Corticotropine: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 19 sep 2011 15:36

Corticotropine (voluit: adrenocorticotroop hormoon) of ACTH is een polypeptide hormoon en een neurotransmitter. Het bestaat uit 39 aminozuren en het wordt geproduceerd en afgegeven door de adenohypofyse en door sommige neuronen. ADH en CRH geproduceerd in de hypothalamus stimuleren de afgifte van ACTH. ACTH werkt in op de bijnierschors en stimuleert de aanmaak van corticosteroïden zoals cortisol en ook androgenen (sekssteroïden). Cortisol remt op zijn beurt weer de afgifte van ACTH (negatieve feedback), door een direct effect op de adenohypofyse en een indirect effect op de hypothalamus, waar het de afgifte van CRH remt. ACTH speelt ook het een rol bij de biologische klok.

ACTH stimulatietest

ACTH kan in bloed worden gemeten en is belangrijk in de diagnostiek van aandoeningen aan de bijnier, zoals de ziekte van Addison of het syndroom van Cushing. Men spreekt over de ziekte van Cushing, wanneer het teveel aan cortisol wordt veroorzaakt door een te hoge ACTH productie in de hypofyse die ongevoelig is voor remming door cortisol via het negatieve feedbackmechanisme.

De ACTH stimulatietest wordt uitgevoerd bij verdenking op een tekort aan het bijnier hormoon cortisol, zoals bij de ziekte van Addison. Door tijdens deze functietest een dosis ACTH (1 µg) als synthetische stof in te spuiten in de patiënt kan worden nagegaan of de bijnier nog reageert op ACTH. Deze test wordt ook wel de ACTH stimulatie test of SYNACTHEN test genoemd. 30 minuten na toediening van de ACTH wordt de cortisolconcentratie in het bloed gemeten. Is de cortisolconcentratie in het bloed na 30 minuten lager dan 500 nmol/l, dan wijst dit op een verminderde functie van de bijnier.

Mocht er geen defect in de bijnier zijn, maar is het niveau van ACTH in het bloed laag, dan kan met aanvullende testen worden nagegaan of de problemen veroorzaakt kunnen worden door een slechte afgifte van ACTH door de hersenen.

Dexamethasonsuppressietest

Bij het syndroom van Cushing is er sprake van teveel cortisol en zal, bij patienten die verdacht worden van deze aandoening, een test worden toegepast die de cortisol productie remt, zoals de dexamethason remmingstest. Dexamethason is een synthetisch glucocorticosteroide met een vergelijkbare werking als cortisol. Het werkt alleen ongeveer 60 maal sterker dan cortisol. Bij gezonde personen wordt de ACTH afgifte geremd door dexamethason, via de negatieve feedbackwerking op de hypofyse en hypothalamus. Bij patienten met het syndroom van Cushing wordt de ACTH afgifte echter niet geremd door deze lage dosis dexamethason. Tijdens deze test wordt om 23.00 uur dexamethason (1 mg) toegediend, waarna de volgende ochtend om 08.00 uur de cortisolconcentratie in het bloed bepaald wordt. Een cortisolwaarde van > 50 nmol/l duidt op het syndroom van Cushing.

Externe link

Medische informatie ACTH

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 '''Corticotropine''' (voluit: adrenocorticotroop hormoon) of '''ACTH''' is een poly[[peptide]] [[hormoon]] en een [[neurotransmitter]]. Het bestaat uit 39 [[aminozuur|aminozuren]] en het wordt geproduceerd en afgegeven door de [[adenohypofyse]] en door sommige neuronen.
 [[Antidiuretisch hormoon|ADH]] en [[CRH]] geproduceerd in de [[hypothalamus]] stimuleren de afgifte van ACTH.
-ACTH werkt in op de [[bijnier]]schors en stimuleert de aanmaak van [[corticosteroïde]]n zoals [[cortisol]] en ook [[androgeen|androgenen]] (sekssteroïden). Ook speelt het een rol bij de [[biologische klok]].
+ACTH werkt in op de [[bijnier]]schors en stimuleert de aanmaak van [[corticosteroïde]]n zoals [[cortisol]] en ook [[androgeen|androgenen]] (sekssteroïden). [[Cortisol]] remt op zijn beurt weer de afgifte van ACTH (negatieve feedback), door een direct effect op de [[adenohypofyse]] en een indirect effect op de [[hypothalamus]], waar het de afgifte van [[CRH]] remt. ACTH speelt ook het een rol bij de [[biologische klok]].
 ==ACTH stimulatietest==
-ACTH kan in bloed worden gemeten en is belangrijk in de diagnostiek van aandoeningen aan de bijnier zoals de ziekte van [[Ziekte van Addison|Addison]] of de ziekte van [[Harvey Cushing|Cushing]].
+ACTH kan in bloed worden gemeten en is belangrijk in de diagnostiek van aandoeningen aan de bijnier, zoals de ziekte van [[Ziekte van Addison|Addison]] of het syndroom van [[Harvey Cushing|Cushing]]. Men spreekt over de ziekte van [[Harvey Cushing|Cushing]], wanneer het teveel aan [[cortisol]] wordt veroorzaakt door een te hoge ACTH productie in de [[hypofyse]] die ongevoelig is voor remming door [[cortisol]] via het negatieve feedbackmechanisme.
-De ACTH stimulatietest wordt uitgevoerd als er een tekort is aan het bijnier hormoon cortisol zoals bij de ziekte van [[Ziekte van Addison|Addison]]. Door tijdens deze [[functietest]] een hoge dosis ACTH als synthetische stof in te spuiten in de patiënt kan worden nagegaan of de bijnier nog reageert op ACTH. Deze test wordt ook wel de ACTH stimulatie test of SYNACTHEN test genoemd. Loopt het cortisol in het bloed op dan is een ziekte aan de bijnier uitgesloten. Mocht er geen defect in de bijnier zijn maar is het niveau van ACTH in het bloed laag kan met aanvullende testen worden nagegaan of de problemen veroorzaakt kunnen worden door een slechte afgifte van ACTH door de hersenen.
+De ACTH stimulatietest wordt uitgevoerd bij verdenking op een tekort aan het bijnier hormoon [[cortisol]], zoals bij de ziekte van [[Ziekte van Addison|Addison]]. Door tijdens deze [[functietest]] een dosis ACTH (1 µg) als synthetische stof in te spuiten in de patiënt kan worden nagegaan of de bijnier nog reageert op ACTH. Deze test wordt ook wel de ACTH stimulatie test of SYNACTHEN test genoemd. 30 minuten na toediening van de ACTH wordt de cortisolconcentratie in het bloed gemeten. Is de cortisolconcentratie in het bloed na 30 minuten lager dan 500 nmol/l, dan wijst dit op een verminderde functie van de bijnier.
+Mocht er geen defect in de bijnier zijn, maar is het niveau van ACTH in het bloed laag, dan kan met aanvullende testen worden nagegaan of de problemen veroorzaakt kunnen worden door een slechte afgifte van ACTH door de hersenen.
-Bij de ziekte van [[Harvey Cushing|Cushing]] is er sprake van teveel cortisol en zal een test worden toegepast die de cortisol productie remt zoals de [[dexamethason]] remmingstest.
+==Dexamethasonsuppressietest==
+Bij het syndroom van [[Harvey Cushing|Cushing]] is er sprake van teveel [[cortisol]] en zal, bij patienten die verdacht worden van deze aandoening, een test worden toegepast die de [[cortisol]] productie remt, zoals de [[dexamethason]] remmingstest. [[Dexamethason]] is een synthetisch glucocorticosteroide met een vergelijkbare werking als [[cortisol]]. Het werkt alleen ongeveer 60 maal sterker dan [[cortisol]]. Bij gezonde personen wordt de ACTH afgifte geremd door [[dexamethason]], via de negatieve feedbackwerking op de [[hypofyse]] en [[hypothalamus]]. Bij patienten met het syndroom van Cushing wordt de ACTH afgifte echter niet geremd door deze lage dosis [[dexamethason]]. Tijdens deze test wordt om 23.00 uur [[dexamethason]] (1 mg) toegediend, waarna de volgende ochtend om 08.00 uur de cortisolconcentratie in het bloed bepaald wordt. Een cortisolwaarde van > 50 nmol/l duidt op het syndroom van Cushing.
 ==Externe link==