Senaki (gemeente)
Gemeente in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Locatie in Georgië | |||
| |||
| Geografie | |||
| Regio | Samegrelo-Zemo Svaneti | ||
| Hoofdplaats | Senaki | ||
| Oppervlakte | 520.7 km² [1] | ||
| Hoogste punt | 460 m | ||
| Coördinaten | 42° 16′ NB, 42° 4′ OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2023) | 32.157 [2] (61,8 inw./km²) | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (99,6%) | ||
| Religie (2014) | Georgisch-Orthodox (99,1%) | ||
| Bestuur | |||
| Burgemeester | Vachtang Gadelia (2021-) | ||
| Overige informatie | |||
| Eerdere namen | (Micha-)Tschakaja (1935-1990) | ||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Website | senaki.gov.ge | ||
| Senaki in Samegrelo-Zemo Svaneti | |||
  | |||
| Foto's | |||
| |||
| Uitzicht over Senaki | |||
| |||
Senaki (Georgisch: სენაკის მუნიციპალიტეტი, Senakis moenitsipaliteti) is een gemeente in het westen van Georgië met 32.157 inwoners (2023), gelegen in de regio Samegrelo-Zemo Svaneti. De gelijknamige stad is het bestuurlijk centrum. De gemeente heeft een oppervlakte van 520,7 km² en ligt in het Colchis-laagland. De Rioni stroomt door de gemeente.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Het gebied van Senaki is al sinds de oudheid bewoond, en speelde een belangrijke rol in het oude Colchis, met name rond de Techoeri, waar een van de grootste centra van het koninkrijk was gevestigd. Vanaf het einde van de 4e eeuw kwam de residentie van de Eristavi van het koninkrijk Egrisi in Nokalakevi (Archaeopolis) te liggen. Vanaf het midden van de middeleeuwen was de rol van het gebied uitgespeeld, en viel het onder het Koninkrijk Georgië. Met diens ineenstorting in de 15e eeuw werd het gebied van Senaki onderdeel van het vorstendom Mingrelië (of ook wel Odisji) tot de Russische annexatie in de 19e eeuw.
In Russisch Rijk[bewerken | brontekst bewerken]
In de 19e eeuw werd het gebied ingedeeld bij het gouvernement Koetais, waarbinnen het onderdeel werd van de oejezd (provincie) Senaki dat het territorium van de hedendaagse gemeenten Abasja, Martvili, Tsjchorotskoe, Senaki en het zuidelijke deel van Chobi omvatte. Het oejezd had in 1897 in totaal 115.785 inwoners.[3]
Met de opening van de Tbilisi - Poti spoorlijn in 1870 kwam de stad Senaki op. Op de plek van het station, 7 kilometer van het oorspronkelijke dorp, ontstond een nieuw centrum van Senaki, dat in 1921 tot stad gepromoveerd werd. Het oorspronkelijke dorp werd omgedoopt tot Dzveli (Oud) Senaki, en het huidige Senaki werd Achalsenaki (Nieuw-Senaki).[4]
In de Sovjet-Unie[bewerken | brontekst bewerken]
Met de bestuurlijke herindelingen van de Sovjet-Unie in 1930 werd het rajon Senaki gevormd,[5] waar in 1935 het rajon Abasja van afgesplitst werd. In de jaren 1930 en 1940 de spoorverbinding via Zoegdidi en Soechoemi naar Adler in Rusland in delen open, wat Senaki tot een belangrijk punt in het Georgische spoorwegnetwerk maakte.
Vanaf 1935 had Senaki de naam Micha-Tschakaja (Russisch: Миха-Цхакая, Micha-Tschakaya), naar de Georgische bolsjewiek en revolutionair Michail Tschakaya (1865–1950).[4] Hij was een van de vijf ondertekenaars van de verklaring ter vorming van de Sovjet-Unie in 1922, en leider van de georgische SSR tussen 1923 en 1931. De naam Micha-Tschakaja werd in 1976 ingekort naar Tschakaja, en in 1990 werd tijdens de Georgische de-Sovjetisering van plaatsnamen de naam Senaki weer teruggegeven.
In onafhankelijk Georgië[bewerken | brontekst bewerken]
In 1995 werd het district Senaki ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Samegrelo-Zemo Svaneti, en in 2006 werd het district omgevormd naar gemeente. Door de aanwezigheid van een luchtmachtbasis ten zuiden van de stad Senaki werd het gebied een belangrijk doelwit van Russische bombardementen en bezetting gedurende de Russisch-Georgische Oorlog in augustus 2008.[6][7][8]
Geografie[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente Senaki grenst in het westen aan de gemeente Chobi, in het noorden aan Tsjchorotskoe, in het noordoosten aan Martvili, in het zuidoosten aan Abasja en in het zuiden aan de gemeente Lantsjchoeti (regio Goeria).
Senaki ligt gedeeltelijk in het Colchis-laagland, langs beide oevers van de Rioni, terwijl het noordelijke deel in het Odisji-plateau ligt, dat een hoogte heeft tot ruim 200 meter boven zeeniveau. Aan de oostelijke kant, langs de stad Senaki rijst een beboste heuvelrug uit het landschap op, met een maximale hoogte van ruim 460 meter boven zeeniveau, wat ook het hoogste punt van de gemeente is. Verder stromen verschillende rechterzijrivieren van de Rioni in nood-zuidrichting door de gemeente, zoals de Techoeri en Tsivi. De zuidoever van de Rioni in de gemeente is onderdeel van het Nationaal park Kolcheti, een wetland dat op de werelderfgoedlijst staat van UNESCO.
Demografie[bewerken | brontekst bewerken]
Begin 2023 telde de gemeente Senaki 32.157 inwoners,[2] een daling van bijna 19% ten opzichte van de volkstelling van 2014. Het aantal inwoners in de stad Senaki daalde in dezelfde periode met 21%.
| Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Senaki | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1897 | 1922 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002[9] | 2014 | 2020 | 2023 | |||||||
| Gemeente Senaki | - | - | - | 46.797 |  47.553 |
50.336 |
50.774 |
52.681 |
 52.112 |
39.652 |
35.022 |
32.157
| ||||||
| Senaki | 1.248 | 4.524 |
5.498 |
12.120 |
17.907 |
25.354 |
27.030 |
29.161 |
28.082 |
21.596 |
18.705 |
17.053
| ||||||
| Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[10][11][3] Noot:[9] | ||||||||||||||||||
Etniciteit en religie[bewerken | brontekst bewerken]
De bevolking van Senaki was volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel mono-etnisch Georgisch (99,6%), waarbij enkele tientallen Russen, Armeniërs en Assyriërs de grootste groepen etnische minderheden zijn. Zij wonen allen voornamelijk in de stad Senaki.[13] Volgens dezelfde volkstelling was 99,1% van de bevolking Georgisch-Orthodox. De enige geloofsminderheid waren enkele tientallen jehova's.[14]
Administratieve onderverdeling[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente Senaki is administratief onderverdeeld in 14 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 63 dorpen (სოფელი, sopeli) en één stad (ქალაქი, kalaki), het bestuurlijk centrum Senaki.[1]
Bestuur[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeenteraad (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) van Senaki is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 33 leden: 22 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 11 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.[15] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 18 districtszetels.
Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Vachtang Gadelia van Georgische Droom met 54,3% van de stemmen gekozen tot burgemeester, via een tweede ronde tegen een kandidaat van Verenigde Nationale Beweging. De elf districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (7) en Verenigde Nationale Beweging (4) gegaan. De oppositiepartij Verenigde Nationale Beweging behaalde de meeste proportionele stemmen (39,9%), gevolgd door Georgische Droom (38,2%) en Voor Georgië (15,6%). Negen andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.[16][17]
Senaki was een van de slechts zeven gemeenten waar de heersende Georgische Droom partij geen meerderheid wist te behalen.[18] De gespleten politieke verhoudingen zorgden voor een slepende lokale politieke crisis, die begon met de verkiezing van de voorzitter van de raad. Dit leidde er toe wat er districtslid van de Verenigde Nationale Beweging zijn mandaat opgaf, en de centrale verkiezingscommissie aldus een tussentijdse verkiezing uitschreef in een van de districten.[19] Deze werd geboycot door de oppositiepartijen, wat resulteerde in de verkiezing op 1 oktober 2022 van de Georgische Droom kandidaat met 96,7%,[20] ten koste van een zetel van de Verenigde Nationale Beweging, waardoor het politieke machtsevenwicht in de raad omsloeg.
| Samenstelling Sakrebulo (zetels per partij) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Partij | 2017[21] | 2021[22] | ||
| Georgische Droom (GD) | 26 | 17 | ||
| Verenigde Nationale Beweging (UNM) | 4 | 12 | ||
| Voor Georgië | 4 | |||
| Europees Georgië (EG) | 2 | |||
| Alliantie van Patriotten (AP) | 1 | |||
| Totaal | 33 | 33 | ||
Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]
-7.jpg)
.jpg)
In de gemeente zijn diverse historische bezienswaardigheden uit de Egrisi bloeiperiode, veelal in ruïne:
- Nokalakevi (Archaeopolis), residentie van de Eristavi van het koninkrijk Egrisi. De ruïnes liggen aan de rivier Techoeri.
- Fort Sjchepi, een middeleeuws fort op een heuvel boven Dzveli Senaki uit de 4e tot 17e eeuw.[23]
- Andere forten, zoals Medzji, Eki en Kotianeki.
- De stad Senaki kent enkele monumenten uit de Sovjet bloeiperiode, met als hoogtepunt het Akaki Chorava theater uit 1959.
- Ten zuiden van de Rioni ligt een deel van de gemeente in het Nationaal park Kolcheti.
- Zwavel- en heetwaterbronnen bij Nokalakevi
Vervoer[bewerken | brontekst bewerken]
De belangrijkste hoofdweg in Georgië, S1 / E60 (Tbilisi - Zoegdidi - Abchazië), passeert door de gemeente en doet de hoofdplaats Senaki aan. De S2 / E70 takt in de gemeente van de S1 af en voert naar Poti, Batoemi en de Turkse grens. Tevens passeren de belangrijke noord-zuid regionale hoofdwegen nationale route Sh5 en nationale route Sh6 de gemeente. De Poti - Tbilisi en Zoegdidi - Tbilisi spoorlijnen komen in Senaki samen. Hiermee is de gemeente ook per spoor verbonden aan centrale infrastructuur.
Stedenbanden[bewerken | brontekst bewerken]
Senaki heeft stedenbanden met:[24]
Rakvere (Estland)
Bila Tserkva ( Oekraïne)
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 