Alm (Noord-Brabant)

De Alm stroomafwaarts gezien onder een grote wilg naast de brug in Almkerk in juli 2007.

De Alm is een kleine rivier tussen de rivieren, in het Land van Heusden en Altena. In de Middeleeuwen was de rivier over een afstand bevaarbaar en vormde hij een belangrijke verbindingsroute.

De loop van de rivieren heeft zich in gedurende de eeuwen verschillende keren gewijzigd. De hoofdstroom van de huidige Merwede liep aanvankelijk langs Heusden, en later door de Alm. Er zijn bewoningsresten gevonden uit de Romeinse tijd in de brede oeverwallen van de Almstroomrug. In de 9e eeuw ontstond ten noorden van de Alm een nederzetting die zou uitgroeien tot Woudrichem. Bij de monding van de Alm in de Maas ontstond het dorpje Almonde. De Nieuwe Maas brak omstreeks de 12e eeuw bij Giessen uit het oude bed van de Alm en zocht zich in noordelijke richting een weg naar de Waal.

Voor de aanleg van de Afgedamde Maas liep het traject van de Alm ook door de huidige Bommelerwaard. De rivier stroomde oorspronkelijk langs of door de dorpen Bruchem, Kerkwijk, Delwijnen, Aalst, Veen, Andel en Giessen naar Uitwijk en Waardhuizen, waarna hij zich verbreedt tot de Wijde Alm, en doorstroomt naar Almkerk, genoemd als Almekercke in 1277. Daar boog hij af naar het noordwesten en inspireerde hij de stichting van Werkendam. Later ontstond een splitsing, waarbij een deel in westelijke richting doorstroomde naar Nieuwendijk. Tegenwoordig wordt het water hier via een stelsel van sloten en weteringen afgevoerd naar de Biesbosch.

Aan de rand van Almkerk lieten de Heren van Altena op de oever een kasteel bouwen, dat tot na 17e eeuw heeft bestaan. De motte waarop het bouwwerk stond, is nog zichtbaar in het landschap.