2,3-dichloor-5,6-dicyano-1,4-benzochinon

2,3-dichloor-5,6-dicyano-1,4-benzochinon
Structuurformule en molecuulmodel
	Structuurformule van 2,3-dichloor-5,6-dicyano-1,4-benzochinon
Algemeen
Molecuulformule	C8Cl2N2O2
IUPAC-naam	4,5-dichloor-3,6-dioxocyclohexa-1,4-dieen-1,2-dicarbonitril
Andere namen	dichloordicyanobenzochinon, DDQ
Molmassa	227,00 g/mol
SMILES	C(#N)C1=C(C(=O)C(=C(C1=O)Cl)Cl)C#N
InChI	1S/C8Cl2N2O2/c9-5-6(10)8(14)4(2-12)3(1-11)7(5)13
CAS-nummer	84-58-2
EG-nummer	201-542-2
PubChem	6775
Wikidata	Q209177
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Gevaar
H-zinnen	H301
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P301+P310
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	geel tot oranje
Dichtheid	1,7 g/cm³
Smeltpunt	(ontleedt) 210-215 °C
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

2,3-dichloor-5,6-dicyano-1,4-benzochinon, ook bekend als DDQ (naar de Engelse naam 2,3-dichloro-5,6-dicyanobenzoquinone), is een organische verbindingen met als brutoformule C₈Cl₂N₂O₂. DDQ is, net als de vergelijkbare verbinding tetrachloor-p-benzochinon, een oxidator die gebruikt wordt in een aantal organische reacties, waaronder dehydrogenering van alcoholen of die van hydro- en dihydroaromatische verbindingen tot aromatische verbindingen, oxidatieve koppelingsreacties, mogelijk met ringvorming. Het wordt ook toegepast bij de ontscherming (verwijdering van een beschermende groep) van alcoholen. DDQ is in het bijzonder geschikt voor de dehydrogenering van steroïde ketonen.

DDQ is een geel tot oranje poeder. Het ontleedt in water, maar is stabiel in een waterige oplossing van een anorganisch zuur.

Synthese[bewerken | brontekst bewerken]

In 1906 publiceerden Johannes Thiele en Fritz Günther een synthese in verschillende stappen van DDQ uitgaande van 2,3-dicyanohydrochinon.^[2] In 1965 werd een eenstapssynthese ontdekt door Derek Walker en Thomas D. Waugh, eveneens uitgaande van 2,3-dicyanohydrochinon. Een slurry hiervan in geconcentreerd zoutzuur wordt behandeld met geconcentreerd salpeterzuur. Het 2,3-dicyanohydrochinon neemt waterstofchloride uit de oplossing op en vormt DDQ.^[3]

Reacties[bewerken | brontekst bewerken]

Dehydrogenering[bewerken | brontekst bewerken]

DDQ kan een enon dehydrogeneren:

Aromatisering[bewerken | brontekst bewerken]

De reactie van een verzadigde cyclische verbinding met DDQ leidt tot vorming van een aromatische verbinding:

Oxidatieve koppelingsreacties[bewerken | brontekst bewerken]

DDQ wordt ingezet bij oxidatieve koppelingsreacties, zoals de omzetting van een carbonzuur naar een lacton:

Een ander voorbeeld betreft de koppeling van een benzylether met een eenvoudig keton tot een β-alkoxylketon, zonder gebruik te maken van een metaal als katalysator:^[4]

DDQ kan ook gebruikt worden voor de vorming van porfyrinen door een oxidatieve koppelingsreactie.^[5]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Bron: Sigma-Aldrich
↑ Johannes Thiele, Fritz Günther (1906). Ueber Abkömmlinge des Dicyanhydrochinons. Justus Liebigs Annalen der Chemie 349 (1): 45-66. DOI: 10.1002/jlac.19063490103.
↑ Derek Walter, Thomas D. Waugh (September 1965). 2,3-Dichloro-5,6-Dicyanobenzoquinone (DDQ). A New Preparation. Journal of Organic Chemistry 30 (9): 3240. DOI: 10.1021/jo01020a529.
↑ (en) Y. Zhang & C.J. Li (2006) - DDQ-Mediated Direct Cross-Dehydrogenative-Coupling (CDC) between Benzyl Ethers and Simple Ketones, Journal of the American Chemical Society, 128 (13), pp. 4242 - 4243. Gearchiveerd op 2 juli 2019.
↑ Albert Gossauer: "Synthesis of Bilins". In: Kadish, Karl M., Kevin M. Smith, Roger Guilard (editors) (2003), The Porphyrin Handbook, Volume 13: Chlorophylls and Bilins: Biosynthesis, Synthesis, and Degradation. Academic Press, pp. 245-246. ISBN 0123932238.

[1] Bron: Sigma-Aldrich

[2] Johannes Thiele, Fritz Günther (1906). Ueber Abkömmlinge des Dicyanhydrochinons. Justus Liebigs Annalen der Chemie 349 (1): 45-66. DOI: 10.1002/jlac.19063490103.

[3] Derek Walter, Thomas D. Waugh (September 1965). 2,3-Dichloro-5,6-Dicyanobenzoquinone (DDQ). A New Preparation. Journal of Organic Chemistry 30 (9): 3240. DOI: 10.1021/jo01020a529.

[4] (en) Y. Zhang & C.J. Li (2006) - DDQ-Mediated Direct Cross-Dehydrogenative-Coupling (CDC) between Benzyl Ethers and Simple Ketones, Journal of the American Chemical Society, 128 (13), pp. 4242 - 4243. Gearchiveerd op 2 juli 2019.

[5] Albert Gossauer: "Synthesis of Bilins". In: Kadish, Karl M., Kevin M. Smith, Roger Guilard (editors) (2003), The Porphyrin Handbook, Volume 13: Chlorophylls and Bilins: Biosynthesis, Synthesis, and Degradation. Academic Press, pp. 245-246. ISBN 0123932238.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]