Congregatie (kloostergemeenschap)
Een congregatie is een instituut van gewijd leven binnen de Rooms-Katholieke Kerk. De mannelijke of vrouwelijke geestelijken binnen een congregatie zijn daaraan verbonden door religieuze geloften. De benaming congregatie wordt daarnaast gebruikt voor een kerkelijke broederschap van leken die geen kloosterling zijn. Tot 2022 werd de term ook gebruikt voor orderdelen van de Romeinse Curie. Zie daarvoor: Congregatie (Curie).[1]
In tegenstelling tot een kloosterorde is een congregatie gesticht na het Concilie van Trente (1545-1563) en kent deze minder autonomie ten opzichte van de plaatselijke bisschop. Aanvankelijk kenden congregaties geen plechtige geloften, wat zich onder andere uitte in een minder strenge clausuur en het toestaan van eigen bezittingen voor de kloosterlingen (echter niet het beheer en de vrije beschikking erover).[1]
Een congregatie van pontificaal recht is goedgekeurd door de Heilige Stoel of heeft minstens een decreet van lof ontvangen. In het andere geval is het een congregatie van episcopaal recht. Een congregatie heet exempt, als zij niet aan de rechtsmacht van een plaatselijke bisschop onderworpen is. Bij een klerikale congregatie (priesterbroederschap) hebben de meeste leden een priesterwijding ontvangen, zo niet is het een laïcale congregatie (lekenbroederschap).
Ordes en congregaties onderscheiden zich van elkaar door een eigen spiritualiteit, een eigen kloosterregel, een geëigende activiteit en een eigen habijt, alhoewel in sommige congregaties en in sommige delen van de wereld het habijt sinds de jaren 1960 in onbruik is geraakt. Vaak werden congregaties opgericht voor het opbouwwerk van scholen, ziekenhuizen, verpleeghuizen voor verstandelijk gehandicapten, voor de armenzorg, et cetera. De congregaties zijn in die zin belangrijk geweest voor de ontwikkeling van katholieke streken. In de tweede helft van de twintigste eeuw namen leken of de overheid veel taken over van de congregaties en verloor dit werk daarmee zijn charitatieve karakter.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b Pierre J.H. Ubachs en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht, p. 603: 'congregatie'. Walburg Pers, Zutphen / RHCL, Maastricht. ISBN 90-5730-399-X