Professor

Een wiskundecollege aan de Technische Universiteit van Helsinki

Professor (afkorting: prof.) is in Nederland de (aanspreek)titel voor een hoogleraar, terwijl het in Vlaanderen de aanspreektitel is van docenten aan een academische instelling (universiteit, hogescholen met masteropleiding). Zo worden in Vlaanderen zowel een docent, hoofddocent, hoogleraar, gewoon hoogleraar als buitengewoon hoogleraar met professor aangesproken. In Vlaanderen worden ook priesters-leraars in colleges en seminaries professor genoemd. In het Frans kan professeur zowel 'hoogleraar' als 'onderwijzer' betekenen.

In Nederland wordt de titel professor alleen verleend aan degenen die verbonden zijn aan een universiteit en daar de functie van hoogleraar vervullen. Het gebruik ervan is in andere gevallen dan ook onrechtmatig, dit in tegenstelling tot in Vlaanderen.

Achtergrond

De term professor stamt uit het Latijn ('profiteri', voltooid deelwoord 'professus') en de oorspronkelijke betekenis is diegene die de professie van het openbare lesgeven uitoefent. Tevens betekent het hij die publiekelijk claimt een expert te zijn.

Een buitengewoon hoogleraar of bijzonder hoogleraar verliest tien jaar na afloop van zijn of haar (meest tijdelijke) aanstelling deze rechten, en noemt zich gewoonlijk na die tijd niet langer professor. Als een hoogleraar met emeritaat ('pensioen') is, mag hij de functieaanduiding prof. blijven gebruiken, maar hij heeft tevens het recht gekregen om het bijvoeglijk naamwoord emeritus (Latijn voor 'uitgediend') aan zijn functietitel toe te voegen: em. prof. dr. J.A. Smit. (voorkeur) of prof. em. dr. J.A. Smit. Alhoewel prof.dr.em. ook voorkomt is dit de minst verkieslijke volgorde; emeritus is geen academische titel en bijgevolg kan de afkorting em. niet na dr. staan. Bovendien zou de volgorde dr. em. de suggestie kunnen wekken dat emeritus op doctor slaat, wat niet zinvol is - er bestaat geen pensioen in een academische graad als doctor.

Professor in fictie

In fictie wordt de titel vaak vooral gebruikt om aan te geven dat iemand erg slim of geleerd is, ook voor personages die niet doceren aan een academische instelling. Fictieve professoren lijken ook vaak van alle markten thuis te zijn, daar waar een echte professor altijd gespecialiseerd is in een bepaald vakgebied.

Binnen de fictie bestaan enkele vaste stereotypen van professoren zoals de gestoorde professor en de verstrooide professor.

Zie ook

• Hoogleraar
• Bijzonder hoogleraar
• Buitengewoon hoogleraar
• Universiteitshoogleraar
• Prijs Akademiehoogleraren
• Lector
• Emeritaat
• Titulatuur in het Nederlands hoger onderwijs

Bronnen, noten en/of referenties