Bildts: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 18 aug 2008 16:03

Het Bildts is een Nederlands dialect. Het wordt algemeen ingedeeld bij het Hollands. Het dialect wordt gesproken in de gemeente en polderstreek Het Bildt.

Het Bildts is ontstaan nadat in 1505 het gebied verder werd ingepolderd door Hollandse heren, uit het tegenwoordige provincie Zuid-Holland en daar kwam ook de bevolking, zo van rond Werkendam, vandaan om bedijking te doen en een deel kwam er ook in de nieuwe polder leven. Algemeen wordt aangenomen dat het Bildts een vermenging is van Zuid-Hollandse dialecten, (die de inpolderaars van dit gebied oorspronkelijk spraken) met het Fries van de polderbewoners van de omliggende gebieden. Er is wel enige controversie over het onstaan van het Bildts. Zo opperen sommige onderzoekers dat het Bildts een al bestaand Hollands dialect was en niet een later onstane mengvorm tussen het Nederlands en het Fries zoals het stadsfries. Er wordt als voorbeeld gegeven dat als een Bildtkert zijn taal spreekt met een Fries (die niet bekend is met het Bildts zoals de Friestaligen in en om de Bildtse gemeente) deze al snel overstapt op Nederlands. Dit zou een indicatie moeten zijn dat een mengvorm van een Hollandse met de Friese taal niet echt waarschijnlijk zou zijn. Waar het Bildts precies zijn oorsprong vindt en hoe het is onstaan is niet exact na te gaan omdat schriftelijke bronnen schaars of vrijwel niet voor handen zijn. Het dialect wordt soms ook wel als taal aangeduid. Tegenwoordig is de taal gedocumenteerd. Voornamelijk een verdienste van Henk Kas, de directeur van de openbare basisschool 'T Fonnemint. Kas geeft sinds een tiental jaren Bildtse les op zijn basisschool en daarnaast geeft hij eveneens Bildtse les aan sprekers en niet sprekers van de taal. Voor sprekers betreft het hoofdzakelijk het leren van het schrift.

Het Bildts wordt gesproken in de plaatsen Sint Annaparochie (Bildts: Sint-Anne), Sint Jacobiparochie (Sint-Jabik), Vrouwenparochie (Froubuurt), Oudebildtzijl (Ouwe-Syl), Westhoek (De Westhoek) en Nij Altoenae. Alleen in de kern Minnertsga, die niet in het poldergebied ligt en pas sinds de gemeentelijke herindeling van 1984 tot de gemeente Het Bildt behoort, wordt Fries gesproken.

Naar schatting zijn er 6000 mensen die het Bildts beheersen (2006). Sjabloon:StreektalenVNL

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 Het '''Bildts''' is een [[Nederlands]] dialect. Het wordt algemeen ingedeeld bij het [[Hollands (dialect)|Hollands]]. Het dialect wordt gesproken in de gemeente en polderstreek [[Het Bildt]].
-Het Bildts is ontstaan nadat in 1505 het gebied verder werd ingepolderd door Hollandse heren, uit het tegenwoordige provincie [[Zuid-Holland]] en daar kwam ook de bevolking, zo van rond [[Werkendam]], vandaan om bedijking te doen en een deel kwam er ook in de nieuwe polder leven. Door de vermenging van de [[Zuid-Holland]]se dialecten die zij oorspronkelijk spraken en het [[Fries (taal)|Fries]] van de polderbewoners van de omliggende gebieden is het Bildts ontstaan. Het dialect wordt soms ook wel als taal aangeduid.
+Het Bildts is ontstaan nadat in 1505 het gebied verder werd ingepolderd door Hollandse heren, uit het tegenwoordige provincie [[Zuid-Holland]] en daar kwam ook de bevolking, zo van rond [[Werkendam]], vandaan om bedijking te doen en een deel kwam er ook in de nieuwe polder leven. Algemeen wordt aangenomen dat het Bildts een vermenging is van [[Zuid-Holland]]se dialecten, (die de inpolderaars van dit gebied oorspronkelijk spraken) met het [[Fries (taal)|Fries]] van de polderbewoners van de omliggende gebieden. Er is wel enige controversie over het onstaan van het Bildts. Zo opperen sommige onderzoekers dat het Bildts een al bestaand Hollands dialect was en niet een later onstane mengvorm tussen het Nederlands en het Fries zoals het [[stadsfries]]. Er wordt als voorbeeld gegeven dat als een Bildtkert zijn taal spreekt met een Fries (die niet bekend is met het Bildts zoals de Friestaligen in en om de Bildtse gemeente) deze al snel overstapt op Nederlands. Dit zou een indicatie moeten zijn dat een mengvorm van een Hollandse met de Friese taal niet echt waarschijnlijk zou zijn.
+Waar het Bildts precies zijn oorsprong vindt en hoe het is onstaan is niet exact na te gaan omdat schriftelijke bronnen schaars of vrijwel niet voor handen zijn. Het dialect wordt soms ook wel als taal aangeduid. Tegenwoordig is de taal gedocumenteerd. Voornamelijk een verdienste van Henk Kas, de directeur van de openbare basisschool 'T Fonnemint. Kas geeft sinds een tiental jaren Bildtse les op zijn basisschool en daarnaast geeft hij eveneens Bildtse les aan sprekers en niet sprekers van de taal. Voor sprekers betreft het hoofdzakelijk het leren van het schrift.
 Het Bildts wordt gesproken in de plaatsen [[Sint Annaparochie]] (Bildts: Sint-Anne), [[Sint Jacobiparochie]] (Sint-Jabik), [[Vrouwenparochie]] (Froubuurt), [[Oudebildtzijl]] (Ouwe-Syl), [[Westhoek (Friesland)|Westhoek]] (De Westhoek) en [[Nij Altoenae]]. Alleen in de kern [[Minnertsga]], die niet in het poldergebied ligt en pas sinds de [[gemeentelijke herindeling]] van [[1984]] tot de gemeente Het Bildt behoort, wordt Fries gesproken.