
Selectief mutisme wordt gezien als een zelfstandig verschijnsel en niet als een vorm van communicatiestoornis. De meeste mensen met selectief mutisme communiceren non-verbaal namelijk wel (gelaatsuitdrukkingen, gebaren enzovoort). Bij diagnose moet worden uitgesloten dat de aandoening een symptoom is van een andere aandoening, zoals een pervasieve ontwikkelingsstoornis, schizofrenie of autisme.
Iemand met selectief mutisme vertoont meestal de volgende kenmerken:
- Iemand spreekt in bepaalde vertrouwde situaties wel, terwijl het spreken in de meeste vreemde situaties (bijna) volledig ontbreekt.
- Een terughoudend temperament.
- Het kind is heel erg afhankelijk van de ouders (dit moet niet per se als oorzaak worden gezien, het kan net zo goed gevolg zijn door het onvermogen tot spreken in bepaalde situaties).
- Het niet spreken duurt minimaal een maand.
- Het wordt niet veroorzaakt door een gebrek aan kennis van de taal en er is geen sprake van een spraakstoornis zoals stotteren.
Oorzaken
Er zijn een aantal mogelijke oorzaken van selectief mutisme:
- Een angst voor sociale situaties
- Een trauma, waardoor het kind stopt met praten
Sociale angst
De sociale angst is de meest voorkomende oorzaak, selectief mutisme als gevolg van een trauma komt heel weinig voor. Mensen die selectief mutisme hebben zijn afhankelijk van de moeder en zijn erg bang gescheiden van haar te worden.
Behandeling
Hoe langer het niet praten duurt, hoe moeilijker het wordt dat het nog vanzelf overgaat. Gedragstherapie kan een van de behandelingen zijn. Hierbij krijgt iemand korte-termijndoelen en is de drempel niet zo hoog. Een andere behandeling kan speltherapie zijn, dit wordt ingezet om kinderen sociale vaardigheden aan te leren. De speltherapie moet langzaam opgebouwd worden. Bijvoorbeeld balletjes over de tafel blazen. Als dat goed gaat dan kan de volgende stap bestaan uit neuriën of dierengeluiden nadoen.