Achmeta (gemeente): verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website Geavanceerde mobiele bewerking
geografie
Regel 21: Regel 21:
}}
}}
'''Achmeta''' ([[Georgisch]]: {{lang|ka|ახმეტის მუნიციპალიტეტი}}, ''Achmetis Munitsipaliteti'') is een [[Gemeenten van Georgië|gemeente]] in het noordoosten van [[Georgië]] met bijna 28.000 inwoners (2022), gelegen in de [[Bestuurlijke indeling van Georgië|regio]] (''mchare'') [[Kacheti]]. De gemeente, waarvan de [[Achmeta (plaats)|gelijknamige]] stad het bestuurlijke centrum is, heeft een oppervlakte van 2208 km². De gemeente is het brongebied van de grote [[Alazani]]rivier en ligt voor een groot deel in de [[Grote Kaukasus]], waarvan de historische regio [[Toesjeti]] aan de Europese kant van de waterscheiding ligt.
'''Achmeta''' ([[Georgisch]]: {{lang|ka|ახმეტის მუნიციპალიტეტი}}, ''Achmetis Munitsipaliteti'') is een [[Gemeenten van Georgië|gemeente]] in het noordoosten van [[Georgië]] met bijna 28.000 inwoners (2022), gelegen in de [[Bestuurlijke indeling van Georgië|regio]] (''mchare'') [[Kacheti]]. De gemeente, waarvan de [[Achmeta (plaats)|gelijknamige]] stad het bestuurlijke centrum is, heeft een oppervlakte van 2208 km². De gemeente is het brongebied van de grote [[Alazani]]rivier en ligt voor een groot deel in de [[Grote Kaukasus]], waarvan de historische regio [[Toesjeti]] aan de Europese kant van de waterscheiding ligt.

== Geografie ==
[[Bestand:Alazani River 2.jpg|miniatuur|260px|[[Alazani]]rivier bij [[Achmeta (plaats)|Achmeta]]]]
De gemeente Achmeta strekt zich in noord-zuid richting uit over ongeveer 80 kilometer, een groot en zeer bergachtig gebied. Het wordt in grote mate geografisch bepaald door het stroomgebied van de [[Alazani]]rivier en de [[Grote Kaukasus]]. De gemeente ligt ook deels aan de Europese kant van de Kaukasus [[bergkam]] en [[waterscheiding]], die door het noorden van de gemeente loopt en de historische regio [[Toesjeti]] scheidt van de rest van de gemeente. De westelijke begrenzing van de gemeente wordt geografisch bepaald door het [[Kachetigebergte]] en [[Gomborigebergte]] dat een zuidoostelijke verlenging daarvan is en een belangrijke bergrug vormt in de regio [[Kacheti]]. Beiden zijn de scheiding van de [[Alazani]] en [[Iori]] stroomgebieden. In het noorden scheidt het [[Atsoentagebergte]] de historische regio's Toesjeti en [[Chevsoeretië]].<ref name="GeomorphGeorgia">{{Citeer boek|titel=Geomorphology of Georgia|auteur=Levan Tielidze|medeauteurs=Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov|taal=en|URL=https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-319-77764-1|uitgever=Springer|plaats=|datum=2019|pagina's=1161|ISBN=978-3-319-77764-1|bezochtdatum=2022-07-02|hoofdstuk=10 Eastern Greater Caucasus}}</ref>

De historische regio en bergvallei Toesjeti met de oude dorpen zoals [[Omalo]] en [[Sjenako]] ligt omsloten door hoge bergruggen, wat het in de geschiedenis al isoleerde en in de [[21e eeuw]] nog steeds doet. De vallei is met de auto alleen te bereiken via de 2864 meter hoge [[Abanopas]]. Het gebied watert af door een smalle kloof naar het Russische [[Dagestan]]. De grens met [[Tsjetsjenië]] wordt gevormd door het hoge [[Pirikitagebergte]]. Dit gebergte wordt gekenmerkt door de hoogste bergen in de oostelijke helft van de Grote Kaukasus, met diverse toppen boven de 4000 meter boven zeeniveau, hoger dan de hoofdkam van de Grote Kaukasus. De [[Teboelosmta]] is met 4492 meter boven zeeniveau de hoogste berg van de gemeente op de grens met Rusland. Er liggen in de bergen rond Toesjeti een twintigtal (kleine) gletsjers met een totaal oppervlak van 2,42 km².{{refn|Tielidze, pagina 85.<ref name=glaciers>{{Citeer boek|titel=Glaciers of Georgia|auteur=Levan Tielidze|taal=en|URL=https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-319-50571-8|uitgever=Springer|plaats=|datum=2017|ISBN=978-3-319-50571-8|bezochtdatum=2022-07-15|hoofdstuk=3.2.12 Glaciers of the Pirikita Alazani River Basin}}</ref>}}

In het zuiden van de gemeente gaat het ruige berglandschap over in de [[Alazani]]vallei, de centrale vruchtbare vallei van [[Kacheti]] en een van de kerngebieden van de [[wijnbouw in Georgië]]. Het is met 500 meter het laagste deel van de gemeente. Het bovenste deel van de Alazani wordt gevormd door de [[Pankisi-kloof]] in het Kachetigebergte, dat het woongebied is van de [[Kisten (volk)|Kisten]], een Georgische etnisch Tsjetsjeense subgroep. In het noordwesten bij het driegemeentenpunt met [[Doesjeti (gemeente)|Doesjeti]] en [[Tianeti (gemeente)|Tianeti]] werd in 2018 in het Kachetigebergte een 3276 meter hoge naamloze berg vernoemd naar de uit het gemeentelijke dorp Alvani afkomstige Giorgi Antsoechelidze, een Georgische soldaat die door marteling omkwam in de [[Oorlog in Zuid-Ossetië (2008)|Russisch-Georgische oorlog]] van 2008.<ref>{{Citeer web | url=https://mod.gov.ge/en/news/read/6972/the-mountain-summit-in-tusheti-was-named-after-the-georgian-hero-giorgi-antsukhelidze | titel=The Mountain Summit in Tusheti was Named after the Georgian Hero - Giorgi Antsukhelidze | datum=2018-11-08 | bezochtdatum=2022-07-22 | werk=Ministry of Defence of Georgia | taal=en }}</ref> De berg ligt op de waterscheiding van de rivieren Iori, Alazani en Psjavi [[Aragvi]].

Achmeta grenst in het noordwesten aan de gemeente [[Doesjeti (gemeente)|Doesjeti]], in het westen aan [[Tianeti (gemeente)|Tianeti]] (beiden in [[Mtscheta-Mtianeti]]), in het zuiden een kort segment aan [[Sagaredzjo (gemeente)|Sagaredzjo]] en in het oosten aan [[Telavi (gemeente)|Telavi]]. Tenslotte grenst de gemeente in het noorden, in Toesjeti, aan de [[Rusland|Russische]] deelrepublieken [[Tsjetsjenië]] en [[Dagestan]].


==Demografie==
==Demografie==
Regel 39: Regel 49:
|}
|}


==Administratieve onderverdeling==
== Administratieve onderverdeling ==
[[Bestand:Upper Omalo (cropped).JPG|miniatuur|260px|[[Omalo]] in [[Toesjeti]]]]
De gemeente Achmeta is administratief onderverdeeld in 15 gemeenschappen ({{lang|ka|თემი}}, temi) met in totaal 107 dorpen ({{lang|ka|სოფელი}}, sopeli) en één stad ({{lang|ka|ქალაქი}}, kalaki).<ref name=census2014detail>{{Citeer web | url=http://census.ge/files/pdf/2014-wlis-aRweris-ZiriTadi-Sedegebi.pdf |formaat=pdf |titel=Main Results of the 2014 Census (Publication) |werk=Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) |paginas=p.134-139 |datum=2016-04-28 |bezochtdatum=2022-07-25 |taal=ka }}</ref>
De gemeente Achmeta is administratief onderverdeeld in 15 gemeenschappen ({{lang|ka|თემი}}, temi) met in totaal 107 dorpen ({{lang|ka|სოფელი}}, sopeli) en één stad ({{lang|ka|ქალაქი}}, kalaki).<ref name=census2014detail>{{Citeer web | url=http://census.ge/files/pdf/2014-wlis-aRweris-ZiriTadi-Sedegebi.pdf |formaat=pdf |titel=Main Results of the 2014 Census (Publication) |werk=Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) |paginas=p.134-139 |datum=2016-04-28 |bezochtdatum=2022-07-25 |taal=ka }}</ref>


Regel 133: Regel 144:


== Vervoer ==
== Vervoer ==
[[Bestand:2019 - Tusheti National Park - the view from Abano pass.jpg|miniatuur|260px|[[Abanopas]] naar [[Toesjeti]]]]
Achmeta is met de rest van [[Kacheti]] en het land verbonden via twee belangrijke wegen langs de noord- en zuidkant van de [[Alazani]]-vallei: de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|nationale route Sh43]] ([[Tianeti (plaats)|Tianeti]] - [[Kvareli (stad)|Kvareli]] - [[Lagodechi (plaats)|Lagodechi]]) en de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|Sh42]] ([[Achmeta (plaats)|Achmeta]] - [[Telavi (stad)|Telavi]] - [[Goerdzjaani (stad)|Goerdzjaani]] - [[Bakoertsiche]] [[S5 (Georgië)|S5]]). Deze twee wegen via het gemeentelijk centrum Achmeta zijn de levensaders van de [[Wijnbouw in Georgië|wijnregio]] rond de Alazani.
Achmeta is met de rest van [[Kacheti]] en het land verbonden via twee belangrijke wegen langs de noord- en zuidkant van de [[Alazani]]-vallei: de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|nationale route Sh43]] ([[Tianeti (plaats)|Tianeti]] - [[Kvareli (stad)|Kvareli]] - [[Lagodechi (plaats)|Lagodechi]]) en de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|Sh42]] ([[Achmeta (plaats)|Achmeta]] - [[Telavi (stad)|Telavi]] - [[Goerdzjaani (stad)|Goerdzjaani]] - [[Bakoertsiche]] [[S5 (Georgië)|S5]]). Deze twee wegen via het gemeentelijk centrum Achmeta zijn de levensaders van de [[Wijnbouw in Georgië|wijnregio]] rond de Alazani.


Andere belangrijke wegen naar de noordelijke uithoeken van de gemeente zijn de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#151-200|Sh183]] via [[Matani]] naar de dorpen in de [[Pankisi-kloof]] en de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|Sh44]] naar [[Omalo]] in [[Toesjeti]]. Beide wegen zijn de enige wegen die naar deze gebieden ontsluiten. Een rechtstreekse verbinding tussen Pankisi en Toesjeti, en tussen Pankisi en [[Sjatili]] in [[Chevsoeretië]] werd voorgesteld maar is in de ijskast gezet onder protest uit de maatschappij.<ref>{{Citeer web | url=https://oc-media.org/georgia-likely-to-scrap-most-of-controversial-mountain-road/ | titel=Georgia ‘likely to scrap’ most of controversial mountain road datum=2019-02-20 | bezochtdatum=2022-07-25 | werk=Open Caucasus Media| taal=en }}</ref>
Andere belangrijke wegen naar de noordelijke uithoeken van de gemeente zijn de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#151-200|Sh183]] via [[Matani]] naar de dorpen in de [[Pankisi-kloof]] en de beruchte weg via de 2864 meter hoge [[Abanopas]] naar [[Omalo]] in [[Toesjeti]] ([[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|Sh44]]). Beide wegen zijn de enige wegen die naar deze gebieden ontsluiten. Een rechtstreekse verbinding tussen Pankisi en Toesjeti, en tussen Pankisi en [[Sjatili]] in [[Chevsoeretië]] werd voorgesteld maar is in de ijskast gezet onder protest uit de maatschappij.<ref>{{Citeer web | url=https://oc-media.org/georgia-likely-to-scrap-most-of-controversial-mountain-road/ | titel=Georgia ‘likely to scrap’ most of controversial mountain road datum=2019-02-20 | bezochtdatum=2022-07-25 | werk=Open Caucasus Media| taal=en }}</ref>


==Zie ook==
== Zie ook ==
{{Commonscatklein|Akhmeta Municipality}}
{{Commonscatklein|Akhmeta Municipality}}
* {{ka}} [https://akhmeta.gov.ge/ Website gemeente Achmeta]
* {{ka}} [https://akhmeta.gov.ge/ Website gemeente Achmeta]

Versie van 26 jul 2022 00:15

Achmeta
ახმეტის მუნიციპალიტეტი
Gemeente in Georgië Vlag van Georgië
Kaart van Achmeta
Geografie
Regio Kacheti
Hoofdplaats Achmeta
Coördinaten 42°16'39"NB, 45°29'56"OL
Bevolking
Inwoners (2022) Gedaald 27.833[1]
(12,6 inw./km²)
Bestuur
Burgemeester Alex Pitschelaoeri (2021-)
Overige informatie
Tijdzone UTC+4
Website akhmeta.gov.ge
Foto's
Achmeta: veel bergen en kloven.
Achmeta: veel bergen en kloven.
Portaal  Portaalicoon   Georgië

Achmeta (Georgisch: ახმეტის მუნიციპალიტეტი, Achmetis Munitsipaliteti) is een gemeente in het noordoosten van Georgië met bijna 28.000 inwoners (2022), gelegen in de regio (mchare) Kacheti. De gemeente, waarvan de gelijknamige stad het bestuurlijke centrum is, heeft een oppervlakte van 2208 km². De gemeente is het brongebied van de grote Alazanirivier en ligt voor een groot deel in de Grote Kaukasus, waarvan de historische regio Toesjeti aan de Europese kant van de waterscheiding ligt.

Geografie

Alazanirivier bij Achmeta

De gemeente Achmeta strekt zich in noord-zuid richting uit over ongeveer 80 kilometer, een groot en zeer bergachtig gebied. Het wordt in grote mate geografisch bepaald door het stroomgebied van de Alazanirivier en de Grote Kaukasus. De gemeente ligt ook deels aan de Europese kant van de Kaukasus bergkam en waterscheiding, die door het noorden van de gemeente loopt en de historische regio Toesjeti scheidt van de rest van de gemeente. De westelijke begrenzing van de gemeente wordt geografisch bepaald door het Kachetigebergte en Gomborigebergte dat een zuidoostelijke verlenging daarvan is en een belangrijke bergrug vormt in de regio Kacheti. Beiden zijn de scheiding van de Alazani en Iori stroomgebieden. In het noorden scheidt het Atsoentagebergte de historische regio's Toesjeti en Chevsoeretië.[2]

De historische regio en bergvallei Toesjeti met de oude dorpen zoals Omalo en Sjenako ligt omsloten door hoge bergruggen, wat het in de geschiedenis al isoleerde en in de 21e eeuw nog steeds doet. De vallei is met de auto alleen te bereiken via de 2864 meter hoge Abanopas. Het gebied watert af door een smalle kloof naar het Russische Dagestan. De grens met Tsjetsjenië wordt gevormd door het hoge Pirikitagebergte. Dit gebergte wordt gekenmerkt door de hoogste bergen in de oostelijke helft van de Grote Kaukasus, met diverse toppen boven de 4000 meter boven zeeniveau, hoger dan de hoofdkam van de Grote Kaukasus. De Teboelosmta is met 4492 meter boven zeeniveau de hoogste berg van de gemeente op de grens met Rusland. Er liggen in de bergen rond Toesjeti een twintigtal (kleine) gletsjers met een totaal oppervlak van 2,42 km².[4]

In het zuiden van de gemeente gaat het ruige berglandschap over in de Alazanivallei, de centrale vruchtbare vallei van Kacheti en een van de kerngebieden van de wijnbouw in Georgië. Het is met 500 meter het laagste deel van de gemeente. Het bovenste deel van de Alazani wordt gevormd door de Pankisi-kloof in het Kachetigebergte, dat het woongebied is van de Kisten, een Georgische etnisch Tsjetsjeense subgroep. In het noordwesten bij het driegemeentenpunt met Doesjeti en Tianeti werd in 2018 in het Kachetigebergte een 3276 meter hoge naamloze berg vernoemd naar de uit het gemeentelijke dorp Alvani afkomstige Giorgi Antsoechelidze, een Georgische soldaat die door marteling omkwam in de Russisch-Georgische oorlog van 2008.[5] De berg ligt op de waterscheiding van de rivieren Iori, Alazani en Psjavi Aragvi.

Achmeta grenst in het noordwesten aan de gemeente Doesjeti, in het westen aan Tianeti (beiden in Mtscheta-Mtianeti), in het zuiden een kort segment aan Sagaredzjo en in het oosten aan Telavi. Tenslotte grenst de gemeente in het noorden, in Toesjeti, aan de Russische deelrepublieken Tsjetsjenië en Dagestan.

Demografie

Begin 2022 telde de gemeente Achmeta 27.833 inwoners,[1] een daling van ruim 11% ten opzichte van de volkstelling van 2014. De bevolking van Achmeta bestond in 2014 voor 79% uit Georgiërs. De tweede grootste groep waren de bijna 5.500 Kisten (17,3%), een etnische subgroep van de Tsjetsjenen in Georgië die voornamelijk woonachtig zijn in de Pankisi-kloof. Achmeta heeft daarmee 96% van de Georgische Kisten in haar gemeente. Andere minderheden zijn Osseten (2,2%) en kleine groepen Azerbeidzjanen, Armeniërs en Russen. De religieuze samenstelling volgt de etnische, met 79% volgers van de Georgisch-Orthodoxe Kerk, 18,9% moslims, met nog 0,6% jehova's en enkele tientallen protestanten.

Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Achmeta
1923 1939 1959 1970 1979 1989 2002 2014 2021 2022
Gemeente Achmeta - - 7.141 Gestegen 40.960 Gestegen 43.587 Gestegen 42,254 Gedaald 41.641 Gedaald 31.461 Gedaald 28.853 Gedaald 27.833
Achmeta 2.114 - Gestegen 6.836 Gestegen 8.205 Gestegen 9.018 Gedaald 8.970 Gedaald 8.571 Gedaald 7.105 Gedaald 6.363 Gedaald 6.160
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[6] Noot:[8]

Administratieve onderverdeling

Omalo in Toesjeti

De gemeente Achmeta is administratief onderverdeeld in 15 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 107 dorpen (სოფელი, sopeli) en één stad (ქალაქი, kalaki).[9]

Bestuur

De gemeenteraad (Georgisch: საკრებულო, sakrebulo) van Achmeta is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 30 leden: 20 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 10 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.[10] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 16 districtszetels.

Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Alex Pitschelaoeri van Georgische Droom met 53,7% van de stemmen gekozen tot burgemeester. De 10 districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (8) en Verenigde Nationale Beweging (2) gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (46,4%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (41,4%) en Voor Georgië (3,1%). Zeven andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.[11][12]

Partij 2017 [13] 2021 [14] Samenstelling Sakrebulo (zetels per partij)
  Georgische Droom (GD) 21 18                                    
  Verenigde Nationale Beweging (UNM) 4 11                    
  Voor Georgië 1  
  Europees Georgië (EG) 2
  Onafhankelijk Raadslid 2
  Alliantie van Patriotten (AP) 1
  Georgische Arbeiderspartij 1
Total 31 30  

Vervoer

Abanopas naar Toesjeti

Achmeta is met de rest van Kacheti en het land verbonden via twee belangrijke wegen langs de noord- en zuidkant van de Alazani-vallei: de nationale route Sh43 (Tianeti - Kvareli - Lagodechi) en de Sh42 (Achmeta - Telavi - Goerdzjaani - Bakoertsiche S5). Deze twee wegen via het gemeentelijk centrum Achmeta zijn de levensaders van de wijnregio rond de Alazani.

Andere belangrijke wegen naar de noordelijke uithoeken van de gemeente zijn de Sh183 via Matani naar de dorpen in de Pankisi-kloof en de beruchte weg via de 2864 meter hoge Abanopas naar Omalo in Toesjeti (Sh44). Beide wegen zijn de enige wegen die naar deze gebieden ontsluiten. Een rechtstreekse verbinding tussen Pankisi en Toesjeti, en tussen Pankisi en Sjatili in Chevsoeretië werd voorgesteld maar is in de ijskast gezet onder protest uit de maatschappij.[15]

Zie ook

Commons heeft mediabestanden in de categorie Akhmeta Municipality.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Achmeta_(gemeente)&oldid=62504582"