Ubuntu Touch

Ubuntu Touch
	Het appoverzicht op Ubuntu Touch (16.04)
Ontwikkelaar(s)	UBports
OS-familie	Unix
Bronmodel	Open source
Uitgebracht	21 februari 2013 (11 jaar geleden)
Recentste uitgave	20.04 OTA-4 (30 januari 2024)
Codenaam	Focal Fossa
Onderhoudsversie	16.04 OTA-25 ; (31 maart 2023)
Kerneltype	Monolitisch (Linuxkernel)
Programmeertaal	C, Qt, QML, HTML5
Desktopomgeving	Lomiri
Licentie(s)	GPL en andere
Status	Actief
Website	Officiële website
Portaal	Informatica ; Vrije software

Ubuntu Touch is een mobiel besturingssysteem dat ontwikkeld wordt door UBports en de gemeenschap. Het systeem is beschikbaar voor telefoons en tablets, maar er wordt ook gewerkt aan een desktopversie.^[3]

Oorspronkelijk werd Ubuntu Touch ontwikkeld door Canonical, die ook het desktopbesturingsysteem Ubuntu ontwikkelt. Canonical zette de ontwikkeling in 2017 stop, waarna UBports de ontwikkeling overnam.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Toenmalig Canonical-bestuursvoorzitter Mark Shuttleworth kondigde op 31 oktober 2011 aan dat Ubuntu vanaf versie 14.04 ook smartphones en tablets zou gaan ondersteunen.

De aankondiging van het Ubuntu Touch-platform vond plaats op 2 januari 2013. Deze aankondiging werd voorafgegaan door een tijdklok die drie dagen eerder verscheen op de Ubuntu-website en bevatte de woorden: Zo dichtbij dat je het bijna kan aanraken, wat verwees naar touchscreens.

De eerste versie werd op 2 januari 2013 aangekondigd en officieel aan het publiek getoond op de Consumer Electronics Show van dat jaar.^[4] De Developer Preview (eerste versie voor ontwikkelaars) werd op 21 februari 2013 uitgebracht.^[5]

In februari 2024 werd aangekondigd dat Ubuntu Touch over zou stappen op semantische versienummering. Dit hield in dat iedere systeemupdate voorzien zou worden van een jaartal en maandnummer.^[6]

Functies[bewerken | brontekst bewerken]

Ubuntu Touch is gebaseerd op de desktopversie van Ubuntu, waarbij de standaard grafische interface van Ubuntu vervangen is door de mobiele versie van Unity (thans: Lomiri). Deze interface is gemaakt met Qt en QML.

Een van de meest opvallende eigenschappen is dat sommige apparaten met Ubuntu Touch kan worden aangesloten op een extern beeldscherm, waarna gebruik kan worden gemaakt van een volwaardige Ubuntu-desktopsessie. Hiervoor dient de telefoon/tablet in kwestie te beschikken over een mini-HDMI- dan wel USB-C-uitgang.

Voor het gebruik van Ubuntu Touch is geen account vereist. Wel kan optioneel in appwinkel OpenStore worden ingelogd om beoordelingen en recensies achter te laten.

Er worden meerdere keren per jaar systeemupdates uitgebracht die draadloos (OTA) worden uitgerold naar alle ondersteunde apparaten. Appupdates worden via OpenStore (zie hieronder) verspreid (met uitzondering van een paar systeemapps).

Apps[bewerken | brontekst bewerken]

De standaard appwinkel van Ubuntu Touch is OpenStore.^[7] Hiermee kunnen apps worden gedownload en bijgewerkt. Een account is niet nodig, behalve voor het beoordelen en recenseren van apps. Anno 2023 is er nog geen ondersteuning voor betaalde apps in OpenStore.

Er zijn 856 apps (platform-eigen+webapps; bladwijzers uitgezonderd) beschikbaar in OpenStore (stand: 25-02-2024).^[8]

Diverse apps beschikken over een automatisch gesplitste weergave als het apparaat 90 graden gedraaid wordt (landschapsmodus). Zo laat de berichtenapp (sms) bijvoorbeeld de berichtenlijst links en berichtinhoud rechts zien. Ook zijn er apps die zich anderzijds aanpassen, bijvoorbeeld de standaard webbrowser Morph die in landschapsmodus een tabbladenbalk toont.

Andere soorten apps[bewerken | brontekst bewerken]

Ook is er ondersteuning voor het installeren en gebruiken van desktopapps via de Libertine-sectie in de systeeminstellingen. Zo kan bijvoorbeeld webbrowser Firefox of fotobewerkingsprogramma GIMP geïnstalleerd worden. Daarnaast kunnen Ubuntu Touch-apps ook zonder OpenStore worden geïnstalleerd, met behulp van losse Click-bestanden (vergelijkbaar met APK-bestanden op Android). Tot slot is er ondersteuning voor het installeren van Android-apps via WayDroid (bij voorkeur) of Anbox.

Interface[bewerken | brontekst bewerken]

De interface berust sterk op gebaren. Elke rand van het scherm heeft een verschillende functie:

Korte veeg van rechts naar links: focus de laatstgebruikte app;
Lange veeg van rechts naar links: toon het overzicht met alle geopende apps;
Korte veeg van links naar rechts: toon de zijbalk met favoriete en geopende apps;
Lange veeg van links naar rechts (of drukken op Ubuntu-logo op de zijbalk): toon alle geïnstalleerde apps;
Veeg van boven naar beneden: open de meldingenbalk en snelle instellingen. Vegen over een specifiek pictogram opent de bij het pictogram behorende instellingen. Voorbeeld: vegen over het luidsprekerpictogram opent de geluidsinstellingen.

Daarnaast beschikken diverse apps over een menu of snelle actie die kan worden geactiveerd door over de pijl of tekst aan de onderkant van het scherm omhoog te vegen. In de agenda-app kan er op die manier bijvoorbeeld een nieuwe afspraak worden toegevoegd en in de standaard webbrowser Morph wordt zo het tabbladoverzicht getoond (laatstgenoemde alleen op telefoons - op andere apparaten worden tabbladen getoond).

Aan de zijbalk kunnen favoriete apps worden vast- of losgemaakt door de pictogrammen erop lang ingedrukt te houden.

Apparaten[bewerken | brontekst bewerken]

Voormalige apparaten[bewerken | brontekst bewerken]

In 2015 zijn er drie officiële Ubuntu Touch-apparaten uitgebracht. In januari 2015 kwam de Spaanse telefoonfabrikant Bq met de allereerste Ubuntu-telefoon, de BQ Aquaris E4.5.^[9] Kort daarna werd door het Chinese bedrijf Meizu de Meizu MX4 uitgebracht. Halverwege 2015 bracht bq ook de Aquaris E5 met Ubuntu uit. Ook volgde een tablet met Ubuntu Touch van BQ, de BQ M10 FHD.

Huidige apparaten[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds de overname door de UBports-gemeenschap is het aantal ondersteunde apparaten flink vergroot.^[10] De meeste van deze apparaten worden door de gemeenschap ondersteund, maar er zijn ook apparaten met officiële ondersteuning vanuit de fabrikant, zoals de Volla Phone en F(x)tec Pro1-X, die in samenwerking met het bekende platform XDA Developers wordt gemaakt.^[11]