Jutphaas
| ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
Jutphaas is een voormalig dorp en voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Utrecht. Op 1 juli 1971 werd de gemeente samengevoegd met het zuidelijker gelegen Vreeswijk om de gemeente en groeistad Nieuwegein te vormen. De fusie werd vanuit Jutphaas begeleid door burgemeester Theodore baron de Smeth van Deurne (1919-1988), telg uit het geslacht De Smeth en laatste kasteelheer op het Groot Kasteel te Deurne (1929-1949).
Anno 2005 is Jutphaas onderdeel van de Nieuwegeinse wijk Jutphaas-Wijkersloot en voor een deel van de wijk Zuilenstein. Het oude Jutphaas is vooral geconcentreerd langs het Merwedekanaal (Herenstraat) en in mindere mate langs de Nedereindseweg.
Geschiedenis
Wanneer Jutphaas is ontstaan, is niet precies bekend; de eerste melding van het dorp stamt echter uit 1165. Het dorp is ontstaan rond het Kerkveld aan de Nedereindse weg, zo'n 600 meter ten westen van de Herenstraat. Tot de 17e eeuw was Jutphaas een dorp met weinig geconcentreerde bebouwing. In Jutphaas bevindt zich het Kasteel Rijnhuizen.
In 1680 brak er een grote brand uit en probeerden de bewoners een molenkop te redden uit de vuurzee. De molenkop viel echter van de wagen af. Sindsdien waren de bewoners bekend onder de bijnaam de Molenkruiers. Het lokale nieuwsblad heet tegenwoordig daarom de Molenkruier. Vanaf de 17e eeuw ontstond er lintbebouwing langs de toenmalige Vaartse Rijn (Herenstraat). De gemeente Jutphaas ontstond in 1812. In 1820 werd bij Jutphaas als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie het Fort Jutphaas gebouwd.
Langs de Vaartse Rijn, die later grotendeels zou worden verbreed tot het Merwedekanaal, ontwikkelden zich op het grondgebied van de gemeente Jutphaas de lintbebouwing van Hoog, Laag en West Raven. Dit noordelijke stuk van de gemeente zou later toegevoegd worden aan de gemeente Utrecht. De huidige Utrechtse wijk Hoograven doet daar nog aan denken.
Het Zwaard van Jutphaas (een op een zwaard gelijkend bronzen prestigeobject uit de bronstijd met een datering van circa 1800 - 1500 v.Chr.) werd rond 1947 gevonden tijdens baggerwerkzaamheden voor een haven in De Liesbosch.
In het begin van de 20ste eeuw stond in Jutphaas de Persil fabriek.
Zie ook
-Flag.svg){kind=small}
· 
· 
