Tweede Kamerverkiezingen 1972
| Tweede Kamerverkiezingen 1972 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Datum | 29 november 1972 | ||||||
| Land |  Nederland
| ||||||
| Te verdelen zetels | 150 | ||||||
| Opkomst | 83,50% | ||||||
| Resultaat | |||||||
| Grootste partij | PvdA | ||||||
| Nieuwe minister-president | Joop den Uyl | ||||||
| Begin regeerperiode | Den Uyl | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
De Tweede Kamerverkiezingen 1972 waren verkiezingen in Nederland voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 29 november 1972.
De verkiezingen werden gehouden na de ontbinding van de Tweede Kamer als gevolg van de val van het kabinet-Biesheuvel I.
Bij deze verkiezingen hadden voor het eerst ook 18- tot 21-jarigen actief stemrecht.
Uitslag
Opkomst en kiesdeler
| 1971 | 1972 | |||
|---|---|---|---|---|
| # stemmen | % | # stemmen | % | |
| Kiesgerechtigden | [1]8.048.726 | [2]8.916.947 | ||
| Niet opgekomen | 1.684.007 | 20,92[3] | 1.471.660 | 16,50[3] |
| Opkomst | 6.364.719 | 79,08[3] | 7.445.287 | 83,50[3] |
| Blanco/ongeldige stemmen | 46.567 | 0,73[4] | 51.242 | 0,69[4] |
| Geldige stemmen | 6.318.152 | 99,27[4] | 7.394.045 | 99,31[4] |
| Kiesdeler | 42.121 | - | 49.293 | - |
Verkiezingsuitslag naar partij
Het politieke beeld veranderde na deze verkiezingen drastisch. KVP en CHU verloren flink (resp. acht en vier zetels). PvdA en VVD wonnen resp. vier en zes zetels, terwijl ook de winst van de PPR fors was (van twee naar zeven zetels).
Winst was er verder voor de Boerenpartij (twee zetels), de CPN (winst één zetel) en voor nieuwkomer RKPN. Dankzij lijsttrekker Biesheuvel won de ARP, als enige confessionele regeringspartij, een zetel. DS'70 en D'66 verloren resp. twee en vijf zetels. De NMP verdween uit de Kamer.
| Partij | 1971 | 1972 | verschil | Zetelverdeling (grafisch) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # stemmen | %[5] | zetels | # stemmen | %[5] | zetels | % | zetels | |||
| PvdA | 1.554.280 | 24,60 | 39 | 2.021.454 | 27,34 | 43 | +2,74 | +4 |
| |
| KVP | 1.379.672 | 21,84 | 35 | 1.305.401 | 17,65 | 27 | -4,19 | -8 | ||
| VVD | 653.370 | 10,34 | 16 | 1.068.375 | 14,45 | 22 | +4,11 | +6 | ||
| ARP | 542.742 | 8,59 | 13 | 653.609 | 8,84 | 14 | +0,25 | +1 | ||
| PPR | 116.049 | 1,84 | 2 | 354.829 | 4,80 | 7 | +2,96 | +5 | ||
| CHU | 399.106 | 6,32 | 10 | 354.463 | 4,79 | 7 | -1,53 | -3 | ||
| CPN | 246.569 | 3,90 | 6 | 330.398 | 4,47 | 7 | +0,57 | +1 | ||
| D'66 | 428.067 | 6,78 | 11 | 307.048 | 4,15 | 6 | -2,63 | -5 | ||
| DS'70 | 336.719 | 5,33 | 8 | 304.714 | 4,12 | 6 | -1,21 | -2 | ||
| SGP | 148.192 | 2,35 | 3 | 163.114 | 2,21 | 3 | -0,14 | 0 | ||
| BP | 69.656 | 1,10 | 1 | 143.239 | 1,94 | 3 | +0,84 | +2 | ||
| GPV | 101.790 | 1,61 | 2 | 131.236 | 1,77 | 2 | +0,16 | 0 | ||
| PSP | 90.738 | 1,44 | 2 | 111.262 | 1,50 | 2 | +0,06 | 0 | ||
| RKPN | - | - | - | 67.658 | 0,92 | 1 | +0,92 | +1 | ||
| DMP[6] | - | - | - | 41.262 | 0,56 | 0 | +0,56 | 0 | ||
| NMP | 95.706 | 1,51 | 2 | 32.970 | 0,45 | 0 | -1,06 | -2 | ||
| Lijst Stam[7] | - | - | - | 1.547 | 0,02 | 0 | +0,02 | 0 | ||
| PvhR[8] | 477 | 0,01 | 0 | 656 | 0,01 | 0 | +0,00 | 0 | ||
| AWA[9] | - | - | - | 574 | 0,01 | 0 | +0,01 | 0 | ||
| NRP[10] | 23.047 | 0,36 | 0 | 236 | 0,00 | 0 | -0,36 | 0 | ||
| overige partijen in 1971 | 131.972 | 2,09 | 0 | - | - | - | -2,09 | 0 | ||
| Totaal | 6.318.152 | 100 | 150 | 7.394.045 | 100 | 150 | 0 | 0 | ||
Gekozen leden
Zie Samenstelling Tweede Kamer 1972-1977 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Kabinetsformatie
Zie Kabinetsformatie Nederland 1972-'73 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De vorige coalitie (KVP, VVD, ARP, CHU en DS'70) hield slechts een minimale meerderheid van 76 zetels, de linkse partijen (PvdA, PPR en D'66) beschikten niet over een meerderheid. De formatie was dan ook zeer langdurig en leidde pas in mei 1973 tot de vorming van het kabinet-Den Uyl dat bestond uit bewindslieden van PvdA, KVP, ARP, PPR en D'66.
Bronnen
- Tweede Kamer 29 november 1972 op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen; Historische uitslagen Tweede Kamer op opendata.cbs.nl
- Tweede-Kamerverkiezingen - 29 november 1972 op www.nlverkiezingen.com
- Uitgebrachte stemmen bij Tweede Kamerverkiezingen, per partij, in absolute aantallen vanaf 1946 op www.politiekcompendium.nl
Noten
- ↑ Inclusief 1.757 personen opgenomen in het Centraal Persoons Register.
- ↑ Inclusief 1.768 personen opgenomen in het Centraal Persoons Register.
- ↑ a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
- ↑ a b c d % van het aantal uitgebrachte stemmen.
- ↑ a b % van het aantal geldige stemmen.
- ↑ Democratische Middenpartij
- ↑ Lijst ir. W. Stam
- ↑ Partij van het Recht
- ↑ Anti-Woningnood Aktie
- ↑ Nieuwe Roomse Partij