Sint-Franciscuskerk (Aruba)

Sint-Franciscuskerk
Land	Aruba
Regio	Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden
Plaats	J.E. Irausquinplein 3, Oranjestad
Denominatie	Rooms-Katholieke Kerk
Gewijd aan	Sint-Franciscus van Assisi
Coördinaten	12° 31′ NB, 70° 2′ WL
Gebouwd in	1919
Restauratie(s)	1947-1949
Architectuur
Architect(en)	Stephanus van de Pavert (1860-1931)
Kerkprovincie
Aartsbisdom	Port of Spain
Bisdom	Willemstad
Afbeeldingen
	Sint Franciscuskerk omstreeks 1903
Portaal	Christendom ; Cariben

Sint-Franciscuskerk (Papiaments: Misa San Francisco), ook wel de Pro-kathedraal van St. Franciscus van Assisi genoemd, is een kerkgebouw in Oranjestad, Aruba. Na de Alto Vista Kapel en de Sint-Annakerk is het het derde r.k. kerkgebouw in Aruba. De kerk doet dienst als de pro-kathedraal of tijdelijk kathedraal van de hoofdstad Oranjestad.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het begin van deze kerkgemeente is niet met zekerheid vast te stellen; de eerste vermelding van de Sint-Franciscuskerk dateert van 1813.^[1] Van 1816 tot 1829 was Johannes Josephus Pirovano O.F.M. de eerste pastoor van de Sint-Franciscuskerk.^[1] Tevens was hij de eerste vaste pastoor van Aruba.^[2] De parochie had tussen 1819 en 1878 een bijkerk, de Sint-Annakerk, waarmee een pastoor werd gedeeld.^[3] De Sint-Franciscuskerk en pastorie hebben een belangrijke rol gespeeld in de kerkgeschiedenis van Aruba en van de Orde der Dominicanen, die deze in 1991 na 110 jaren aan het bisdom van Willemstad teruggaf.^[4]^[5]

Kerkgebouw[bewerken | brontekst bewerken]

Het bestaande kerkgebouw is de vijfde kerk van deze naam en de vierde op dezelfde plaats. De eerste kerk lag tussen Oranjestad en Tanki Leendert en werd tussen 1809 en 1813 gebouwd van hout en klei met een dak van maishalmen.^[1] Tijdens een regenbui in 1825 stortte het in. De tweede kerk werd zuidelijker nabij Oranjestad opgetrokken en was van steen met een pannendak. Deze werd op 9 november 1828 ingewijd en was toen het hoogste gebouw van Oranjestad.^[1] Op 22 april 1864 werd de eerste steen gelegd voor de derde Sint-Franciscuskerk, die nog voor de officiële inzegening instortte. Enkel de noordelijke muur, het torentje en het priesterkoor bleven intact. De spoedig herbouwde kerk werd op 1 mei 1871 ingezegend. Uiteindelijk voldeed het gebouw na een aantal verbouwingen niet meer en bouwde men in 1919 de vierde Sint-Franciscuskerk.

De Sint-Franciscuskerk vertoont veel gelijkenis met de Sint-Annakerk. Beide kerken zijn ontworpen door pastoor en priester-architect Stephanus van de Pavert O.P. Inwendig is de kerk een zogeheten zaalkerk. Het schip van de kerk heeft een groot zadeldak met rode Hollandse dakpannen.^[6] In 1941 kreeg de kerk gebrandschilderde ramen van Lou Asperslagh^[6] ^[7] In het priesterkoor van de kerk bevindt zich een in 1589 uitgegeven bijbel met oud-Nederlandse tekst, die in 1966 door de kerk werd verworven.^[8]

Pastorie[bewerken | brontekst bewerken]

Aan de noordzijde van de kerk bevindt zich de pastorie, gebouwd in 1848 door pater Basilius, kapelaan van de Sint-Franciscuskerk.^[9] Het gebouw bestaat uit twee bouwlagen en is verscheidene malen verbouwd. Aan de westzijde van de pastorie bevindt zich een omheining met een madonnabeeld.^[6]

Locatie[bewerken | brontekst bewerken]

De kerk ligt aan het J.E. Irausquinplein en wordt begrensd door de straten Caya Ernesto Petronia en de Dominicanessenstraat (voorheen Kloosterstraat). Rondom de kerk bevindt zich een gebouwencomplex, bestaande uit de voormalige kloosters voor fraters en zusters Huize De La Salle, waar de Universiteit van Aruba sinds 1988 gevestigd is, en het Mariaconvent, het Centro Educativo Cristian, het clubgebouw van de jeugdgroep De Trupialen en de katholieke scholen Dominicus College, De la Salle MAVO, Rosa College, Rosario College en Maria College.

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

Ingang en voorgevel
Detail van het kerkraam
Kerktoren
Pastorie en Mariaconvent naast de kerk
Kerkplein in 1964

Bronnen, referenties en voetnoten

↑ ^a ^b ^c ^d "De St. Franciscuskerk te Oranjestad", Amigoe, 20 november 1886. Geraadpleegd op 23 februari 2021.
↑ "Leken staan aan wieg van Bonaires katholicisme", Amigoe, 16 augustus 1977. Geraadpleegd op 23 februari 2021.
↑ "Bijdragen tot de geschiedenis van het R.K. Geloof in de Kolonie Curaçao: Aruba (IX)", Amigoe, 5 juni 1886. Geraadpleegd op 23 februari 2021.
↑ Pro-Cathedral of St. Francis of Assisi. Waymarking.com. Geraadpleegd op 23 februari 2021.
↑ "Dominicanen weg uit Playa", Amigoe, 2 januari 1991. Geraadpleegd op 23 februari 2021.
↑ ^a ^b ^c Klooster, Olga van den & Bakker, Michel (2013, pp. 10-11), Monumentengids Aruba. KIT Publishers/Charuba.
↑ Klooster, Olga van den & Bakker, Michel, Bouwen op de Wind: Architectuur en Cultuur van Aruba, Stichting Libri Antilliani, Bloemendaal 2007, pp. 130-133
↑ "Oud-Nederlandse bijbel in Sint-Franciscuskerk", Amigoe, 13 april 1966. Geraadpleegd op 23 februari 2021.
↑ "Bijdragen tot de geschiedenis van het R.K. Geloof in de Kolonie Curacao: Aruba (IX)", Amigoe, 12 februari 1887. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

Zie de categorie Sint-Franciscuskerk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[kerk-1] "De St. Franciscuskerk te Oranjestad", Amigoe, 20 november 1886. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

[2] "Leken staan aan wieg van Bonaires katholicisme", Amigoe, 16 augustus 1977. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

[3] "Bijdragen tot de geschiedenis van het R.K. Geloof in de Kolonie Curaçao: Aruba (IX)", Amigoe, 5 juni 1886. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

[4] Pro-Cathedral of St. Francis of Assisi. Waymarking.com. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

[5] "Dominicanen weg uit Playa", Amigoe, 2 januari 1991. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

[boek-6] Klooster, Olga van den & Bakker, Michel (2013, pp. 10-11), Monumentengids Aruba. KIT Publishers/Charuba.

[7] Klooster, Olga van den & Bakker, Michel, Bouwen op de Wind: Architectuur en Cultuur van Aruba, Stichting Libri Antilliani, Bloemendaal 2007, pp. 130-133

[8] "Oud-Nederlandse bijbel in Sint-Franciscuskerk", Amigoe, 13 april 1966. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

[9] "Bijdragen tot de geschiedenis van het R.K. Geloof in de Kolonie Curacao: Aruba (IX)", Amigoe, 12 februari 1887. Geraadpleegd op 23 februari 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]