Stamceltransplantatie

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Een stamceltransplantatie, eerder beenmergtransplantatie, is een procedure in de geneeskunde die wordt toegepast als behandeling bij bloedkanker, zoals bij leukemie, multipel myeloom, plasmaceldyscrasie, bij lymfeklierkanker en enkele andere bloedziekten, zoals thalassemie, immuundeficiënties en aplastische anemie en die in de toekomst misschien ook bij andere ziekten kan worden gebruikt. Sinds 2022 wordt de autologe stamceltransplantatie in Nederland ook vergoed bij specifieke vormen van multiple sclerosis.

De patiënt krijgt een hoge dosis chemotherapie, eventueel gevolgd door radiotherapie, met het doel zieke cellen in het beenmerg te vernietigen of om het beenmerg te doden of verzwakken om ruimte te maken in de beenmergholte te maken voor stamcellen afkomstig van een donor.

De benodigde stamcellen werden voor 2004-2006 vooral uit het beenmerg gehaald, daarom sprak men van een beenmergtransplantatie. Dat gebeurt sinds 2008 alleen nog bij uitzondering. Stamcellen worden tegenwoordig vrijwel altijd rechtstreeks uit het bloed gehaald. Men spreekt dan van een stamceltransplantatie.

Vormen

Autoloog

Bij een autologe stamceltransplantatie worden stamcellen verzameld bij de patiënt zelf en vervolgens teruggegeven. De patiënt is zowel donor als ontvanger. Het voorvoegsel auto- betekent zelf in het Oudgrieks. Ook wordt het woord autogeen gebruikt.

Allogeen

Bij een allogene stamceltransplantatie worden stamcellen verzameld bij een verwante of niet-verwante donor en vervolgens aan de patiënt gegeven. Het voorvoegsel allo- betekent anders in het Oudgrieks.

Websites

• Hematon. Stamceltransplantatie. patiëntenorganisatie bloedkanker, lymfklierkanker en stamceltransplantatie
• Stichting tegen Kanker. Stamceltransplantaties. voor België
• kanker.nl. Wat is een stamceltransplantatie bij kanker?, oktober 2017. voor Nederland