Opus latericium: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
uitbreiding |
uitbreiding |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:LaterizioDecorazioneViaAppiaAntica.jpg|miniatuur|''Opus latericium'' in een tombe op de ''[[Via Appia]]''.]] |
[[Bestand:LaterizioDecorazioneViaAppiaAntica.jpg|miniatuur|''Opus latericium'' in een tombe op de ''[[Via Appia]]''.]] |
||
'''Opus latericium''' was een [[Oude Rome|Romeinse]] constructietechniek waarbij [[Romeinse baksteen|bakstenen]] de onderlaag van [[Romeins beton]] (''opus caementicium'') afdekten. Hierdoor werd de betonnen constructie voorzien van een beschermingslaag met een regelmatig baksteenpatroon. |
'''Opus latericium''', ook wel '''''opus lateritium''''' genoemd,<ref>{{taal-en}}{{aut|Cyril M. Harris}}, ''Illustrated Dictionary of Historic Architecture.'' (2013), p. 387, {{ISBN|9780486132112}}.</ref> was een [[Oude Rome|Romeinse]] constructietechniek waarbij [[Romeinse baksteen|bakstenen]] de onderlaag van [[Romeins beton]] (''opus caementicium'') afdekten. Hierdoor werd de betonnen constructie voorzien van een beschermingslaag met een regelmatig baksteenpatroon. |
||
== Beschrijving == |
|||
Het beton, vaak vermengd met puin of stenen, werd tussen twee rijen bakstenen gesmeerd. Het beton werd niet zoals bij moderne toepassingen gestort, maar in laagjes verwerkt, gelijk opgaand met de bakstenen bekleding. Deze bakstenen lijken aan de buitenkant rechthoekig, maar het zijn in werkelijkheid diagonaal gebroken vierkante bakstenen die met de punt naar binnen werden gelegd, waardoor de langste zijde van de nu driehoekige baksteen in het zicht kwam te liggen. Dit zorgde voor een betere binding tussen het beton en de baksteen, bovendien was minder baksteen nodig.<ref>{{taal-en}}{{aut|Fikret Yegül, Diane Favro}}, ''Roman architecture and urbanism : from the origins to late antiquity.'' (2019), p. 139, {{ISBN|9780521470711}}.</ref> Alleen op de hoeken werden hele bakstenen gebruikt. |
Het beton, vaak vermengd met puin of stenen, werd tussen twee rijen bakstenen gesmeerd. Het beton werd niet zoals bij moderne toepassingen gestort, maar in laagjes verwerkt, gelijk opgaand met de bakstenen bekleding. Deze bakstenen lijken aan de buitenkant rechthoekig, maar het zijn in werkelijkheid diagonaal gebroken vierkante bakstenen die met de punt naar binnen werden gelegd, waardoor de langste zijde van de nu driehoekige baksteen in het zicht kwam te liggen. Dit zorgde voor een betere binding tussen het beton en de baksteen, bovendien was minder baksteen nodig.<ref>{{taal-en}}{{aut|Fikret Yegül, Diane Favro}}, ''Roman architecture and urbanism : from the origins to late antiquity.'' (2019), p. 139, {{ISBN|9780521470711}}.</ref> Alleen op de hoeken werden hele bakstenen gebruikt. |
||
== Romeinse baksteen == |
|||
Romeinse bakstenen waren meestal vierkant en veel dunner en dan de hedendaagse bakstenen, waardoor ze meer op [[Vloertegel|tegel]]s leken.<ref>{{aut|Ronald Stenvert}}, ''Biografie van de baksteen 1850-2000'' (2012), p. 17, {{ISBN|9789040007569}}, [https://www.cultureelerfgoed.nl/binaries/cultureelerfgoed/documenten/publicaties/2012/01/01/de-biografie-van-de-baksteen/Biografie_van_de_baksteen.pdf op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed] ([[Portable document format|PDF]])</ref> De Romeinen gebruikten baksteen bij muren vrijwel altijd in combinatie met beton;<ref>{{taal-en}}{{aut|Akos Török, Maria Bostenaru-Dan, Richard Přikryl}} (red.), ''Materials, Technologies and Practice in Historic Heritage Structures'' (2010), p. 212, {{ISBN|9789048126842}}.</ref> muren die volledig uit baksteen bestonden waren zeldzaam.<ref>{{aut|James W.P. Campbell}}, ''Baksteen. Geschiedenis · Architectuur · Technieken.'' (2003), p. 50, {{ISBN|9020952803}}.</ref> |
|||
== Mengwerken == |
|||
''[[Opus mixtum]]'' ofwel "mengwerk" was een mengvorm van twee technieken. Er bestonden verschillenden mengvormen waarbij baksteen werd gebruikt: |
|||
* ''[[Opus testaceum]]''; ''opus latericium'' met lagen ''[[Romeinse baksteen#Gewone bakstenen|bipedales]]'', vierkante bakstenen van 2 [[Pes|Romeinse voet]], circa 60 cm. |
|||
* ''[[Opus reticulatum mixtum]]''; ''opus latericium'' met ''[[opus reticulatum]]'', diagonaal geplaatste [[Tufsteen|tufstenen]]. |
|||
* ''[[Opus vittatum mixtum]]''; ''opus latericium'' met lagen tufstenen. |
|||
{{appendix}} |
{{appendix}} |
||
Versie van 13 mrt 2024 19:00
Opus latericium, ook wel opus lateritium genoemd,[1] was een Romeinse constructietechniek waarbij bakstenen de onderlaag van Romeins beton (opus caementicium) afdekten. Hierdoor werd de betonnen constructie voorzien van een beschermingslaag met een regelmatig baksteenpatroon.
Beschrijving
Het beton, vaak vermengd met puin of stenen, werd tussen twee rijen bakstenen gesmeerd. Het beton werd niet zoals bij moderne toepassingen gestort, maar in laagjes verwerkt, gelijk opgaand met de bakstenen bekleding. Deze bakstenen lijken aan de buitenkant rechthoekig, maar het zijn in werkelijkheid diagonaal gebroken vierkante bakstenen die met de punt naar binnen werden gelegd, waardoor de langste zijde van de nu driehoekige baksteen in het zicht kwam te liggen. Dit zorgde voor een betere binding tussen het beton en de baksteen, bovendien was minder baksteen nodig.[2] Alleen op de hoeken werden hele bakstenen gebruikt.
Romeinse baksteen
Romeinse bakstenen waren meestal vierkant en veel dunner en dan de hedendaagse bakstenen, waardoor ze meer op tegels leken.[3] De Romeinen gebruikten baksteen bij muren vrijwel altijd in combinatie met beton;[4] muren die volledig uit baksteen bestonden waren zeldzaam.[5]
Mengwerken
Opus mixtum ofwel "mengwerk" was een mengvorm van twee technieken. Er bestonden verschillenden mengvormen waarbij baksteen werd gebruikt:
- Opus testaceum; opus latericium met lagen bipedales, vierkante bakstenen van 2 Romeinse voet, circa 60 cm.
- Opus reticulatum mixtum; opus latericium met opus reticulatum, diagonaal geplaatste tufstenen.
- Opus vittatum mixtum; opus latericium met lagen tufstenen.
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 