Varkenspootje

Varkenspootje
Taxonomische indeling
Rijk: Fungi (Schimmels) Stam: Ascomycota Onderstam: Pezizomycotina Klasse: Lecanoromycetes Onderklasse: Lecanoromycetidae Orde: Lecanorales Familie: Cladoniaceae Geslacht: Cladonia
Soort
Cladonia uncialis (L.) Weber ex F.H. Wigg. (1780)
Synoniemen
Cladonia stellata Cladonia stellata var. uncialis Cladonia uncialis subsp. biuncialis
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Varkenspootje op Wikispecies
Portaal    Biologie Schimmels

Het varkenspootje (Cladonia uncialis) is een korstmos uit de familie Cladoniaceae. Het groeit voornamelijk op zure, voedselarme zandgronden of op rotsachtige ondergrond. Zo nestelt het zich op droog grasland, heidevelden, open bossen van de laaglanden tot het alpengebergte.

Kenmerken

Uiterlijke kenmerken

Het varkenspootje is wittig, grijsgroen tot blauwgrijs van kleur. Het heeft geen grondschubben. De podetiën (takjes) zijn niet soredieus, glad en geheel zonder schubben. De takjes worden 3–5 cm hoog en 3 mm dik en zijn voorzien van bruine puntjes.

Zelden ontwikkelt het apothecia. In Nederland ontwikkelt het deze nooit. Als ze verschijnen, staan ze bovenaan de podentiën. Ze hebben bruine schijven met een diameter van 0,3–0,8 mm.

Het heeft de volgende kleurreacties: K-, C-, KC+ (geel), P-, UV- (zelden UV+ wit).

Microscopische kenmerken

In één ascus zitten 8 eencellige, kleurloze ascosporen met de afmetingen 10–15 × 3–3,5 µm

Vergelijkbare soorten

Het lijkt op het ezelspootje (Cladonia zopfiii), maar verschilt door een UV+ witte reactie, opgeblazen karakter en de zichtbaar meer gele kleur.

Verspreiding

Het is wijdverspreid van het noordpoolgebied tot de loofboszone. In Nederland is het een vrij zeldzame soort, maar vrij algemeen in de duinen en op hoge zandgronden in het binnenland. Het staat op de rode lijst in de categorie kwetsbaar.

Bronnen, noten en/of referenties

• BLWG Verspreidingsatlas Korstmossen
• (en) Index Fungorum
• Veldgids Korstmossen door K. van Herk, A. Aptroot en L. Sparrius, ISBN 9789050116428