Naar inhoud springen

Reisziekte

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Bewegingsziekte)
Zeeziekte, reisziekte, bewegingsziekte
Coderingen
ICD-10 T75.3
ICD-9 994.6
Portaal  Portaalicoon   Geneeskunde
Waarom word je wagenziek? - Universiteit van Nederland

Reisziekte (of kinetosis), ook wel visueel geïnduceerde bewegingsziekte genoemd, is geen echte ziekte maar een symptoom dat optreedt tijdens het zien van beweging. Het is een reactie van het menselijk lichaam op iets abnormaals, met name een afwijking tussen wat het lichaam verwacht en wat er werkelijk gebeurt.[1]

Vormen

[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn verschillende vormen; de bekendste zijn wagenziekte en zeeziekte. De schommelbeweging tijdens het vervoer met bijvoorbeeld een auto, een boot of een vliegtuig is de oorzaak. Zeeziekte komt bijvoorbeeld voor wanneer een schip over de lengte- en breedte-as beweegt bij ruwe zee. De signalen van het evenwichtsorgaan en de waargenomen horizon komen niet meer met elkaar overeen. Wagenziekte kan voorkomen als men een lange auto- of busreis moet maken, bijvoorbeeld om naar een verre vakantiebestemming te gaan. Ook als men bijvoorbeeld een boek leest in een auto kan wagenziekte voorkomen. Hierdoor is men niet bewust van de beweging van een auto. Daarom is het niet aan te raden om dit de doen als men weet dan men hier gevoelig voor is.

Overigens kunnen patiënten in elk vervoermiddel dat schommelt ziek worden, dus ook tijdens het berijden van dieren zoals een paard, olifant of kameel, maar ook tijdens een ritje in de theekopjes of achtbaan. Bewegingsziekte kan ook optreden door te kijken naar films die zijn opgenomen met een niet-stilstaande camera of bij het spelen van sommige videospellen.

Symptomen

[bewerken | brontekst bewerken]

Mechanisme

[bewerken | brontekst bewerken]

Bewegingsziekte ontstaat door een visueel-vestibulair conflict, met name door een tegenstrijdige input van de zintuigen. De hersenen krijgen informatie over beweging en positie van drie systemen: het evenwichtsorgaan in het binnenoor, de ogen en de proprioceptieve zintuigen (de informatie van spieren en gewrichten in vergelijking met de positie van het eigen lichaam). Met die informatie maakt ons brein een interne voorstelling van wat er aan de gang is, zoals in de auto rijden of op een boot varen. Bij bewegingsziekte komen de signalen van het evenwichtsorgaan en de waargenomen horizon komen niet meer met elkaar overeen.

Een controversiële hypothese is dat in vele gevallen reisziekte wordt veroorzaakt door een histamineoverschot. Vaak wordt een histamineoverschot mede veroorzaakt door een tekort aan het enzym diamineoxidase DAO, dat bij de stofwisseling de histamine afbreekt.

Tips om te voorkomen

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Bijzonder doeltreffende medicijnen tegen reisziekte zijn antihistaminica. Een combinatie van de werkzame stoffen cinnarizine (werkt voornamelijk in op het evenwichtsorgaan zelf) en dimenhydrinaat (werkt voornamelijk in de hersenstam en de kleine hersenen) werkt prima. Beide stoffen voorkomen symptomen van misselijkheid, maar hebben ook bijwerkingen zoals slaperigheid, vermoeidheid en een droge mond. Deze combinatie is alleen op voorschrift verkrijgbaar. Deze stoffen vindt men ook apart terug in speciale ‘reistabletjes’, maar hun werking is dan minder doeltreffend. Zij zijn enkel verkrijgbaar in de apotheek en dienen voorafgaand aan de reis te worden ingenomen.
  • Pleisters met scopolamine die op de huid worden gekleefd, zijn zéér effectief tegen reisziekte. Deze zijn niet in België verkrijgbaar, maar wel bijvoorbeeld in Nederland. Scopolamine is een stof die de prikkels naar het braakcentrum blokkeert. Deze stof is al lang bekend en werd zelfs tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de soldaten gegeven tijdens de landing in Normandië op D-day. Het wordt trouwens ook in de ruimte gebruikt door astronauten. Pleisters met scopolamine blijken effectiever te zijn dan orale inname.[2]
  • het eten van gember of kauwgom met munt- of gembersmaak stimuleert de werking van maag en darmen en vermindert de kans op reisziekte
  • Reisziekte kan tevens worden beperkt door recht naar voren te kijken in de richting waarin het voertuig gaat of je ogen op één punt naar buiten (bijvoorbeeld de horizon) te richten. Lezen of naar een scherm kijken doe je beter niet. En als het kan, zoals bijvoorbeeld op een boot, leg je je best neer als je je niet goed voelt.”
  • Over het algemeen geldt dat bij elke handeling waarbij de persoon met klachten zelf actief de besturing overneemt van zijn auto, van de boot, of het voertuig de klachten flink afnemen. De persoon wordt dan feitelijk gedwongen zich beter op de omgeving te oriënteren en om actief te anticiperen op komende bewegingen. Door dit te doen neemt de discrepantie tussen wat iemand voelt en wat iemand ziet af, waardoor ook de reisziekte afneemt.
  • Voeding: Voor de verschillende vormen van reisziekte is het aangeraden om voorafgaand aan de reis goed te eten. Eens je onderweg bent kun je best geen (te) vetrijke maaltijden meer nuttigen want deze liggen te zwaar op de maag.
  • Rust: Om het risico op wagenziekte te voorkomen is het helpt het meestal om voldoende uitgerust aan de reis te beginnen en tijdens een lange auto- of busreis om tussentijds te stoppen en een pauze te houden. Hierdoor stopt men de beweging tijdelijk. Ook kan men dan even uit de auto of bus stappen om de benen te strekken en een frisse neus te halen. Doorgaans begint de patiënt op te knappen zodra de beweging stopt; een malaisegevoel kan echter nog urenlang aanhouden.
  • Acupressuurbandjes werken zoals acupunctuur. Zo’n bandje drukt op een bepaalde meridiaan van je pols tijdens het reizen. Of dit middel altijd en voor iedereen werkt is nog niet helemaal wetenschappelijk bewezen. Volgens sommigen zou het dragen van een bandje een placebo-effect hebben. Uit studies bleek wel dat diegene die een bandje rond de pols hadden significant minder last hadden van reisziekte dan diegene die niets rond de pols hadden.

Over het algemeen hebben kinderen vaker last van reisziekte dan volwassenen: men kan eroverheen groeien.

Dieren

[bewerken | brontekst bewerken]

Ook dieren kunnen last van reisziekte hebben. Golven kunnen het evenwichtsorgaan van koeien, schapen, honden of varkens net zo goed ontregelen als dat van mensen. Niet alle dieren reageren echter hetzelfde bij reisziekte. Honden kunnen tijdens een autorit erg misselijk worden. Dit gaat meestal gepaard met braken, speekselen, rusteloosheid en opgewondenheid. Pony’s en paarden daarentegen kunnen niet overgeven vanwege de sterke sluitspier tussen slokdarm en maag. Ook ratten, konijnen en andere knaagdieren braken nooit.[3][4]

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reisziekte&oldid=67866747"