Nieuwe Kanaal

Het Nieuwe Kanaal naar het noorden gezien vanaf het hoogholtje bij gemaal Oude Geut

Het Nieuwe Kanaal is een ongeveer 8,5 kilometer lang kanaal door het Kostverloren (Oud Nieuwland) in het oosten van de Nederlandse provincie Groningen.

Loop

Het kanaal liep van origine in een min of meer rechte lijn vanaf het Winschoterdiep via Scheemdermeer en Midwolda naar Nieuwolda, waar deze aansloot op het Termunterzijldiep. Het zuidelijke deel werd in de jaren 1990 omgeleid in verband met de aanleg van de snelweg A7. Ten noorden van Midwolda sluit het Nieuwe Kanaal tegenwoordig aan op de Blauwe Passage en is zo verbonden met het Oldambtmeer. In het noorden is het via het Termunterzijldiep indirect met de Dollard verbonden. Aan zuidzijde eindigt het kanaal tegenwoordig met een bocht om de Midwolderplas heen bij de Verlengde Kloosterlaan ten noorden van Winschoten. Het 1,5 kilometer lange deel ten oosten van het vijzelgemaal Ennemaborgh wordt vaak niet tot het kanaal gerekend. Met dit deel erbij is het kanaal ongeveer 10 kilometer lang.

Het kanaal wordt vanuit het zuiden gezien doorsneden door de volgende sluizen en bruggen:

• vijzelgemaal Ennemaborgh (direct ten noorden van de A7)
• vaste brug Boslaan (Midwolda)
• vaste brug Hoofdweg (Midwolda)
• hoogholtje bij de instroom van de Oude Geut
• hoogholtje bij de uitmonding in het Termunterzijldiep

Geschiedenis

Het Nieuwe Kanaal werd ergens begin jaren 1870 aangelegd voor de afwatering van het Oldambt en voor de export van graan. Het kan als opvolger worden gezien van het Kostverlorendiep uit 1636 dat direct ten oosten ervan lag. In de 19e eeuw werden verschillende mislukte pogingen gedaan om dit diep te verbreden tot een kanaal. Uiteindelijk werd daarop in 1856 door het Termunterzijlvest besloten om het Nieuwe Kanaal direct ten westen ervan aan te leggen. Het Kostverlorendiep werd in de jaren 1970 gedempt.

In de loop van de 20e eeuw veranderde het landschap rondom het kanaal. Zo verdwenen bijvoorbeeld de kruisende waterwegen Oude Geut en het Koediep.

In de jaren 1990 werd de zuidelijke verbinding met het Winschoterdiep verbroken door de aanleg van de snelweg A7. Het water werd daarvoor ten noorden van de snelweg omgelegd naar het oosten en noorden langs de zuid- en oostkant van de nieuwe (voormalige zandafgraving) Midwolderplas en daar via duikers aangesloten op bestaande sloten.

Met de ontwikkeling van het project Blauwestad werd besloten tot het aanleggen van een waterverbinding tussen het nieuwe Oldambtmeer enerzijds en de Dollard en het waternetwerk van Groningen (via de Oosterhornhaven en de Hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl en het 'Damsterdiepcircuit': Damsterdiep en Slochterdiep) anderzijds. Daartoe werd tussen 2011 en 2014 ten noorden van Midwolda de Blauwe Passage gegraven en het Nieuwe Kanaal ten noorden daarvan verbreed naar het oosten om zo beter dienst te kunnen doen voor de pleziervaart.

Bronnen, noten en/of referenties