Toxoplasma gondii: verschil tussen versies
kGeen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 16: | Regel 16: | ||
}} |
}} |
||
'''''Toxoplasma gondii''''' is een [[soort]] in de taxonomische indeling van de [[Myzozoa]], een [[stam (biologie)|stam]] van microscopische [[Parasiet|parasitaire dieren]]. Het organisme komt uit het geslacht ''[[Toxoplasma]]'' en behoort tot de familie [[Sarcocystidae]]. ''Toxoplasma gondii'' werd in 1908 ontdekt door [[Charles Nicolle]] & [[Louis Manceaux]] tijdens een onderzoek naar [[Leishmania]] in een Noord Afrikaans knaagdier, de [[Noord-Afrikaanse goendi|goendi]].<ref>{{Citeer web |url=http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=563542|titel=Toxoplasma gondii|auteur=[[World Register of Marine Species]]|uitgever=''Marinespecies.org''|datum= |bezochtdatum=24 september 2011}}</ref> Dezelfde parasiet werd ook ontdekt door Alfonso Splendore bij konijnen. Deze parasiet veroorzaakt de ziekte [[Toxoplasmose]]. |
'''''Toxoplasma gondii''''' is een [[soort]] in de taxonomische indeling van de [[Myzozoa]], een [[stam (biologie)|stam]] van microscopische [[Parasiet|parasitaire dieren]]. Het organisme komt uit het geslacht ''[[Toxoplasma]]'' en behoort tot de familie [[Sarcocystidae]]. ''Toxoplasma gondii'' werd in 1908 ontdekt door [[Charles Nicolle]] & [[Louis Manceaux]] tijdens een onderzoek naar [[Leishmania]] in een Noord Afrikaans knaagdier, de [[Noord-Afrikaanse goendi|goendi]].<ref>{{Citeer web |url=http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=563542|titel=Toxoplasma gondii|auteur=[[World Register of Marine Species]]|uitgever=''Marinespecies.org''|datum= |bezochtdatum=24 september 2011}}</ref> Dezelfde parasiet werd ook ontdekt door Alfonso Splendore bij konijnen. Deze parasiet veroorzaakt de ziekte [[Toxoplasmose]]. |
||
== Bij de mens == |
|||
''Toxoplasma gondii'' is bij mensen een van de meest voorkomend parasieten in de ontwikkelde landen;<ref>{{cite web|title=Cat parasite linked to mental illness, schizophrenia|url=http://www.cbsnews.com/news/cat-parasite-toxoplasma-gondii-linked-to-mental-illness-schizophrenia/|publisher=CBS|accessdate=23 September 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=CDC – About Parasites|url=https://www.cdc.gov/parasites/about.html|accessdate=12 March 2013}}</ref> [[Serologie|serologische]] studies schatten dat 30–50% van de wereldbevolking blootgesteld is aan en besmet met ''Toxoplasma gondii'', ofschoon de besmettingsgraad duidelijk per land verschilt.<ref name="Global threat">{{cite journal | vauthors = Flegr J, Prandota J, Sovičková M, Israili ZH | title = Toxoplasmosis--a global threat. Correlation of latent toxoplasmosis with specific disease burden in a set of 88 countries | journal = PLOS ONE | volume = 9 | issue = 3 | pages = e90203 | date = March 2014 | pmid = 24662942 | pmc = 3963851 | doi = 10.1371/journal.pone.0090203 | quote = Toxoplasmosis is becoming a global health hazard as it infects 30-50% of the world human population. Clinically, the life-long presence of the parasite in tissues of a majority of infected individuals is usually considered asymptomatic. However, a number of studies show that this 'asymptomatic infection' may also lead to development of other human pathologies. ... The seroprevalence of toxoplasmosis correlated with various disease burden. Statistical associations does not necessarily mean causality. The precautionary principle suggests, however, that possible role of toxoplasmosis as a triggering factor responsible for development of several clinical entities deserves much more attention and financial support both in everyday medical practice and future clinical research. | bibcode = 2014PLoSO...990203F }}</ref><ref name=Pappas2009>{{cite journal | vauthors = Pappas G, Roussos N, Falagas ME | title = Toxoplasmosis snapshots: global status of Toxoplasma gondii seroprevalence and implications for pregnancy and congenital toxoplasmosis | journal = International Journal for Parasitology | volume = 39 | issue = 12 | pages = 1385–94 | date = October 2009 | pmid = 19433092 | doi = 10.1016/j.ijpara.2009.04.003 }}</ref> Zo blijkt bijvoorbeeld de hoogste besmettingsgraad in Frankrijk voor te komen, namelijk 84%.<ref name=Berdoy2000>{{cite journal | vauthors = Berdoy M, Webster JP, Macdonald DW | title = Fatal attraction in rats infected with Toxoplasma gondii | journal = Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences| volume = 267 | issue = 1452 | pages = 1591–4 | date = August 2000 | pmid = 11007336 | pmc = 1690701 | doi = 10.1098/rspb.2000.1182 }}</ref> Gewoonlijk treden bij besmetting alleen maar gedurende de eerste paar weken milde, griepachtige verschijnselen op.<ref name="Global threat" /><ref name=CDCdisease>{{cite web|title=CDC Parasites – Toxoplasmosis (Toxoplasma infection) – Disease|url=https://www.cdc.gov/parasites/toxoplasmosis/disease.html|accessdate=12 March 2013}}</ref><ref name = "Dubey_2010">{{cite book |last1=Dubey |first1=J. P. |title=Toxoplasmosis of Animals and Humans |date=2010 |edition=Second |pages=1−20 |chapter=General Biology |chapterurl=https://books.google.com/books?id=5Nm7t5p9APAC&lpg=PP1&pg=PA1#v=onepage&q&f=false |accessdate=1 February 2019 |publisher=Taylor and Francis Group |location=Boca Raton, London, New York |isbn=978-1-4200-9237-0}}</ref> Deze besmetting wordt de [[latent]]e periode genoemd en is onlangs in verband gebracht met tal van subtiele negatieve of pathologische gedragsveranderingen bij mensen, <ref name="Global threat" /><ref name=Cook2015>{{cite journal | vauthors = Cook TB, Brenner LA, Cloninger CR, Langenberg P, Igbide A, Giegling I, Hartmann AM, Konte B, Friedl M, Brundin L, Groer MW, Can A, Rujescu D, Postolache TT | title = "Latent" infection with Toxoplasma gondii: association with trait aggression and impulsivity in healthy adults | journal = Journal of Psychiatric Research | volume = 60 | issue = | pages = 87–94 | date = January 2015 | pmid = 25306262 | doi = 10.1016/j.jpsychires.2014.09.019 }}</ref><ref>{{cite journal | authors = Karen Sugden , Terrie E. Moffitt, Lauriane Pinto, Richie Poulton, Benjamin S. Williams, Avshalom Caspi | title = Is Toxoplasma Gondii Infection Related to Brain and Behavior Impairments in Humans? Evidence from a Population-Representative Birth Cohort | journal = PLOS ONE | volume = 11 | issue = 2 | pages = e0148435 | date = 17 February 2016 | doi = 10.1371/journal.pone.0148435| pmid = 26886853 | pmc = 4757034 | bibcode = 2016PLoSO..1148435S }}</ref>. Bij kinderen, [[Hiv/AIDS]]-patienten en anderen met een [[Immunocompromised|verzwakte immuniteit]] kan besmetting serieuze gevolgen en soms een dodelijk afloop hebben.<ref name=CDCdisease /><ref name = "Dubey_2010" /> |
|||
== De seksuele ontwikkelingscyclus van de parasiet == |
== De seksuele ontwikkelingscyclus van de parasiet == |
||
Versie van 5 dec 2019 17:51
| Toxoplasma gondii | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Toxoplasma gondii tachyzoïten | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Toxoplasma gondii Nicolle & Manceaux, 1908 | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
Toxoplasma gondii op  Wikispecies
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Toxoplasma gondii is een soort in de taxonomische indeling van de Myzozoa, een stam van microscopische parasitaire dieren. Het organisme komt uit het geslacht Toxoplasma en behoort tot de familie Sarcocystidae. Toxoplasma gondii werd in 1908 ontdekt door Charles Nicolle & Louis Manceaux tijdens een onderzoek naar Leishmania in een Noord Afrikaans knaagdier, de goendi.[1] Dezelfde parasiet werd ook ontdekt door Alfonso Splendore bij konijnen. Deze parasiet veroorzaakt de ziekte Toxoplasmose.
Bij de mens
Toxoplasma gondii is bij mensen een van de meest voorkomend parasieten in de ontwikkelde landen;[2][3] serologische studies schatten dat 30–50% van de wereldbevolking blootgesteld is aan en besmet met Toxoplasma gondii, ofschoon de besmettingsgraad duidelijk per land verschilt.[4][5] Zo blijkt bijvoorbeeld de hoogste besmettingsgraad in Frankrijk voor te komen, namelijk 84%.[6] Gewoonlijk treden bij besmetting alleen maar gedurende de eerste paar weken milde, griepachtige verschijnselen op.[4][7][8] Deze besmetting wordt de latente periode genoemd en is onlangs in verband gebracht met tal van subtiele negatieve of pathologische gedragsveranderingen bij mensen, [4][9][10]. Bij kinderen, Hiv/AIDS-patienten en anderen met een verzwakte immuniteit kan besmetting serieuze gevolgen en soms een dodelijk afloop hebben.[7][8]
De seksuele ontwikkelingscyclus van de parasiet
Deze vindt uitsluitend plaats in de kat of katachtige (= eindgastheer). De kat wordt besmet door het inslikken van infectieuze oöcysten of weefselcysten van prooidieren. Een oöcyst bestaat uit twee sporocysten met elk vier sporozoïten. Uit zowel sporozoïten als bradyzoïeten kunnen via schizogonie merozoïten ontstaan. Het merozoietstadium is het enige stadium dat in staat is tot seksuele reproductie. Hieruit ontstaan de gametocyten, de micro- en macrogameten. In de epitheelcellen van de dunne darm ontstaan uit de gametocyten weer oöcysten, die via de kattenfeces in het milieu terechtkomen. De kat is de eindgastheer en produceert gedurende hooguit 2 weken oöcysten. De oöcysten zijn pas infectieus na een rijpingsfase (sporulatie); deze duurt in een gematigd klimaat zoals in Nederland zo'n 2 tot 3 dagen. De oöcysten zijn erg resistent en kunnen meer dan een jaar infectieus blijven onder warme en vochtige omstandigheden. Infecties bij katachtigen zijn meestal symptoomloos, hoewel ook symptomatische infecties zijn beschreven.
De aseksuele ontwikkelingscyclus van de parasiet
Deze kan in elk type cel van de tussengastheer plaatsvinden (de mens, maar ook een grote variëteit aan dieren), behalve in de rode bloedcellen. Het actieve stadium van de parasiet is de tachyzoïet. Deze komt na het inslikken vrij uit de oöcyste of uit de weefselcyste, dringt de gastheercel binnen en deelt intracellulair. Het delingsproces gaat door tot de gastheercel barst. De vrijgekomen tachyzoïeten dringen direct weer nieuwe cellen binnen en beginnen opnieuw met delen. Door een nog niet geheel begrepen mechanisme ontstaat na enige tijd een omslag in dit proces en ontstaan weefselcysten. Deze bevatten bradyzoïeten, dat wil zeggen een veel trager stadium van de parasiet met een zeer laag stofwisselingsniveau en slechts weinig deling. De bradyzoïet bevindt zich in de intracellulaire weefselcyst met een diameter van ongeveer 100 μm en bevat enkele duizenden parasieten. De weefselcysten variëren in grootte (tot 200 μm) en bevatten wisselende aantallen parasieten, variërend van enkele tot 3000 bradyzoïeten.
Bij de mens vindt alleen de aseksuele cyclus plaats. 1 tot 2 weken na infectie komt de vorming van weefselcysten (met daarin bradyzoïeten) tot stand. De cysten kunnen zich in elk weefsel bevinden en handhaven, maar de organen die het meest worden aangedaan zijn hersenen, netvlies (ogen), spierweefsel en de hartspier. Deze weefselcysten zijn vrijwel rond en veroorzaken geen ontstekingsreactie in de omliggende weefsels. Het aantal en de lokalisatie van de weefselcysten kan variëren, evenals de schade die ze teweeg kunnen brengen.
-
Diagram -
Oöcyst -
Oöcyst met sporozoïten -
Oöcyst met sporozoïten -
Merozoït -
Gametocyt -
Sporocyst -
Tachyzoïten -
Twee tachyzoïten omgeven door een membraan -
Bradyzoït
,_100%C3%97..jpg)
Genoom
Het genoom is 60-80 Mbp groot en bestaat uit 11-14 chromosomen.[11][12] Er zijn 7800-10.000 voor eiwit coderende genen.[11]De database, ToxoDB, geeft genomische informatie over Toxoplasma.[13][14][15]
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|