Bruin

Bruin is een tertiaire kleur die zeer veel in de natuur voorkomt. Een tertiaire kleur ontstaat door alle drie de primaire kleuren uit het subtractieve kleursysteem: cyaan, geel en magenta, te mengen. Tertiaire kleuren hebben een lage intensiteit (lichtsterkte) doordat het meeste licht geabsorbeerd wordt. Bij een perfecte menging zou zwart ontstaan. Overheersen één of meer kleuren dan ontstaan andere donkere tinten. Bruin kan verkregen worden door de cyaancomponent te verminderen zodat het mengsel roder wordt — rood is immers de mengkleur van het resterende geel en magenta. Daarbij worden de mengsels met meer geel dan magenta wél als bruin ervaren, maar mengsels met meer magenta al snel als paars. Doordat het mengen in vele wisselende hoeveelheden kan gebeuren, bestaan er erg veel nuances van bruin.

Dit alles wordt verklaard door het onderliggende additieve kleursysteem. De ervaring van bruin ontstaat als aan drie voorwaarden voldaan is. Op de eerste plaats mogen de blauwreceptoren in het oog niet geprikkeld worden. De tweede voorwaarde is dat de roodceptoren meer geprikkeld worden dan de groenreceptoren. Als laatste voorwaarde moet het algehele prikkelniveau laag zijn. Aan alle voorwaarden kan worden voldaan door golflengtes langer dan geel (dus "donkergeel", oranje, rood) — of door lichtmengingen met meer rood dan groen licht: het menselijk oog kan het verschil niet zien — die als bruin worden ervaren als ze een lage intensiteit hebben.

Om aan bruin te komen kan men bij verfmenging dus ook uitgaan van een secundaire kleur die ontstaat door het mengen van secundair rood en primair geel. Al naar gelang de precieze verhouding zal die kleur lopen van bijna puur rood over oranje naar geel. Door hieraan vervolgens absorberend zwart toe te voegen waardoor de lichtsterkte vermindert, ontstaat 'donker-oranje', afhankelijk van de uitgangskleur variërend van roodbruin tot olijfgroen (de kleur die ontstaat door menging van zuiver geel met zwart), zie onderstaande kleurenstaal.

Kleurenstaal van enkele bruinen - de bovenste balk omvat een drietal mengkleuren tussen rood en geel. Door het bijmengen van zwart ontstaan de vier bruintinten in de onderste balk. Zuiver geel levert olijfgroen op. In dit voorbeeld is de intensiteit gehalveerd.

Door extra bijmengen van blauw en wit ontstaan bijvoorbeeld fletsere, minder warme tinten. Meer rood geeft een warmere tint bruin. Met zeer nauwkeurig mengen met de exacte complementaire kleur die per geval ergens tussen cyaan en blauw ligt, kan een kleur verkregen worden die het zwart benadert. Voor meer bruine kleuren, zie de lijst van kleuren.

Gebruik en gevoelswaarde

Bruin komt in de natuur veel voor en geeft dan een positieve associatie. Bruin zijn bijvoorbeeld boomstammen, de bladeren in de herfst, en een vruchtbare bodem. Bruin staat ook voor gezelligheid en geborgenheid, bijvoorbeeld in de term bruin café.

Bruin wordt niet altijd als een prettige kleur ervaren, waarschijnlijk vanwege de associatie met ontlasting. Ook een nare associatie brengen de bruinhemden, de leden van de SA, de Sturmabteilung, een beruchte afdeling van de nazipartij voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Bruin kan een modekleur zijn en vrijwel elke herfst is er bruine kleding te koop.

Sommige mensen liggen graag te zonnebaden om bruin te worden.

Bruin of De Bruin is een veel voorkomende achternaam. Bruin is vaak de naam van een poppenbeer. Er bestaat zelfs een stripverhaal Bruintje de Beer.

In de elektronische kleurcode staat bruin voor het cijfer 1.

Bruin in de taal

• Bruingoed - artikelen in een winkel zoals hifi apparatuur
• Dat wordt me te bruin gebakken - dat gaat me te ver
• Bruinbrood - brood met een lichtbruine kleur dat meer vezels van de tarwekorrel bevat.
• Bruinkool - een vroege vorm van steenkool
• De bruine vloot
• Een (donker)bruin vermoeden - een somber voorgevoel
• Een bruin café - een gezellige kroeg