Portaal:Filosofie/Uitgelicht 08

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

La condition postmoderne: rapport sur le savoir (1979) is een kort maar invloedrijk boek van de Franse filosoof Jean-François Lyotard (1924–1998), waarin deze de epistemologie van de postmoderne cultuur analyseert als het einde van de grote verhalen (grand récits of metanarratifs): overkoepelende filosofische theorieën van wetenschap en geschiedenis die als kenmerkend worden beschouwd van de moderniteit. Het werk introduceerde de term 'postmodernisme', die eerder in de kunstkritiek gebruikt werd, in de filosofie.

Tot de metanarratifs behoren het reductionisme in de wetenschapsfilosofie en de teleologische opvattingen van de menselijke geschiedenis zoals die van de Verlichting en het marxisme. Deze zijn onhoudbaar geworden, meent Lyotard, door de technologische vooruitgang op de gebieden van communicatie, massamedia en informatica. Technieken als kunstmatige intelligentie en machinaal vertalen, die eind jaren '70 een grote vlucht namen, duiden op een verschuiving naar talige en symbolische productie als centraal element in de postindustriële economie en de daarmee samenhangende postmoderne cultuur, die eind jaren '50 was begonnen na de wederopbouw van West-Europa. Het gevolg hiervan is een veelheid aan 'taalspelen' (een term ontleend aan Wittgenstein) zonder overkoepelende structuur, waarmee de moderne wetenschap haar eigen metanarratif ondergraaft.