Coahuilasaurus
Coahuilasaurus is een geslacht van plantenetende ornithischische dinosauriërs, behorende tot de Euornithopoda, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Mexico. De enige benoemde soort is Coahuilasaurus lipani.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]In het midden van het Parrasbekken, op de Presa San Antonio-vindplaats, werd in 1967 in een stuk zandsteen de voorkant van de kop van een euornithopode gevonden. In 2006 werd vermoed dat het van dezelfde soort was als specimen PASAC 1, de zogenaamde "Sabinas hadrosauride". In 2022 wees James Kirkland de schedel toe aan Kritosaurus, maar kwam daar snel van terug.
.png)
In 2024 werd de typesoort Coahuilasaurus lipani benoemd en beschreven door Nicholas Roy Longrich, Angel Alejandro Ramirez Velasco, Jim Kirkland, Andrés Eduardo Bermúdez Torres en Claudia Inés Serrano-Brañas. De geslachtsnaam verwijst naar de staat Coahuila. De soortaanduiding verwijst naar de Lépai-Ndé ofwel Lipani, een stam van de Apachen.
Het holotype is IGM 6685, een snuit en voorkanten van de onderkaken. Toegewezen zijn de specimina BENC 1/1-007-2, een linkerbovenkaaksbeen, en BENC 1/1-007-1 en BENC 1/1-007-3, stukken van dentaria.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Coahuilasaurus is naar schatting acht meter lang.
De beschrijvers stelden verschillende onderscheidende kenmerken vast. Sommige daarvan zijn autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen. De voorste bovenrand van de tak naar de neus is subtiel golvend in zijaanzicht, vooraan hol en achteraan bol. De neusopening is smal en spleetvormig, zich sterk naar voren en beneden uitstrekkend. De achterste benedenrand van de premaxillaire snavel is zeer hoekig waarbij de voorste onderrand en de achterrand haaks op elkaar staan. De bijdrage van de praemaxilla aan het verhemelte vormt een hoefijzervormige richel die ver beneden de rand van de muil uitsteekt. De richel draagt drie paar massieve ruitvormige schijntanden. De praemaxilla heeft een zeer grote beenplaat naar de neus toe.
Daarnaast is er een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken. Het schepvormige gedeelte van de praemaxilla is vooraan hoog maar neemt naar achteren in diepte af. De onderste achterrand van de praemaxilla is sterk hol in zijaanzicht. De praemaxilla is in bovenaanzicht kort en breed. De snijrand van de snavel draagt een reeks van vijf tot zes kleine schijntandjes. Het raakvlak tussen praemaxilla en het neusbeen ligt vrij achterwaarts, vermoedelijk ter hoogte van de achterrand van het neusgat. De snavelrand van het predentarium is sterk hol gekromd in zijaanzicht en heeft een sterk hellende voorste onderrand met de punt van de snavel haakvormig omhoogstekend in zijaanzicht. Er bevindt zich een smalle U-vormige inkeping tussen de zijtakken en de onderste takken van het predentarium, terwijl de onderste takken lang en slank zijn. Het tandeloze voorste uiteinde van het dentarium hangt sterk af met een sterk bolle voorste bovenrand en een lang onderste raakvlak tussen de dentaria.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken].png)
Coahuilasaurus werd in de Kritosaurini geplaatst, als zustertaxon van een klade gevormd door Gryposaurus monumentensis en Rhinorex. De "Sabrinas hadrosauride" viel op een andere plaats in de stamboom uit, als lid van de Saurolophini.
| Saurolophinae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Kirkland, J.I.; Hernández-Rivera, R.; Gates, T.; Paul, G.S.; Nesbitt, S.; Serrano-Brañas, C.I. & Garcia-de la Garza, J.P. 2006. "Large hadrosaurine dinosaurs from the latest Campanian of Coahuila, Mexico". New Mexico Museum of Natural History Science Bulletin 35: 299–315
- Longrich, N.R.; Ramirez Velasco, A.A.; Kirkland, J.; Bermúdez Torres, A.E. & Serrano-Brañas, C.I. 2024. "Coahuilasaurus lipani, a New Kritosaurin Hadrosaurid from the Upper Campanian Cerro Del Pueblo Formation, Northern Mexico". Diversity. 16: 531. DOI:doi.org/10.3390/d16090531.