Declinatie (taalkunde)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Rua (overleg | bijdragen) op 29 sep 2018 om 22:47. (→‎In verschillende talen: Zelfstandige naamwoorden worden ook verbogen, naar getal!)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.

In de taalkunde is declinatie of verbuiging het veranderen van de vorm van een naamwoord om de grammaticale functies van dat woord in het zinsverband aan te duiden. Een taal waarin in meer of mindere mate declinatie of conjugatie (vormen van flexie) optreedt heet ook wel 'flecterend'. Ook betekent declinatie de verzameling vormen die een naamwoord aan kan nemen. (Het veranderen van een werkwoord heet vervoeging of conjugatie.)

De functies worden gewoonlijk naamvallen genoemd. Naamvallen worden vaak weergegeven in een "rijtje" ofwel woordparadigma.

In verschillende talen

Nederlands

Zie Nederlandse grammatica#Persoonlijke voornaamwoorden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In het Nederlands worden zelfstandige naamwoorden enkel nog naar getal verbogen. Het gebruik van naamvallen is grotendeels verloren, maar persoonlijke voornaamwoorden worden nog wel verbogen naar naamval.

Latijn

Zie Declinatie (Latijn) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het Latijn maakt gebruik van suffixen om de declinatie aan te geven. Het telt zes naamvallen (nominatief, accusatief, genitief, ablatief, datief en vocatief) en vijf declinaties: naamwoorden op -a (eerste declinatie), op -us, -um en -er (tweede), op -is in de genitivus (derde), op -us met genitivus -us (vierde) en op -es (vijfde).

Zie ook