Cathetosaurus

Cathetosaurus lewisi is een plantenetende sauropode dinosauriër, behorend tot de Camarasauromorpha, die tijdens het late Jura leefde in het gebied van het huidige Noord-Amerika.

Vondst en naamgeving

In 1967 ontdekte James Alvin Jensen, "Dino Jim", in Pit 1 van de Dominguez/Jones Quarry, iets boven de samenloop van de Little Dominguez Creek en de Big Dominguez Creek in Mesa County, Colorado, het skelet van een sauropode. Jensen werkte als fossielenjager en preparateur voor de Brigham Young University. Doordat dinosauriërs in de jaren zestig vaak nog weinig aandacht kregen, moest hij dergelijke vondsten vaak grotendeels zelf afhandelen. Jensen kwam tot de conclusie dat het om een geheel nieuwe dinosauriër ging. Pas na zijn pensioen kwam hij er toe het exemplaar als zodanig te beschrijven.

In 1988 benoemde Jensen de typesoort Cathetosaurus lewisi. De geslachtsnaam is afgeleid van het Oudgrieks κάθετος, kathetos, "verticaal", een verwijzing naar de vorm van het bekken die een opgerichte positie mogelijk zou maken. De soortaanduiding eert Arnold David Lewis, een oude studievriend en hoofdpreparateur bij het Museum of Comparative Zoology.

Het holotype, BYU 9740, is gevonden in de onderste Brushy Basin Member van de Morrisonformatie die dateert uit het Tithonien, ruwweg 150 miljoen jaar oud. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet zonder schedel. Bewaard zijn gebleven: de wervelkolom van de eerste halswervel tot en met de drieënveertigste staartwervel; nekribben; twintig borstribben; chevrons; de rechtervoorpoot; de linkerbekkenhelft; en het rechterzitbeen. Het skelet lag grotendeels in verband en behoort aan een oud individu.

In 1996 beschreef John Stanton McIntosh de vondst in veel groter detail. McIntosh erkende in een vooraankondiging hiervan uit 1992 de soort als een geldig taxon maar plaatste haar in het geslacht Camarasaurus, als een Camarasaurus lewisi. De reden daarvoor was dat er al verschillende camarasaurussoorten werden erkend en dat het niet duidelijk was of wellicht een ervan nauwer verwant was aan Cathetosaurus dan aan de rest. McIntosh dacht daarbij dat Jensen, die wel een grote ervaring had in het werken met fossielen maar geen formele paleontologische opleiding had genoten, per abuis vesrchillende ouderdomsverschijnselen voor onderscheidende kenmerken had aangezien. Dit werd vrij algemeen aanvaard totdat in 2013 een nieuwe analyse door Octávio Mateus en Emanuel Tschopp aangaf dat Cathetosaurus zo verschillend was dat het aangenomen moest worden dat hij een aparte tak of klade vormde. Zij erkenden daarom het geslacht weer als geldig. Een belangrijk argument hiervoor was dat het in de Howe-Stephens Quarry van Wyoming opgegraven specimen SMA 002, een jonger exemplaar, eigenschappen te zien waren die met Cathetosaurus overeenkwamen. Ze wezen het specimen aan Cathetosaurus lewisi toe, van welk soort daardoor ook een schedel bekend werd die ook weer unieke eigenschappen bleek te hebben. Het fossiel wordt tentoongesteld door het Sauriermuseum Aathal.

Literatuur

Jensen, J.A., 1988, "A fourth new sauropod dinosaur from the Upper Jurassic of the Colorado Plateau and sauropod bipedalism", Great Basin Naturalist, 48(2): 121-145
Miller, W.E., McIntosh, J.S., Stadtman, K.L., and Gillette, D.D., 1992, "Rediscription of a new species of Camarasaurus: Camarasaurus lewisi (Jensen)", Journal of Vertebrate Paleontology, 12(Supplement n. 3): 43A-44A
J.S. McIntosh, W.E. Miller, K.L. Stadtman and D.D. Gillette, 1996, "The osteology of Camarasaurus lewisi (Jensen, 1988)", Brigham Young University Geology Studies 41: 73-115
Mateus, O., & Tschopp E., 2013, "Cathetosaurus as a valid sauropod genus and comparisons with Camarasaurus", Journal of Vertebrate Paleontology, Program and Abstracts, 2013, p. 173