Corticotrofe cel: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 10 jan 2024 23:43

Mee bezig

Aan dit artikel of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt.
Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

Een corticotrofe cel of corticotrope cel is een basofiele cel in de hypofysevoorkwab, die pro-opiomelanocortine (POMC) produceert dat wordt gesplitst in adrenocorticotropine (ACTH), β-lipotropine (β-LPH) en melanocyt-stimulerend hormoon (MSH).

Deze cellen worden gestimuleerd door het corticotropin-releasing hormone (CRH). Ze vormen 15-20% van de cellen in de hypofysevoorkwab. De afgifte van ACTH uit de corticotrofe cellen wordt gecontroleerd door CRH, dat wordt gevormd in de cellichamen van parvocellulaire neurosecretoire cellen in de paraventriculaire kern van de hypothalamus en via het hypofyse-portaalsysteem naar de corticotrofe cellen in de hypofysevoorkwab gaat. Het adrenocorticotropine hormoon stimuleert de bijnierschors om glucocorticoïden vrij te geven en speelt een belangrijke rol in de stressrespons.^[1]

Functie

Pro-opiomelanocortine (POMC) wordt via proteolytische splitsing in de corticotrofe cellen afgebroken tot verschillende peptidehormonen.

De primaire functie van de corticotrofe cellen is het produceren van het pro-opiomelanocortine (POMC) als reactie op de afgifte van corticotropin-releasing hormone (CRH) uit de hypothalamus. Naast de synthese in de corticotrofe cellen wordt POMC ook gesynthetiseerd in melanotrofe cellen, de nucleus arcuatus van de hypothalamus en melanocyten.^[2] POMC ondergaat differentiële splitsing in verschillende peptidehormonen, afhankelijk van de cel waarin het wordt gesynthetiseerd. Het varieert ook afhankelijk van de diersoort. POMC in de corticotrofe cellen van mensen wordt proteolytisch gesplitst door proproteïneconvertasen in ACTH en β-lipotropine.^[3] Bij ratten wordt het ACTH echter verder gesplitst in α-MSH en CLIP in de corticotroop.^[2] Deze peptidehormonen worden opgeslagen in blaasjes in de corticotrofe cellen en komen vrij als reactie op CRH-stimulatie vanuit de hypothalamus. Deze blaasjes verlaten vervolgens de hypofysevoorkwab en gaan via het hart en vaatstelsel door het lichaam naar hun doelweefsels.^[4]

Hormonen afgeleid van POMC
Hormoon	Belangrijkste doelen	Effecten
ACTH	Bijnierschors	Glucocorticoïdsynthese
α-MSH, β-MSH, γ-MSH	Huidcellen (Melanocyten), Hersenen, Exocriene klieren	Kleuring van haar en huid, Honger verzadiging, Gewichtshomeostase^[4]
CLIP	Alvleesklier	Insuline secretagogen, stimuleert de afgifte van insuline^[5]
β-lipotropine, γ-lipotropine	Vetweefsel	Lipolyse, verbranding van vetten^[6]
β-endorfine	Perifere zenuwstelsel	Pijnbestrijding^[7]

Rol in de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as

Stimulatie

Corticotrofe cellen spelen een belangrijke rol binnen de feedbacklus van de Hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA)-as en de stress-reactie. Corticotrofe cellen produceren en geven corticotropine (ACTH) af als reactie op de afgifte van corticotropin-releasing hormone (CRH) uit de hypothalamus. CRH is een peptidehormoon met 41 aminozuren dat wordt uitgescheiden door de parvocellulaire neurosecretoire cellen, die worden aangetroffen in de paraventriculaire kern van de hypothalamus.^[8]

Stimuli voor de afgifte van CRH uit de hypothalamus zijn onder meer:

Forskoline^[9]
Interleukine-6^[9]
Hypofyseadenylaatcyclase-activerend peptide (PACAP)^[9]
Stress of trauma
Circadiaan ritmes^[4]

Forskoline en PACAP reguleren de synthese van CRH in de hypothalamus door zich te binden aan G-eiwit-gekoppelde receptoren en door het stimuleren en verhogen van cAMP in de cellen via de werking van adenylaatcyclase. Dit activeert de proteïnekinase A-route, die resulteert in de binding van cAMP response element bindend eiwit (CREB) aan het CRH promoter-gebied en induceert transcriptie van CRH. Dit proces wordt onderdrukt door glucocorticoïden; deze remmende feedback helpt de homeostase van de stressreactie te behouden.^[9]

Eenmaal vrijgegeven door de hypothalamus, gaat CRH door het hypofysaire portaalsysteem naar de hypofysevoorkwab, waar het zich bindt aan G-eiwit-gekoppelde receptoren op het corticotrofe celmembraan en de cAMP-productie stimuleert. De effecten van CRH op hypofyse-corticotrofe cellen worden versterkt door vasopressine (AVP); AVP is op zichzelf een zwakke inductor van de ACTH-productie, maar heeft een sterk synergetisch effect op de ACTH-productie wanneer CRH ook aan de receptor gebonden is.^[10] Deze signaalhormonen werken via signaaltransductie en veroorzaken de synthese van POMC en de uiteindelijke splitsing in ACTH en β-lipotropine. Deze peptidehormonen worden vervolgens vrijgegeven in de bloedbaan, waar ze circuleren en inwerken op de doelweefsels.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Cole, Laurence A, Kramer, Peter R (2016). Human physiology, biochemistry and basic medicine, Amsterdam, 69–77. ISBN 9780128037171.
↑ ^a ^b Rousseau K, Kauser S, Pritchard LE, Warhurst A, Oliver RL, Slominski A, Wei ET, Thody AJ, Tobin DJ, White A (June 2007). Proopiomelanocortin (POMC), the ACTH/melanocortin precursor, is secreted by human epidermal keratinocytes and melanocytes and stimulates melanogenesis. FASEB Journal 21 (8): 1844–56. PMID 17317724. PMC 2253185. DOI: 10.1096/fj.06-7398com.
↑ Day, Richard, Squire, Larry (2009). Encyclopedia of Neuroscience. Elsevier, Amsterdam, 1139–1141. ISBN 978-0080450469.
↑ ^a ^b ^c Endocrinology. CRC Press. DOI:10.1201/b15306 (15 juni 2001). ISBN 9780429205958.
↑ Marshall JB, Kapcala LP, Manning LD, McCullough AJ (November 1984). Effect of corticotropin-like intermediate lobe peptide on pancreatic exocrine function in isolated rat pancreatic lobules. The Journal of Clinical Investigation 74 (5): 1886–9. PMID 6209301. PMC 425369. DOI: 10.1172/JCI111608.
↑ Blanco, Gustavo, Blanco, Antonio (2017). Medical biochemistry, London, United Kingdom, 573–644. ISBN 9780128035870.
↑ Sprouse-Blum AS, Smith G, Sugai D, Parsa FD (March 2010). Understanding endorphins and their importance in pain management. Hawaii Medical Journal 69 (3): 70–1. PMID 20397507. PMC 3104618.
↑ Takahashi, Akiyoshi (2016). Handbook of Hormones. Elsevier. DOI:10.1016/B978-0-12-801028-0.00135-5, "Adrenocorticotropic Hormone", 118–e16A–2. ISBN 9780128010280.
↑ ^a ^b ^c ^d Kageyama, Kazunori, Suda, Toshihiro (7 juli 2010). Vitamins and Hormones, London, 301–317. ISBN 9780123815323.
↑ (March 1988). Vasopressin stimulation of adrenocorticotropin hormone (ACTH) in humans. In vivo bioassay of corticotropin-releasing factor (CRF) which provides evidence for CRF mediation of the diurnal rhythm of ACTH. The Journal of Clinical Investigation 81 (3): 766–74. PMID 2830315. PMC 442524. DOI: 10.1172/JCI113382.

[1] Cole, Laurence A, Kramer, Peter R (2016). Human physiology, biochemistry and basic medicine, Amsterdam, 69–77. ISBN 9780128037171.

[Rousseau_2007-2] Rousseau K, Kauser S, Pritchard LE, Warhurst A, Oliver RL, Slominski A, Wei ET, Thody AJ, Tobin DJ, White A (June 2007). Proopiomelanocortin (POMC), the ACTH/melanocortin precursor, is secreted by human epidermal keratinocytes and melanocytes and stimulates melanogenesis. FASEB Journal 21 (8): 1844–56. PMID 17317724. PMC 2253185. DOI: 10.1096/fj.06-7398com.

[3] Day, Richard, Squire, Larry (2009). Encyclopedia of Neuroscience. Elsevier, Amsterdam, 1139–1141. ISBN 978-0080450469.

[Nussey_2001-4] Endocrinology. CRC Press. DOI:10.1201/b15306 (15 juni 2001). ISBN 9780429205958.

[5] Marshall JB, Kapcala LP, Manning LD, McCullough AJ (November 1984). Effect of corticotropin-like intermediate lobe peptide on pancreatic exocrine function in isolated rat pancreatic lobules. The Journal of Clinical Investigation 74 (5): 1886–9. PMID 6209301. PMC 425369. DOI: 10.1172/JCI111608.

[6] Blanco, Gustavo, Blanco, Antonio (2017). Medical biochemistry, London, United Kingdom, 573–644. ISBN 9780128035870.

[7] Sprouse-Blum AS, Smith G, Sugai D, Parsa FD (March 2010). Understanding endorphins and their importance in pain management. Hawaii Medical Journal 69 (3): 70–1. PMID 20397507. PMC 3104618.

[8] Takahashi, Akiyoshi (2016). Handbook of Hormones. Elsevier. DOI:10.1016/B978-0-12-801028-0.00135-5, "Adrenocorticotropic Hormone", 118–e16A–2. ISBN 9780128010280.

[Kageyama_2010-9] Kageyama, Kazunori, Suda, Toshihiro (7 juli 2010). Vitamins and Hormones, London, 301–317. ISBN 9780123815323.

[10] (March 1988). Vasopressin stimulation of adrenocorticotropin hormone (ACTH) in humans. In vivo bioassay of corticotropin-releasing factor (CRF) which provides evidence for CRF mediation of the diurnal rhythm of ACTH. The Journal of Clinical Investigation 81 (3): 766–74. PMID 2830315. PMC 442524. DOI: 10.1172/JCI113382.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Regel 14: / Regel 14: @@
 !Effecten
 |-
-|[[Adrenocorticotropine |ACTH]]
+|[[Adrenocorticotropine|ACTH]]
 |[[Bijnierschors]]
 |[[Glucocorticoïden|Glucocorticoïd]]synthese
@@ Regel 34: / Regel 34: @@
 |[[Chronische pijn|Pijnbestrijding]]<ref>{{cite journal | author = Sprouse-Blum AS, Smith G, Sugai D, Parsa FD | title = Understanding endorphins and their importance in pain management | journal = Hawaii Medical Journal | volume = 69 | issue = 3 | pages = 70–1 | date = March 2010 | pmid = 20397507 | pmc = 3104618 }}</ref>
 |}
+== Rol in de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as ==
+=== Stimulatie ===
+Corticotrofe cellen spelen een belangrijke rol binnen de feedbacklus van de [[Hypothalamus-hypofyse-bijnier-as]] (HPA)-as en de [[stress]]-reactie. Corticotrofe cellen produceren en geven [[corticotropine]] (ACTH) af als reactie op de afgifte van [[corticotropin-releasing hormone]] (CRH) uit de hypothalamus. CRH is een [[peptidehormoon]] met 41 aminozuren dat wordt uitgescheiden door de [[parvocellulaire neurosecretoire cellen]], die worden aangetroffen in de [[Nucleus paraventricularis hypothalami|paraventriculaire kern]] van de hypothalamus.<ref>{{cite book |last=Takahashi|first=Akiyoshi | name-list-style = vanc |chapter=Adrenocorticotropic Hormone|date=2016 |pages=118–e16A–2|publisher=Elsevier |doi=10.1016/B978-0-12-801028-0.00135-5|isbn=9780128010280 |title=Handbook of Hormones}}</ref>
+Stimuli voor de afgifte van CRH uit de hypothalamus zijn onder meer:
+*[[Forskoline]]<ref name="Kageyama_2010">{{Cite book|title=Vitamins and Hormones|last1=Kageyama|first1=Kazunori|last2=Suda|first2=Toshihiro| name-list-style = vanc |isbn=9780123815323|location=London|pages=301–317|oclc=688618093|date = 2010-07-07}}</ref>
+*[[IL-6|Interleukine-6]]<ref name="Kageyama_2010"/>
+*[[Hypofyseadenylaatcyclase-activerend peptide]] (PACAP)<ref name="Kageyama_2010"/>
+*Stress of trauma
+*[[Circadiaan ritme]]s<ref name="Nussey_2001"/>
+Forskoline en PACAP reguleren de synthese van CRH in de hypothalamus door zich te binden aan [[G-eiwit-gekoppelde receptor]]en en door het stimuleren en verhogen van [[Cyclisch adenosinemonofosfaat|cAMP]] in de cellen via de werking van [[Adenylylcyclase|adenylaatcyclase]]. Dit activeert de [[proteïnekinase A]]-route, die resulteert in de binding van [[CREB|cAMP response element bindend eiwit]] (CREB) aan het CRH [[Promoter (genetica)|promoter]]-gebied en induceert [[Transcriptie (biologie)|transcriptie]] van CRH. Dit proces wordt onderdrukt door [[glucocorticoïden]]; deze remmende feedback helpt de [[Homeostase (fysiologie)|homeostase]] van de stressreactie te behouden.<ref name="Kageyama_2010" />
+Eenmaal vrijgegeven door de hypothalamus, gaat CRH door het [[hypofysaire portaalsysteem]] naar de hypofysevoorkwab, waar het zich bindt aan G-eiwit-gekoppelde receptoren op het corticotrofe celmembraan en de cAMP-productie stimuleert. De effecten van CRH op hypofyse-corticotrofe cellen worden versterkt door [[vasopressine]] (AVP); AVP is op zichzelf een zwakke inductor van de ACTH-productie, maar heeft een sterk synergetisch effect op de ACTH-productie wanneer CRH ook aan de receptor gebonden is.<ref>{{cite journal | vauthors = Salata RA, Jarrett DB, Verbalis JG, Robinson AG | title = Vasopressin stimulation of adrenocorticotropin hormone (ACTH) in humans. In vivo bioassay of corticotropin-releasing factor (CRF) which provides evidence for CRF mediation of the diurnal rhythm of ACTH | journal = The Journal of Clinical Investigation | volume = 81 | issue = 3 | pages = 766–74 | date = March 1988 | pmid = 2830315 | pmc = 442524 | doi = 10.1172/JCI113382 }}</ref> Deze signaalhormonen werken via [[signaaltransductie]] en veroorzaken de synthese van POMC en de uiteindelijke splitsing in ACTH en [[Lipotropine|β-lipotropine]]. Deze [[Peptidehormoon|peptidehormonen]] worden vervolgens vrijgegeven in de [[bloedbaan]], waar ze circuleren en inwerken op de doelweefsels.
 {{Appendix}}