Sociocratie
Sociocratie (van het Latijnse socius, medemens, en het Griekse kratein, regeren) is een bestuursvorm die uitgaat van gelijkwaardigheid van individuen. Die komt niet tot uiting in de one man, one vote van de democratie maar in het principe dat een besluit alleen genomen kan worden wanneer alle aanwezigen geen overwegend beargumenteerd bezwaar hebben tegen het nemen van dat besluit. Dit principe wordt het consentbeginsel genoemd.
Kenmerken[bewerken | brontekst bewerken]
De sociocratische kringorganisatie methode (SKM) zoals ontwikkeld sinds de jaren '70 van de twintigste eeuw door Gerard Endenburg[1][2] is gebaseerd op vier basisregels: besluitvorming op basis van consent, een organisatie opgebouwd uit kringen, verbinding tussen twee kringen met een ‘dubbele koppeling’ en taaktoedeling volgens een sociocratische verkiezing.
Om deze besluitvorming met grotere groepen mensen toe te passen wordt aan de bestaande hiërarchie een kringorganisatie toegevoegd van dubbel gekoppelde kringen. De onderliggende kring kiest met consent vertegenwoordigers met de beslissingsbevoegdheid om namens hen op een hoger niveau besluiten te nemen. Dit hoger niveau wordt aangeduid als het ‘naasthoger’ niveau. De dubbele koppeling (3e basisregel) in combinatie met de consent besluitvorming (1e basisregel) garandeert de wederzijdse corrigeerbaarheid.
Belangrijke voorwaarde om gelijkwaardig mee te besluiten is de openheid van informatie.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Het woord Sociocratie wordt voor het eerst gebruikt door Auguste Comte, een Franse filosoof en socioloog (1798 – 1857) in zijn werk “Système de politique positive” (1851-1854).
Eugène Fournière (1857-1914), journalist, activist, socialist en professor schrijft zelf dat hij voor zijn boek ‘La sociocratie: essai de politique positive’ (1910) de term Sociocratie van Comte heeft overgenomen.
Kees Boeke. (1884-1966), ingenieur, vernieuwend pedagoog, Quaker, anarchist en antimilitarist is waarschijnlijk tijdens een congres in Amsterdam (1904) in contact gekomen met de Franse bronnen. Hij werkte voor de eerste wereldoorlog in het Frans sprekende Libanon. Boeke richt in 1926 de Werkplaats Kindergemeenschap op waar hij zijn Sociocratie in praktijk brengt.
Gerard Endenburg geboren in 1933, is van 1944 tot 1948 leerling (= werker ) van De Werkplaats. Na zijn studie elektrotechniek en zijn militaire dienstplicht als docent radartechnologie volgt hij zijn ouders op in het bedrijf Endenburg Elektrotechniek met het idee om het te ontwikkelen tot een werkgemeenschap waarin kapitaal en arbeid leverende deelnemers gelijkwaardig samenwerken. In analogie met de ontwikkeling van de moderne natuurwetenschappen ontwikkelt hij voor zijn bedrijf de sociocratische kringorganisatiemethode (SKM). Hij promoveert in 1992 en bekleedt enkele jaren later een bijzondere Leerstoel getiteld: De lerende organisatie in het bijzonder de sociocratische kringorganisatie.
Als in 1976 de methode voor het bedrijf (140 medewerkers) haar meerwaarde heeft bewezen, het bedrijf overleeft de oliecrisis en krijgt vrijstelling van de wettelijke verplichting tot het hebben van een Ondernemingsraad, wordt het Sociocratisch Centrum opgericht om de SKM verder te ontwikkelen en te verspreiden.
Door de toenemende belangstelling uit het buitenland richt hij in 2013 samen met de toenmalige directeur van het Sociocratisch Centrum, (Annewiek Reijmer) en twee partners in het buitenland (Gilles Charest en John Buck) The Sociocracy Group (TSG) op in de vorm van een sociocratische franchise met het Nederlandse Sociocratisch Centrum als eerste (gelijkwaardige) franchisenemer. The Sociocracy Group TSG dient naast het verspreiden en ontwikkelen van de SKM als laboratorium om Endenburgs ontwerpregels voor een mondiale sociocratische kringorganisatie in praktijk te brengen en te toetsen.
In 2014 is de Gerard Endenburg Foundation opgericht, een sociocratische stichting voor goede doelen ter bevordering van een sociocratisch toegeruste samenleving.
Tientallen andere organisaties in Nederland en in het buitenland bieden coaching, training en advies op het gebied van sociocratie aan, die is gebaseerd op Endenburgs Sociocratie (SKM), maar zij hanteren soms meer of andere basisregels en principes.
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- Endenburg, Gerard, Samenleven door middel van de Sociocratische Kringorganisatie. Eburon (2017), ISBN 978-94-6301-112-9 (voor ingewijden)
- Endenburg, Gerard, Sociocratisch Manifest, Stichting Sociocratisch Centrum (1984)
Bronnen, noten en/of referenties
|