Colonia Claudia Ara Agrippinensium: verschil tussen versies
k Wijzigingen door 86.83.254.155 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Addbot |
|||
| Regel 6: | Regel 6: | ||
===Hoofdstad van de Ubiërs=== |
===Hoofdstad van de Ubiërs=== |
||
Nadat [[Julius Caesar]] tijdens zijn veldtocht in [[Gallië]] de [[Rijn]] was overgestoken, wist hij de Germaanse stam der [[Ubii]] te winnen voor een bondgenootschap met Rome.<ref>[[Julius Caesar|Caesar]], ''Commentarii de bello Gallico'' IV 16.5.</ref> Maar het was de veldheer [[Marcus Vipsanius Agrippa]], de schoonzoon van [[Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus)|keizer |
Nadat [[Julius Caesar]] tijdens zijn veldtocht in [[Gallië]] de [[Rijn]] was overgestoken, wist hij de Germaanse stam der [[Ubii]] te winnen voor een bondgenootschap met Rome.<ref>[[Julius Caesar|Caesar]], ''Commentarii de bello Gallico'' IV 16.5.</ref> Maar het was de veldheer [[Marcus Vipsanius Agrippa]], de schoonzoon van [[Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus)|keizer Augustus]], die de Ubii ook de toestemming gaf zich op de door de Romeinen gecontroleerde linkeroever van de Rijn te komen vestigen.<ref>[[Strabo (historicus)|Strabo]], ''[[Geographika]]'' IV 3 § 4, [[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]], [[Annales (Tacitus)|''Annales'']] XII 27.1, ''[[De origine et situ Germanorum]]'' (''Germania'') 28.4.</ref> |
||
Zo ontstond hier in [[38 v.Chr.]] (volgens sommige historici was dat pas in [[19 v.Chr.]]<ref>{{Aut|J. Heinrichs}}, Zur Topographie des ubischen Neuss anhand einheimischer Münzen, in ''Bonner Jahrbücher'' 199 (1999), p. 72, {{Aut|Ibidem}}, Ubier, Chatten und Bataver. Mittel- und Niederrhein ca. 70-71 v.Chr. anhand germanischer Münzen, in {{Aut|T. Grünewald - S. Seibel}} (edd.), ''Kontinuität und Diskontinuität. Die Germania Inferior am Beginn und am Ende der römischen Herrschaft'', Berlijn - New York, 2003, pp. [http://books.google.be/books?id=rCJOxv2JiVQC&lpg=PP1&pg=PA266 266]-[http://books.google.be/books?id=rCJOxv2JiVQC&lpg=PP1&pg=PA343 -]344, {{Aut|T. Fischer}}, ''Die Römer in Deutschland'', Stuttgart, 2001<sup>2</sup>, p. 20, {{Aut|W. Eck}}, ''Köln in römischer Zeit. Geschichte einer Stadt im Rahmen des Imperium Romanum'', Keulen, 2004, pp. 46-55. [http://www.novaesium.de/glossar/ubii.htm#fn1 {{Aut|J. Franssen}}, art. Ubii, Novaesium.de (2005), n. 1.]</ref>) het ''[[Oppidum]] Ubiorum'' (d.i. ''Ubiërsstad''), dat bestemd was om het bestuurlijke centrum van de [[Germania (Romeinse provincie)|provincia Germania]] te worden<ref name="Rives">[http://books.google.nl/books?id=htUciQ68Ro4C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false {{aut|Cornelius Tacitus, J. B. Rives}}, ''Germania'' (Oxford 1999), 238.]</ref>. In deze nieuwe nederzetting werd, zeker vóór [[9 v.Chr.]], een vredesaltaar (Latijn: ''ara Ubiorum'') opgericht voor Rome en Augustus, zoals dat reeds te Lugdunum ([[Lyon]]) voor de Gallische provincies was gebeurd.<ref>Tac., ''Ann.'' I 39.1, 57.2.</ref> De exacte ligging van dit altaar is nog steeds niet gekend. De zwager van [[Arminius (veldheer)|Arminius]], een zekere [[Segimundus|Segismundus]] (dat is de gelatiniseerde vorm van ''Sigismund''), werd in 9 v.Chr. als priester aan dit altaar verbonden. |
Zo ontstond hier in [[38 v.Chr.]] (volgens sommige historici was dat pas in [[19 v.Chr.]]<ref>{{Aut|J. Heinrichs}}, Zur Topographie des ubischen Neuss anhand einheimischer Münzen, in ''Bonner Jahrbücher'' 199 (1999), p. 72, {{Aut|Ibidem}}, Ubier, Chatten und Bataver. Mittel- und Niederrhein ca. 70-71 v.Chr. anhand germanischer Münzen, in {{Aut|T. Grünewald - S. Seibel}} (edd.), ''Kontinuität und Diskontinuität. Die Germania Inferior am Beginn und am Ende der römischen Herrschaft'', Berlijn - New York, 2003, pp. [http://books.google.be/books?id=rCJOxv2JiVQC&lpg=PP1&pg=PA266 266]-[http://books.google.be/books?id=rCJOxv2JiVQC&lpg=PP1&pg=PA343 -]344, {{Aut|T. Fischer}}, ''Die Römer in Deutschland'', Stuttgart, 2001<sup>2</sup>, p. 20, {{Aut|W. Eck}}, ''Köln in römischer Zeit. Geschichte einer Stadt im Rahmen des Imperium Romanum'', Keulen, 2004, pp. 46-55. [http://www.novaesium.de/glossar/ubii.htm#fn1 {{Aut|J. Franssen}}, art. Ubii, Novaesium.de (2005), n. 1.]</ref>) het ''[[Oppidum]] Ubiorum'' (d.i. ''Ubiërsstad''), dat bestemd was om het bestuurlijke centrum van de [[Germania (Romeinse provincie)|provincia Germania]] te worden<ref name="Rives">[http://books.google.nl/books?id=htUciQ68Ro4C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false {{aut|Cornelius Tacitus, J. B. Rives}}, ''Germania'' (Oxford 1999), 238.]</ref>. In deze nieuwe nederzetting werd, zeker vóór [[9 v.Chr.]], een vredesaltaar (Latijn: ''ara Ubiorum'') opgericht voor Rome en Augustus, zoals dat reeds te Lugdunum ([[Lyon]]) voor de Gallische provincies was gebeurd.<ref>Tac., ''Ann.'' I 39.1, 57.2.</ref> De exacte ligging van dit altaar is nog steeds niet gekend. De zwager van [[Arminius (veldheer)|Arminius]], een zekere [[Segimundus|Segismundus]] (dat is de gelatiniseerde vorm van ''Sigismund''), werd in 9 v.Chr. als priester aan dit altaar verbonden. |
||
Versie van 18 mei 2013 13:38
Colonia Claudia Ara Agrippinensium, afgekort als CCAA, was sinds 50 na Chr. de officiële Latijnse benaming van het Romeinse Keulen.[1]
Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Keulen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Hoofdstad van de Ubiërs
Nadat Julius Caesar tijdens zijn veldtocht in Gallië de Rijn was overgestoken, wist hij de Germaanse stam der Ubii te winnen voor een bondgenootschap met Rome.[2] Maar het was de veldheer Marcus Vipsanius Agrippa, de schoonzoon van keizer Augustus, die de Ubii ook de toestemming gaf zich op de door de Romeinen gecontroleerde linkeroever van de Rijn te komen vestigen.[3]
Zo ontstond hier in 38 v.Chr. (volgens sommige historici was dat pas in 19 v.Chr.[4]) het Oppidum Ubiorum (d.i. Ubiërsstad), dat bestemd was om het bestuurlijke centrum van de provincia Germania te worden[5]. In deze nieuwe nederzetting werd, zeker vóór 9 v.Chr., een vredesaltaar (Latijn: ara Ubiorum) opgericht voor Rome en Augustus, zoals dat reeds te Lugdunum (Lyon) voor de Gallische provincies was gebeurd.[6] De exacte ligging van dit altaar is nog steeds niet gekend. De zwager van Arminius, een zekere Segismundus (dat is de gelatiniseerde vorm van Sigismund), werd in 9 v.Chr. als priester aan dit altaar verbonden.
Hoofdstad van Germania Inferior
Agrippa's kleindochter Agrippina, de moeder van keizer Nero, werd hier in 15 geboren. Nadat zij in 49 in het huwelijk trad met keizer Claudius (haar oom nota bene), wist zij hem ertoe te bewegen haar geboortestad het volgende jaar te verheffen tot de status van colonia, waardoor de inwoners het Italische burgerrecht verkregen.[7] De officiële benaming van deze kolonie werd toen COLONIA·CLAVDIA·ARA·AGRIPPINENSIVM, in inscripties afgekort tot CCAA. De stad werd het bestuurscentrum van de (sinds circa 88) zelfstandige provincie Germania Inferior. Zij ontwikkelde zich snel tot een belangrijke rivierhaven, waar handel en industrie (vooral de fabricage van glas) bloeiden.
Einde van de bloeitijd
De bloeiperiode werd onderbroken door de invallen van de Franken in het midden van de 3e eeuw die het omringende gebied plunderden en verwoestten. De verdedigingswerken van de stad werden versterkt door keizer Gallienus en door de Gallische tegenkeizer Postumus (259-268), die er resideerde. Constantijn de Grote liet het sterke bruggenhoofd Divitia (Deutz) bouwen aan de overkant van de Rijn, dat door een brug met de stad was verbonden. In 355 kwam de stad toch in handen van de Franken[8], maar keizer Julianus kon ze heroveren hoewel hij gedwongen was de Franken vergaande bevoegdheden te geven in de resulterende vredesverdragen. Voortaan waren de Franken "foederati" (bondgenoten)[9] van de Romeinen die instonden voor de verdediging van de Rijngrens maar feitelijk hadden ze de rol van de Romeinen overgenomen als de heersende elite.
Einde van de Romeinse tijd
De Franken namen de stad voorgoed in bezit kort nadat, met de moord in Rome op de Romeinse magister militum Flavius Aëtius, in 454, een machtsvacuüm was ontstaan. De Franken gebruikten de stad als een van hun belangrijkste residenties en begonnen aan de uitbouw van hun invloedssfeer over de omringende gebieden, Gallia en Germania, wat in latere eeuwen het Frankische Rijk zou worden.
Archeologische resten
De opgravingen na de verwoestingen in de Tweede Wereldoorlog hebben duidelijk de grote betekenis van de stad in de 4de en 5de eeuw aangetoond. Beroemd is het uit de 3e eeuw daterende, zeer goed bewaard gebleven Dionysus-mozaïek, dat in 1941 in resten van een grote woning werd aangetroffen. Andere Romeinse resten zijn o.a. de Römerturm (een hoektoren van de antieke omwalling), delen van een aquaduct, van een praetorium en van een paleis. Talrijke inscripties tonen ook aan dat het christendom al vroeg aanwezig was.
Namen
De tijdgenoten noemden de stad nog lange tijd simpelweg Ara, terwijl de inwoners zichzelf Agrippinenses noemden, naar de naam van hun weldoenster. Pas in de 3e eeuw lijkt de volledige stadsnaam meer algemeen gebruikt te zijn geworden. In de post-Romeinse periode bleef van deze volledige naam enkel Colonia bewaard, waarvan dan de moderne namen Köln, Keulen en Cologne zijn afgeleid.
Noten
- ↑ Zie in verband met de naamsverandering: H. Galsterer, Von den Eburonen zu den Agrippinensern, in KJ 23 (1990), pp. 125-126.
- ↑ Caesar, Commentarii de bello Gallico IV 16.5.
- ↑ Strabo, Geographika IV 3 § 4, Tacitus, Annales XII 27.1, De origine et situ Germanorum (Germania) 28.4.
- ↑ J. Heinrichs, Zur Topographie des ubischen Neuss anhand einheimischer Münzen, in Bonner Jahrbücher 199 (1999), p. 72, Ibidem, Ubier, Chatten und Bataver. Mittel- und Niederrhein ca. 70-71 v.Chr. anhand germanischer Münzen, in T. Grünewald - S. Seibel (edd.), Kontinuität und Diskontinuität. Die Germania Inferior am Beginn und am Ende der römischen Herrschaft, Berlijn - New York, 2003, pp. 266--344, T. Fischer, Die Römer in Deutschland, Stuttgart, 20012, p. 20, W. Eck, Köln in römischer Zeit. Geschichte einer Stadt im Rahmen des Imperium Romanum, Keulen, 2004, pp. 46-55. J. Franssen, art. Ubii, Novaesium.de (2005), n. 1.
- ↑ Cornelius Tacitus, J. B. Rives, Germania (Oxford 1999), 238.
- ↑ Tac., Ann. I 39.1, 57.2.
- ↑ Tac., Ann. XII 27.1.
- ↑ Ammianus Marcellinus, XV 8.19.
- ↑ 'foederati' meervoud van het Latijnse 'foederatus', "verbonden"
Referenties & verder lezen
- K. Dietz, art. Colonia Agrippinensis, in NP 3 (1997), col. 75 (?).
- O. Doppelfeld, art. COLONIA AGRIPPINENSIS (Cologne) Germany, in R. Stillwell - e.a. (edd.), The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Princeton, 1976, pp. 231-232.
- J. Franssen, art. Ubii, Novaesium.de (2005).
