Hooihuis
Een hooihuis is een regionale versie van de hooiberg die zijn oorsprong heeft in Waterland, de Beemster en de Zaanstreek.
Het hooihuis is een geheel afgetimmerde hooiberg met een tentdak en in de regel vastgebouwd aan het woonhuis[1]. Het geheel noemt men ook wel een hooihuisboerderij. De grondvorm van het hooihuis is vierkant en rust op een houtskelet van twee gebinten, gestabiliseerd door een dubbele dwars- en lengteschoring. Het geheel werd vervolgens afgetimmerd[2], in de regel gepotdekseld (d.i. schuin op elkaar timmeren van elkaar enigszins overlappende planken[3]). Op deze gebintconstructie wordt vervolgens een tentdak geplaatst. Deze simpele constructie is dezelfde als vanaf de zeventiende eeuw in de bekende Noord-Hollandse stolpboerderij werd toegepast. In zekere zin is het hooihuis dus de voorloper van de stolp[2].
Pannenhooihuis
Een zeldzaam wordende variant van het gepotdekselde hooihuis is het zogenoemde pannenhooihuis, een hooihuis waarvan ook de wanden volledig bekleed zijn met dakpannen. Hiervan zijn er in de Zaanstreek, Waterland en de Beemster nog ca. 10 te bezichtigen[2].
Bedreigde monumenten
Het hooihuis in zijn algemeenheid lijdt net als alle hooiopslagvormen een bedreigd bestaan. Nieuwe methodes van de opslag van hooi, zoals het inkuilen en buitenopslag van hooi in geplastificeerde balen (olifantsdrollen), verdringen de traditionele hooibergen. Vele hooihuizen zijn in recente jaren omgebouwd tot (extra) woonruimte of met de grond gelijk gemaakt.