Pijlstaartroggen

Pijlstaartroggen
	Blauwgespikkelde pijlstaartrog
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Chondrichthyes (Kraakbeenvissen)
Onderklasse:	Elasmobranchii (Haaien en roggen)
Superorde:	Batoidea (Roggen)
Orde:	Myliobatiformes
	Familie
	Dasyatidae; Jordan, 1888
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Pijlstaartroggen op Wikispecies
	(en) World Register of Marine Species
Portaal	Biologie

Pijlstaartroggen (Dasyatidae) zijn een familie van roggen die veelal voorkomen in de tropische kustwateren. Daarnaast zijn er ook soorten bekend die voorkomen in zoete wateren.

Agressie[bewerken | brontekst bewerken]

De pijlstaartrog staat er niet om bekend dat hij agressief^[1] is of zichzelf actief verdedigt. Wanneer het dier zich bedreigd voelt, is wegzwemmen doorgaans de eerste reactie. Wanneer de pijlstaartrog echter wordt aangevallen door een roofdier of iemand op hem stapt wordt de lange staart omhooggezwaaid met aan het eind daarvan een scherpe stekel. Deze actie heeft doorgaans weinig nut als verdediging tegen de belangrijkste vijand van de pijlstaartrog, de haai.

Mensen worden doorgaans in de voet gestoken, of - hoewel de kans aanzienlijk kleiner is - worden per ongeluk gestoken door langs de stekel te vegen. Contact met de stekel veroorzaakt plaatselijk lichamelijk letsel door de snee zelf, pijn en opzwelling door het gif, en mogelijk een infectie door de delen van de stekel die in de wond zijn achtergebleven en van het zeewater dat de wond is binnengekomen.

Fatale gevallen zijn zeldzaam maar kunnen optreden wanneer de steek niet op de juiste manier behandeld wordt, een belangrijke slagader geraakt heeft, of terechtgekomen is in het gebied van de romp of het bekken.

Op 4 september 2006 kwam tv-presentator Steve Irwin, ook bekend als 'the Crocodile Hunter', om het leven door een steek in de hartstreek door een Gladde pijlstaartrog (Dasyatis brevicaudata). Hij was het derde gedocumenteerde slachtoffer van een steek met dodelijke afloop. Eerdere slachtoffers waren in 1938 en 1945 om het leven gekomen.

Taxonomie[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn 99 soorten pijlstaartroggen bekend, verdeeld onder negentien geslachten^[2]^[3]:

Familie: Dasyatidae (Pijlstaartroggen)
- Onderfamilie: Dasyatinae
  - Geslacht: Bathytoshia (Whitley, 1933) (3 soorten)
  - Geslacht: Dasyatis (Rafinesque, 1810) (9 soorten waaronder de gewone pijlstaartrog)
  - Geslacht: Hemitrygon (Müller & Henle, 1838) (10 soorten)
  - Geslacht: Hypanus (Rafinesque, 1818) (8 soorten)
  - Geslacht: Megatrygon (Last, Naylor & Manjaji-Matsumoto, 2016) (monotypisch)
    - Soort: Megatrygon microps (Annandale, 1908)
  - Geslacht: Pteroplatytrygon (Fowler, 1910) (monotypisch)
    - Soort: Pteroplatytrygon violacea (Violette pijlstaartrog) (Bonaparte, 1832)
  - Geslacht: Taeniurops (Garman, 1913) (2 soorten)
  - Geslacht: Telatrygon (Last, Naylor & Manjaji-Matsumoto, 2016) (4 soorten)

- Onderfamilie: Hypolophinae
  - Geslacht: Makararaja (Roberts, 2007) (monotypisch)
    - Soort: Makararaja chindwinensis (Roberts, 2007)
  - Geslacht: Pastinachus (Rüppell, 1829) (5 soorten)

- Onderfamilie: Neotrygoninae
  - Geslacht: Neotrygon (Castelnau, 1873) (9 soorten)
  - Geslacht: Taeniura (Müller & Henle, 1837) (2 soorten)

- Onderfamilie: Urogymninae
  - Geslacht: Brevitrygon (Last, Naylor & Manjaji-Matsumoto, 2016) (4 soorten)
  - Geslacht: Fluvitrygon (Last, Naylor & Manjaji-Matsumoto, 2016) (3 soorten)
  - Geslacht: Fontitrygon (Last, Naylor & Manjaji-Matsumoto, 2016) (6 soorten)
  - Geslacht: Himantura (Müller & Henle, 1837) (12 soorten)
  - Geslacht: Maculabatis (Last, Naylor & Manjaji-Matsumoto, 2016) (8 soorten)
  - Geslacht: Pateobatis (Last, Naylor & Manjaji-Matsumoto, 2016) (5 soorten)
  - Geslacht: Urogymnus (Müller & Henle, 1837) (6 soorten)

Pijlstaartroggen, van iedere onderfamilie een afbeelding.
Gewone pijlstaartrog, Dasyatis pastinaca
Veerpijlstaartrog, Pastinachus sephen
Blauw gespikkelde pijlstaartrog, Taeniura lymma
Egelpijlstaartrog, Urogymnus asperrimus

Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]

Dasyatidae

	Brevitrygon

	Fluvitrygon

Pateobatis

	Maculabatis

	Himantura

Neotrygoninae

	Neotrygon

	Taeniura

Dasyatinae

Hypanus

	Dasyatis

	Taeniurops

	Bathytoshia

	Pteroplatytrygon

	Hemitrygon

	Telatrygon

Fylogenetische verwantschappen van de geslachten van de pijlstaartroggen, gebaseerd op Mitochondriaal DNA (Makararaja niet inbegrepen; Megatrygon clustert niet binnen de familie).^[3]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Deze alinea of een eerdere versie daarvan is een letterlijke vertaling van het artikel Stingray (versie 4 september 2006, 10:02) van de Engelstalige wikipedia
↑ Fishbase Specieslist Dasyatidae, geraadpleegd september 2021
↑ ^a ^b Last, P.R., Naylor, G.J., Manjaji-Matsumoto, B.M. (2016). A revised classification of the family Dasyatidae (Chondrichthyes: Myliobatiformes) based on new morphological and molecular insights. Zootaxa 4139 (3): 345–368. PMID 27470808. DOI: 10.11646/zootaxa.4139.3.2.

[envertaling-1] Deze alinea of een eerdere versie daarvan is een letterlijke vertaling van het artikel Stingray (versie 4 september 2006, 10:02) van de Engelstalige wikipedia

[2] Fishbase Specieslist Dasyatidae, geraadpleegd september 2021

[last_et_al_2016-3] Last, P.R., Naylor, G.J., Manjaji-Matsumoto, B.M. (2016). A revised classification of the family Dasyatidae (Chondrichthyes: Myliobatiformes) based on new morphological and molecular insights. Zootaxa 4139 (3): 345–368. PMID 27470808. DOI: 10.11646/zootaxa.4139.3.2.

[1]

[2]

[3]