Sommeltje

Sommeltjes zijn mythische wezens uit volksverhalen van Texel.

Omschrijving[bewerken | brontekst bewerken]

Sommeltjes zijn een soort aardmannetjes of trollen die in het maanlicht zouden dansen op de Sommeltjesberg, een sinds lang afgegraven grafheuvel bij De Waal^[1]. Overdag zijn ze vrijwel niet te vinden. Als ze in het zonlicht komen, verstenen ze. Ze kunnen onzichtbaar worden, ook kunnen ze de gedaante aannemen van allerlei dieren. Een Sommeltje is in plaatselijk dialect een soort spook of geest.

In Wieringen worden de wezens Sammelkes of Sammeltjes genoemd, ze wonen in de Sommeltjeskuil op Zandburen bij Hippolytushoef. De wezens konden door de kieren van een bedstee komen, maar deden meestal niet echt kwaad. Ze hielpen mensen met klusjes.

De wezens houden van glimmende spullen en spelen op kleine fluitjes en roken pijp. Een pot die buitengelaten werd, kon de volgende ochtend glimmend gepoetst teruggevonden worden in de kuil. Ook andere kostbaarheden werden 's nachts verzameld. Als men langs de kuil liep, konden zilveren munten verdwijnen. In het verleden werd verteld dat de kinderen door de Sammelkes gebracht werden (zoals de verhalen van de bloemkool en de ooievaar).

De van oorsprong Texelse schrijfster Imme Dros en Harrie Geelen hebben een televisieserie gemaakt over de Sommeltjes die in 2003 op de Nederlandse televisie is uitgezonden tijdens het Blok Villa Achterwerk op Z@ppelin. Ze maakten onderscheid tussen bergsommeltjes en veldsommeltjes die met elkaar in onmin leven.

Op Texel zelf is in het Nationaal Park Duinen van Texel door Staatsbosbeheer een Sommeltjespad gemaakt in het bos aan de Pelikaanweg. Langs deze route kunnen allerlei versteende sommeltjes bewonderd worden. Op Texel wordt in de toeristenindustrie dankbaar gebruikgemaakt van de Sommeltjes; in diverse cadeauwinkels zijn Sommeltjes-artikelen te koop (bijvoorbeeld kaarsen in de vorm van Sommeltjes).