Avaars
| Avaars | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gesproken in |  Rusland (Dagestan, Tsjetsjenië, Kalmukkië)  Azerbeidzjan  Georgië Kazachstan Jordanië  Turkije (Zee van Marmara)
| |||
| Sprekers | 788.000 | |||
| Rang | 282 | |||
| Taalfamilie |
| |||
| Alfabet | Cyrillisch | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in | ||||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-1 | av | |||
| ISO 639-2 | ava | |||
| ISO 639-3 | ava | |||
| ||||
Het Avaars (магӀарул мацӀ, maʕarul maʦʼ, taal van de bergen of Авар мацӀ) is een Kaukasische taal binnen de groep van de Nach-Dagestaanse talen.
Het wordt gesproken door het volk van de Avaren, vooral in zuidwesten van de Russische autonome republiek Dagestan en in Zaqatala in Azerbeidzjan, in het oosten van de Kaukasus. Het Avaars wordt ook gesproken door bevolkingsgroepen in andere streken van Rusland en in Georgië, Kazachstan, Jordanië en Turkije. Het Avaars wordt gesproken door ongeveer 788.000 personen.
Schrijfwijze en orthografie
Het Avaars werd sinds de 15e eeuw geschreven in het oude Georgisch alfabet. Sinds de 17e eeuw werd het geschreven in een aangepast Arabisch alfabet, Ajam genoemd. Als onderdeel van de taalpolitiek van de Sovjets werd het Ajam in 1928 vervangen door het Latijns alfabet en in 1938 door het Cyrillisch alfabet. Gebruikt wordt het Russisch alfabet aangevuld met een letter, de palotsjka ("streepje", Ӏ). Omdat deze letter niet beschikbaar is op de meeste computers, wordt hij gewoonlijk vervangen door de Latijnse hoofdletter I.
De letters van het alfabet zijn (met uitspraak in IPA-transcriptie):
| А а | Б б | В в | Г г | Гъ гъ | Гь гь | ГI гI | Д д |
| /a/ | /b/ | /w/ | /ɡ/ | /ʁ/ | /h/ | /ʕ/ | /d/ |
| Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Къ къ |
| /e/, /je/ | /jo/ | /ʒ/ | /z/ | /i/ | /j/ | /k’/ | /qː’/ |
| Кь кь | КI кI | КIкI кIкI | Кк кк | Л л | М м | Н н | О о |
| /t͡ɬː’/ | /k’/ | /t͡ɬː/ | /ɬ/ | /l/ | /m/ | /n/ | /o/ |
| П п | Р р | С с | Т т | ТI тI | У у | Ф ф | Х х |
| /p/ | /r/ | /s/ | /t/ | /t’/ | /u/ | /f/ | /χ/ |
| Хх хх | Хъ хъ | Хь хь | ХI хI | Ц ц | Цц цц | ЦI цI | ЦIцI цIцI |
| /qː/ | /x/ | /ħ/ | /t͡s/ | /t͡s’/ | |||
| Ч ч | ЧI чI | ЧIчI чIчI | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь |
| /t͡ʃ/ | /t͡ʃ’/ | /ʃ/ | /ʃː/ | /ʔ/ | /ɨ/ | ||
| Э э | Ю ю | Я я | |||||
| /e/ | /ju/ | /ja/ |
Voorbeelden
| Goeiedag | ВорчӀами | Worčʼami |
| Wat doe je ? | Щиб хӀал бугеб? | Ššib ħal bugeb? |
| Hoe heet je? | Дуда цӀар щиб? | Duda cʼar ššib? |
| Hoe oud ben je? | Чан сон дур бугеб? | Čan son dur bugeb? |
| Waar ga je heen ? | Киве мун унев вугев? | Kiwe mun unew wugew? |
| Het spijt me ! | ТӀаса лъугьа! | Tʼasa łuha! |
| Ze bouwen de weg | Гьез нух гьабулеб буго | Hez nux habuleb bugo |
