Gabriël Metsu

Gabriël Metsu, Briefschrijvende jongeman bij geopend venster (1662-1665), National Gallery of Ireland, Dublin

Gabriël Metsu (Leiden, januari 1629 - begraven Amsterdam, 24 oktober 1667) was een Nederlandse kunstschilder uit de Gouden Eeuw. Hij schilderde veel genrestukken, waarvan sommige ook als portretten kunnen worden gezien. Metsu staat bekend om zijn zilveren coloriet, de beheersing van de lichtinval en de verborgen erotiek.

Biografie

Gabriël Metsu werd geboren als zoon van de Vlaamse schilder Jacques Metsu. Zijn moeder Jacomijntje Garniers, een vroedvrouw, had al drie kinderen uit een eerder huwelijk. Waarschijnlijk stierf de vader nog voor de geboorte van zijn kind. De familie woonde destijds op de Lange Mare en in de Bakkersteeg.

Volgens Arnold Houbraken ging de jonge Gabriël in de leer bij Gerard Dou, de belangrijkste Leidse genreschilder. Nauwelijks twintig werd Metsu in 1648 lid van het pas opgerichte Leidse schildersgilde, samen Jan Steen, Joris van Schooten, David Bailly en Pieter de Ring. In Leiden ging het verhaal dat hij om zes uur 's ochtends een bordeel uitstapte en een prostitué meenam naar de academie.

Metsu nam een paar maanden les bij Nicolaus Knüpfer ^[1] en Jan Baptist Weenix in Utrecht, maar ten tijde van de Eerste Engelse Oorlog, toen het met de economie overal slecht ging, verhuisde Metsu naar Amsterdam. Daar onderging hij de invloed van Gerard ter Borch en mogelijk Pieter Codde.

Amsterdam

Aanvankelijk woonde Metsu in een steeg op de Prinsengracht, ter hoogte van de Lauriergracht. In de 17de eeuw werd op dat deel van de gracht de groente- en wortelmarkt gehouden, toen een belangrijke inspiratiebron voor Metsu. Metsu hield kippen en heeft die ook nagetekend. Nadat Metsu ruzie had gekregen met een buurvrouw omtrent zijn pluimvee en betrok hij een huis op de gracht. In 1658 trouwde Gabriël Metsu met Isabella de Wolff uit Enkhuizen. Haar vader was pottenbakker en haar moeder schilderde. De Haarlemse schilder Pieter de Grebber was een oom van zijn vrouw.

Metsu werd een gevierd society schilder en verhuisde naar de Leidsestraat, niet ver van zijn opdrachtgevers en afnemers. De Amsterdamse lakenkoper Jan J. Hinlopen was een van zijn belangrijkste opdrachtgevers. Bovendien schilderde Metsu zijn weduwe, Lucia Wijbrants. Op 24 oktober 1667 - op 38-jarige leeftijd - werd Metsu begraven in de Nieuwe Kerk, vermoedelijk na een mislukte blaasoperatie. De weduwe trok in bij haar moeder in Enkhuizen.

Werk

Aanvankelijk richtte Metsu zijn aandacht op historische en religieuze voorstellingen, maar hij is bekend vanwege zijn genrestukken, interieurs met gezelschappen en jonge dames. Bovendien schilderde hij herberg- en straattaferelen, een aantal portretten en een enkel stilleven. Er zijn ongeveer 150 schilderijen bewaard gebleven en de meeste zijn ongedateerd.

Bij Metsu moet elk werk afzonderlijk beoordeeld worden; zijn stijl verandert vaak en de invloed van andere schilders, zoals Pieter de Hoogh of Frans van Mieris de Oudere is er telkens in op te merken. In "Het zieke kind" benadert hij Johannes Vermeer met helder licht, zwakke schaduwen en frisse, egale kleurpartijen.^[2]

Twee schilderijen door Metsu

Het is onduidelijk hoeveel schilderijen van Gabriel Metsu Jan J. Hinlopen in zijn bezit had of hoe vaak hij opdrachten gaf om zichzelf en/of zijn vrouw te portretteren. Mogelijk schilderde Metsu Jan en zijn vrouw en haar zuster bij de kraamvisite (1661). Dat schilderij bevindt zich in het Metropolitan Museum of Art in New York. Het andere schilderij door Metsu is een Portret van de familie Hinlopen uit het jaar 1663. Dat schilderij bevindt zich sinds 1832 in de Gemäldegalerie in Berlijn.

Vanwege de grote ruimte en de gelijkenis van de schouw, ook te zien op een schilderij van Pieter de Hoogh, hebben kunsthistorici geopperd dat Metsu het gezelschap situeerde in de vroedschapskamer van het stadhuis op de Dam.^[3]

Noten

↑ Waiboer, A. (2005) The early years of Gabriel Metsu. In: The Burlington Magazine, No. 1223, Vol. CXLVII, p.80-90.
↑ Schmidt Degener (z.j.) Inleiding tot de geschiedenis der Schilderkunst. Deel VI Nederlandse school, p. 19.
↑ Liedtke, W. (2007) Dutch Paintings in The Metropolitan Museum of Art, p. 473; Os, H. van (2002) Beeldenstorm in het paleis op de Dam, p. 29-33; Mak, G. (1997) Het stadspaleis, p. 43.

^[bron?]

Externe links

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Gabriël Metsu op Wikimedia Commons.

[1] Waiboer, A. (2005) The early years of Gabriel Metsu. In: The Burlington Magazine, No. 1223, Vol. CXLVII, p.80-90.

[2] Schmidt Degener (z.j.) Inleiding tot de geschiedenis der Schilderkunst. Deel VI Nederlandse school, p. 19.

[3] Liedtke, W. (2007) Dutch Paintings in The Metropolitan Museum of Art, p. 473; Os, H. van (2002) Beeldenstorm in het paleis op de Dam, p. 29-33; Mak, G. (1997) Het stadspaleis, p. 43.

[1]

[2]

[3]