Glasfabriek Leerdam
De Glasfabriek Leerdam is een glasfabriek in Leerdam, het maakt voornamelijk nog wijnglazen. Bij de glasfabriek hebben veel vooraanstaande ontwerpers gewerkt of ontwerpen aangeleverd. De glasfabriek in Leerdam heeft sinds 1 augustus 2020 haar activiteiten op het gebied van kunst- en sierobjecten gestaakt en deze zijn overgenomen door Royal Delft.[1]
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Christiaan Antoon Jeekel en J.J. Mijnssen waren twee oud-vennoten van de firma Jeekel, Mijnssen & Co., die van 1875 tot 1877 een hardglasfabriek exploiteerden. Deze glasfabricage geschiedde volgens het systeem van A. de la Bastie en de firma was redelijk bekend. Op 3 september 1877 werd er een commanditaire vennootschap gevormd, waarbij Jeekel, Mijnssen en O.H.L. Nieuwenhuijzen als beherende vennoten optraden. Deze vennootschap stelde zich ten doel de exploitatie van een fabriek van halfkristal en kristal. Aanvankelijk gingen de zaken moeizaam en was men verplicht het materieel, de gereedschappen en zelfs de nodige werkkrachten grotendeels uit het buitenland te halen. In 1885 overleed Jeekel en werd opgevolgd door C. Nortier Azn, die tot dan commanditair vennoot was. Vanaf nu trad Nieuwenhuijzen meer op de voorgrond.
De firma knoopte handelsbetrekkingen aan met vreemde landen en werelddelen, er kwamen veel handelslieden naar Leerdam. Aanvankelijk werkte men voor de Engelse markt, voor Zuid-Amerika en Mexico, alsmede voor enkele overzeese klanten van Hamburgse en Parijse agenten. Geleidelijk breidde de fabriek zich uit en werd de firma omgezet in een naamloze vennootschap, met de drie beherende vennoten als directeuren. Aldus startte op 14 juni 1891 de NV Glasfabriek Leerdam voorheen Jeekel, Mijnssen en Co. met een gezamenlijk kapitaal van f 220.000.
In 1912 werd P.M. Cochius directeur. Hij zocht contact met kunstenaars om glasontwerpen te maken. K.P.C. de Bazel was de eerste kunstenaar die een aantal glasserviezen voor hem ontwierp. Andries Copier was al sinds 1914 werkzaam bij de glasfabriek. In 1922 begint hij met het ontwerpen van glas en hij was jarenlang de enige ontwerper in vaste dienst van de glasfabriek. In 1927 kreeg Copier de artistieke leiding en in 1930 werd het Gildeglas geïntroduceerd. Na De Bazel volgden nog meer externe ontwerpers, tot 1940 waren dit: Cornelis de Lorm, Chris Lanooy, H.P. Berlage, Chris Lebeau en Frank Lloyd Wright.
Vereenigde Glasfabrieken[bewerken | brontekst bewerken]
De Glasfabriek Leerdam is in 1938 overgenomen door de Vereenigde Glasfabrieken te Schiedam.
In opdracht van de Vereenigde Glasfabrieken maakte filmmaker Bert Haanstra in 1958 de bedrijfsfilm Over glas gesproken, over het productieproces van glas. Bert Haanstra maakte daarna in de Leerdamse glasfabrieken de vrije film Glas. Deze artistieke film over de glasfabricage won in 1960 een Oscar.
De Vereenigde Glasfabrieken werden in 1995 overgenomen door het Franse Danone en samen gingen ze vanaf 1999 verder als BSN Glasspack. In 2003 verkocht BSN Glasspack de Leerdamse afdelingen tafelglas en Crystal aan het Amerikaanse Libbey.[2] BSN behield de afdeling Flessen tot 2004 toen BSN Glasspack werd overgenomen door Owens-Illinois.[3]
In handen van Libbey fuseerde het bedrijf in 2005 met Crisal Cristalaria Automática met een productievestiging in Marinha Grande in Portugal. Na de overname behoort de combinatie tot de top vijf producenten van tafelglas in Europa.
In januari 2008 is Royal Delft Group ontstaan door de overname van de kristalafdeling Royal Leerdam Crystal. De Porceleyne Fles en de daaropvolgende samenvoeging met BV Koninklijke Van Kempen & Begeer.
In 2022 verkocht Libbey Glass het bedrijf aan het Nederlandse Anders Invest Industrie Fonds.[4] Er zijn zo'n 600 werknemers in Nederland en Portugal met een jaaromzet van zo'n 120 miljoen euro.[5] In Nederland staat het hoofdkantoor en een glasfabriek in Leerdam en er is een distributiecentrum in Gorinchem.[4] De totale overnameprijs is niet bekendgemaakt. Het bestuur van het bedrijf blijft aan en met Libbey wordt de samenwerking gecontinueerd.[4]
Museum[bewerken | brontekst bewerken]
Het Nationaal Glasmuseum in Leerdam is ontstaan uit de glasfabriek.
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- Reino Leifkes A.D. Copier: glasontwerper, glaskunstenaar. Zwolle, Waanders, 2002.
- Annette van der Kley-Blekxtoon Leerdam glas 1878-2003. Lochem, Antiek Lochem bv, 2004
- Vijftig jaar glasindustrie. Gedenkboek ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan der NV Glasfabriek Leerdam, voorheen Jeekel, Mijnssen & co te Leerdam. W.L. & J. Brusse's Uitgeversmaatschappij. Rotterdam. 1928.
Bronnen, noten en/of referenties
|