Wikipedia:Wikiproject/Verzetskranten/Beginnetjes/Op wacht; voor God-Nederland-Oranje (verzetsblad, Den Haag)

Koppelingen toevoegen
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Op wacht
Ondertitel voor God-Nederland-Oranje
Plaats(en) van uitgave 's-Gravenhage
Verschijningsfrequentie 2 x per week, vanaf half juli 1944 wekelijks
Inhoud algemene artikelen, binnenlandse berichten en nieuwsberichten
Reproductiemethode gestencild
Oplage 12000
Datum eerste uitgave 25 januari 1944
Datum laatste uitgave 28 juni 1945
Taal Nederlands
Vervaardigers/redacteuren S. Lautenbach; J.A. Ages; J.J. van Staalduinen
Gerelateerde kranten Voor God en den koning; Nieuwsblad t.b.v. lezers 'Op wacht: voor God-Nederland-Oranje; God-Nederland-Oranje (verzetsblad, Den Haag); Op wacht: nieuwsbulletin Den Haag e.o.; De wachter; Op wacht; dagelijks nieuws (Rotterdam e.o.); Op wacht in Amsterdam
Nr. in DOP van L.E. Winkel 592
Beschrijving in catalogus 376313161
Portaal  Portaalicoon   Media

Op wacht: voor God-Nederland-Oranje was een verzetsblad uit de Tweede Wereldoorlog, dat van 25 januari 1944 tot 28 juni 1945 in 's-Gravenhage werd uitgegeven. Het blad verscheen aanvankelijk 2 maal per week, vanaf 19 juli 1944 wekelijks in een oplage van 12000 exemplaren. Het werd gestencild en de inhoud bestond voornamelijk uit algemene artikelen, binnenlandse berichten en nieuwsberichten.

Ontstaan[bewerken | brontekst bewerken]

Het blad 'Op Wacht' is ontstaan uit een verzetsgroep, waarvan de leden eerst meewerkten aan de uitgave en verspreiding van Voor God en den Koning. Eind 1943 startte de groep i.v.m. de groeiende organisatie een eigen blad met de titel God-Nederland-Oranje. Deze titel werd bij nader inzien minder geschikt geacht en daarom veranderd in 'Op Wacht: voor God-Nederland-Oranje'. De oprichters waren twee jonge ondergedoken tuinders: J.J. van Staalduinen[1] uit 's-Gravenzande en Sijbren Lautenbach uit Berlikum (Fr.). Beiden waren oud-militairen, die naast een aantal medewerkers in het land, ook medewerking kregen van een vakjournalist: J.A. Ages.

Doelen en organisatie[bewerken | brontekst bewerken]

De doelen van de uitgave waren om op christelijke grondslag voorlichting te geven aan het Nederlandse volk, en de financiële lasten van onderduikers en hun achterblijvende gezinnen te verlichten. In principe wilden de organisatoren niets weten van een gedrukte uitgave. De ervaring had geleerd, dat een drukkerij uiterst kwetsbaar was. Daarom werden in het hele land stencilposten - zogenaamde filialen - opgericht. Onder meer in Amsterdam, Barendrecht, Delft, Hillegom, Leiden, Naaldwijk, Rotterdam en Friesland. Vanuit het hoofdkantoor in Den Haag werden deze filialen per koerier van kopij voorzien. Dat gebeurde ook met een gedeelte van de oplage die bestemd was voor de overige gebieden. De stencilposten konden na eventuele arrestaties vrij eenvoudig naar omliggende plaatsen worden overgebracht, zodat het blad 'Op wacht' te allen tijde kon blijven verschijnen.

Slachtoffers[bewerken | brontekst bewerken]

Op 9 augustus 1944 werd Lautenbach bij een bezoek aan een blijkbaar 'besmet' adres in Delft door de Sipo (Sicherheitspolizei) neergeschoten en gevangen genomen. Hij herstelde enigszins, doch overleed op 25 april 1945[2][3] tijdens een transport uit het concentratiekamp Bergen-Belsen. Gedurende de gehele periode waarin het verzetsblad werd uitgegeven verloren enige tientallen medewerkers en medewerksters het leven.

Lokale voortzettingen[bewerken | brontekst bewerken]

Na het uitbreken van de Spoorwegstaking werd het vervoersprobleem voor 'Op wacht' groot. Ook werd gedacht dat de bevrijding zeer nabij was en dat werk van militaire aard een grotere urgentie had. Zo kwam het dat de uitgave tweemaal werd stopgezet. Toen bleek, dat de verwachte bevrijding uitbleef, werd de uitgave hervat. Intussen hadden enkele 'filiaalhouders' zelf het initiatief genomen tot het voortzetten van 'Op wacht'. Hieruit ontstonden Op wacht in Amsterdam en Nieuwsblad ten behoeve van de lezers van Op wacht. In Friesland was al vanaf mei 1944 De Wachter verschenen. Vanaf begin 1945 werden in Rotterdam en Den Haag naast het weekblad nog dagelijkse edities uitgegeven. De uitgave werd m.i.v. 9 mei 1945 legaal voortgezet onder de titel: Op wacht: weekblad voor den wederopbouw van het Koninkrijk.

Betrokken personen[bewerken | brontekst bewerken]

  • S. Lautenbach
  • J.A. Ages
  • J.J. van Staalduinen

Gerelateerde kranten[bewerken | brontekst bewerken]

Categorie:Nederlandse illegale pers in de Tweede Wereldoorlog

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Wikiproject/Verzetskranten/Beginnetjes/Op_wacht;_voor_God-Nederland-Oranje_(verzetsblad,_Den_Haag)&oldid=59809472"